VOV4.M’nông: Gay đăp mpăn nau dơi đah ăp rnoi mpôl ndrel mô ân geh nu\ih geh nchlơi êng ba kơi, Đảng ndrel Ngih dak he ho\ ndâk âk nau kan nti\m nti gay r[o\ng tât nau kan jut n’huch ach o, n’hao nau rêh [on lan ndrel nau đăp mpăn nau dơi kon nu\ih, yor nau hun hao ăp ntil bah kon nu\ih, tâm nê kơl an nau hun hao văng sa-rêh jêng nkuăl rnoi mpôl đê|, đăp mpăn ân nu\ih rnoi mpôl đê| geh hun hao ăp ntil, geh kơl an nau geh jêng bah văng sa-rêh jêng bah neh dak. Tâm nuih n’hâm nê, nau ntru\nh 30a 2008 bah Chính phủ ho\ ndrel dôl ntru\nh [ư đah nkô| nau jut n’huch ach o nâp nâl tâm 61 nkuăl, nau mpơl ngăn ân nau kan tâm di trong bah Đảng, Ngih dak.

{ư ti\ng nau ntru\nh 30a năm 2008 bah Chính phủ moeh bôk nau kan kơl n’huch ach o ngăch ndrel nâp nâl đah 61 nkuăl ach o, tât rnôk aơ, ăp rnăk rklaih ach o ho\ geh nau rêh đăp mpăn, rgâl lơn rđil ntơm nơh, tâm nê ngih gu\ geh ueh nâp, geh nkra mhe, oh kon geh hăn nti, geh dak kloh do\ng, rnăk vâl geh âk ndoh ndơ kơt: Tivi, ndeh hon-đa, điện thoại, geh trong điện mpoh ang kơl an nau kan tuch tăm ndrel nau rêh bah rnăk vâl.  Nu\ih tâm rnăk ho\ dơi rklaih ach o ndrel geh kan pah, prăk dăp mpăn. Nô Đinh Văn Mạnh, rnoi H’re, ta thôn Gia Ry, Xã Sơn Trung, nkuăl Sơn Hà, n’gor Quảng Ngãi-lah nu\ih tâm du rnăk vâl ho\d ơi rklaih ach o nkoch:

‘ Rnơm nau kơl an bah Đảng, Ngih dak, n’gâng kan tâm nkuăl, rnăk hên geh pă du mlâm ndrôk me. Ngân hàng chính sách ko\ ân manh prăk 10 rkeh tâm 5 năm. Ndrôk du năm deh geh du mlâm, rong 6-7 khay lah nơm tăch geh 10 rkeh. Nkre lah, rnăk hên hôm tăm mbo, bum, keo, rong ndrôk, djăr, kik, sur. Rnơm kơt nê, tâm 2 năm, rnăk hên geh trok prăk ngân hàng chính sách ndrel manh tay prăk. Jêh ri, rnăk hên geh nau rêh ueh lơn. Bah năp nơh,r năk hên rêh tâm ngih ja truh sat yơn a[aơ ri geh ngih nâp hôm, hvi 100m2, rnoh khlay 10 rkeh”.

Ti\ng nau mbơh bah Bộ Lao động-Thương binh ndrel Xã hội, năm 2019, tơm prăk Trung ương pă ân Bôk nau kan bah neh dak n’huch ach o nâp nala lah rlau 10 rbăn 400 rmen. Êp nê, tơm prăk Trung ương lo\ pă ntop tơm prăk gay [ư nau kan kơt lah kơl an ân rnăk ach o, kơt: dak si, nti\m nti, ngih gu\, ân manh so\k prăk kon dêh, ntru\t nsôr nau tuch tăm, mât rong, kơl an hun hao tuch tăm, ndâk nau kan n’huch ach o, kơl an pháp lý…

Ntoh ngăn lah, mpeh ngih gu\, hăn ro, tât rnôk aơ, lam dak ndâk geh, [ư nâp âk rmưn ngih vâl, ngih kơl an ân rnăk ach o, jut jăng lơ le\ ngih truh sat tâm ăp thôn, [on, 100% nkuăl rnoi mpôl đê|, gôl yôk geh trong hăn tă bah n’gor tât nkuăl, xã. Geh rlau 1,9 rkeh tơ\ rnăk ach o ndrel nu\ih dơi kơl êng geh manh tơm prăk tă bah Ngân hàng chính sách xã hội, pă kan pah ân bơi tât 270 rbăn nu\ih kan. Wa Phan Thanh Bình, Kruanh Uỷ ban văn hoá, nti\m nti, Druh ndăm rchong ndrel kon se bah Quốc hội rgop nau:

“ Ân geh uănh kơl an tât nau đăp mpăn tâm di đah nau vay ơm bah ăp rnoi mpôl đê| ndrel ntu\k rêh jêng bah nu\ih rnoi mpôl đê| mpeh jo\ jong. Nau kan aơ geh du\t n’hâm khlay. Yơn mô di lah, nau kan nơm rgum [on lan, ndâk ngih, nkra trong, nkra ntu\k kan lah mô geh nau blau ri nau kan ma nơm [ư jêng nkuăl [on têh nkuăl rđu\ng, nkuăl yôk ri mra geh nau jêr. Ndrel nau ngăn a[aơ gâp geh hăn tât nkuăl Tây Bắc ri gâp lo\ geh mbơh aơ lah nkuăl rnoi aơ, ri lah nkuăl rnoi ri yơn uănh ri ko\ kơt lah nkuăl têh ueh tâm ban ma nkuăl tâm ntu\k lâng ba dâng đo\ng”.

Êp nê, ăp rmôt kan văng sa, Tổng công ty Ngih dak ndrel ăp ntu\k kan tăch rgâl ho\ ndơn kơl an 61 nkuăl ach o. Ăp nau kan kơl an ngăn lah rgum jut lơi ngih truh sat, nkdâk nkra ngih săm [u\t, ngih gu\ nti ân kon se, nti\m nti nau pah kan, ndâk ntuh kơl ngih vâl, ngih dak si…

Yơn lah, âk nau rgop đă ko\ ân lah, rnoh n’huch ach o geh âk yơn ê geh ngăch ndrel mô geh nâp nâl. Ăp nkuăl ntoh nau ngăn lah, đah nau kơl an bah ngih dak, ăp rmôt kan, nu\ih [on lan mra geh ngih nâp ueh, yơn tâm ngih mô geh du ntil ndơ, kơt ri ê geh dơi nkô| nau n’huch ach o ngăch ndrel nâp nâl. Wa Bùi Sỹ Lợi, Groi Kruanh Uỷ ban ăp nau kan bah nau rêh Quốc hội ân gi\t:

‘ A[aơ nau tă geh nau [ư n’huch ach o bah nơm ê geh nâp nâl. Rnoh rnăk ach o lah 4 rnăk rklaih ri lo\ geh du rnăk ntop tâm rnăk ach o. Âk nkuăl ach o hôm rnoh rnoh ach o jâk jru ngăn, rlau 60%. Điện Biên, Yên Bái nkuăl 30a rnoh rnăk ach o hôm rlau 60%. Gâp hôm lah rjăp du nau lah nau kan bah nơm mô geh [ư rgum tâm ăp nkuăl ach o ngăn, mô rgum ngăn tu tơm, mô geh rđau kan ân tơm rjăp, leo tek ân tâm di ri dăch du\t rnoh rnăk ach o ăp năm bah kônh wa ăp rnoi mpôl đê| mra lơn ma âk”.

Nau [ư Bôk nau kan n’huch ach o nâp nâl bol ma geh ăp nau ntoh luh, yơn ko\ mô đê|t âk nau jêr jot bah năp nê. Yor kơt ri, rơh tât, ân geh rgâl nau [ư nau kan, ntru\nh nau kơl an, nau geh jêh kơp dơn…gay nthoi ăp bôk nau kan, ăp ntu\k kan, êng nu\ih gay ma pơk n’hâm dăng rgum kơl an nu\ih ach o mpeh nau rêh, nau kan, jut ngih truh sat, rgâl nau dơi nau rêh bah nu\ih ach o.

Êp nê, ntru\t dăng nau dơi văng sa rêh jêng geh săk tam bah nau ntru\nh bah Thủ tướng Chính phủ mpeh nau rgo\ jă nau kan tâm rlong: “Lam dak nsum ty kơl an nu\ih ach o-mô ân nu\ih geh lơi êng ba kơi” gay ntru\t dăng nau nkoch mbơh gay ma rgâl mhe ân ueh lơn mpeh nau mi\n blau kan bah gưl uỷ Đảng, n’gâng kan dnrel tâm ăp kơn [on lan.

Mặt êng, gay ân geh pơk hvi nau tâm boh tâm nau [ư Bôk nau kan n’huch ach o nâp nâl đah ăp ntu\k kan văng sa, n’ăp ma âk ding, bar ding ndrel ăp ntu\k kan bah dih chính phủ gay ma pă nau mbơh nau blau ndrel nau tă geh dơi kan, nkre lah ndăn nau kơl an mpeh nau nti\m nti ndrel nu\ih gay ma [ư ân geh nau dơi nkô| nau nsum bah Bôk nau kan./.

Nu\ih rblang: H’Thi