VOV4.Mnông: Rgâl mhe tơm tăm, [ư âk ntil ndơ geh [ư, do\ng khoa học kĩ thuật ta nău pah kan dôl geh [ư n’hanh lah ntrong kan tâm nău pah kan tuch tăm. Ta n’gor Gialai, âk [on lank an lo\ mir le\ nănh rgâl tơm tăm, bâh tăm ăp tơm gơnh sa bôk năp le\ ns^t tay nău geh săk rnglăy. Công Bắc, phóng viên radio nău ngơi Việt Nam geh nău nchih nkoch nău ngăn ta xã Cư An, nkuăl Đăk Pơ, ntu\k âk rnăk nău geh ăp năm tât rhiẳng rkeh prăk ăp năm bâh tơm sa play.
Ta nklang khay wai, tâm rnôk ma le\ nkual âk ntu\k tăm tao dôl kro hoănh r^ ăp mir tơm sa play bâh ăp rnăk [on lan ta xã Cư An ta nkuăl Núi Đá Lửa le\ jêng ntoh hao yor nău ueh nđir. Dâk ta ăp tơm quýt nju\nh dôl play rklê, nchrăp nar lêh, wa Phạm Văn Đông, xã Cư An, rhơn an g^t, mhe lăp năm tal pe yơn lah mir quýt bâh wa an nău geh âk, tăch đah rnoh khlăy, râng geh bâh 20 tât 30 rbăn prăk/kg, geh rnôk hao tât 40 rbăn prăk/kg. Quýt ueh jêng nu^h tât rvăt ta mir tơm âk, rnăk wa mô hôm kâp njôt hăn tăch ntu\k êng. T^ng wa Đông mbơh, ntil quýt nju\nh aơ wa rvăt ta miền Nam n’hanh le\ hoach âk nar soan mât chăm, ua\nh kơt nău tăm gay ma jêng kơt aơ.“Neh gâp aơ lah neh lu\, tăm tao mô dơi ma tăm bum mbo r^ mô geh jêng gâp rgâl tăm tơm aơ. Rgâl tơm aơ tăm saơ geh săk rnglăy. Nău bôk năp lah an geh prăk kan, nkre lah kĩ thuật lah mô geh g^t kĩ thuật r^ he mô dơi [ư. gâp rvăt săm [u\t s^t ua\nh kơt bu nti [ư dơm”.
Ndrel đah tơm quýt, ta rnoh neh 3,5ha, wa Phạm Văn Đông tăm âk ntil tơm sa play êng đo\ng kơt lah bơ, na, play bu\ng, cam. Nău tăm âk ntil tơm kơl an wa geh âk rnoh prăk do\ng le\ năm đah rnoh geh bâh 350-400 rkeh prăk ăp năm.“Ua\nh nsum lah neh ta aơ mơh tơm tăm dơi da dê, cam, quýt, play bu\ng, ăp ntil tơm sa play dơi da dê. Du\t âk lah păng mô roh dơm, le\ rngôch geh ueh da dê, geh đê| mô lah âk dơm. Râng geh 1 ha lah geh 100 rkeh prăk/năm”.
[ah đah mir tơm sa play bâh wa Đông mô ngai lah mir tơm nah vi 3ha bâh rnăk vâl nô Ngô Văn Tiến. nô Tiến lah ngoăy tâm âk rnăk hăn lor bôk năp ta ntrong rgâl mhe tơm tăm ta xã Cư An. Ntơm nơh, ta rnoh neh aơ, nô Tiến tăm tơm tao n’hanh tơm rpung kai yơn mô âk play n’hanh mô geh đăp mpăn. Lôch ne\ nô rgâl jêng tăm play rba yơn mô jêng ơm yor mô g^t tăm. Nsrôih rgâl jêng tơm sa play, nô Tiến ntêm mông nar lah 2 năm hăn tât miền Nam kơt nti, rnôk plơ\ s^t nô ntơm tăm tơm na. tâm 10 năm ba năp, mir tơm na bâh nô hun hao ueh jêng n’hanh an nău geh âk play đo\ng.“Mir tơm na aơ mât tăm le geh 10 năm, du đê| tơm mhe 7 năm. Mông nar mât chăm r^ lah 3 năm geh play. Rnôk geh play âk r^ du năm geh 300-400 rkeh prăk. N’hâp prăk do\ng kan r^ 40-50 rkeh prăk. Rđil đah tơm tao r^ tơm na aơ nău wăng sa âk rlău 2-3 tơ\”.
Cư An lah xã pah kan tuch tăm đah rnoh neh tuch tăm bơi tât 2.700ha. ta ntu\k aơ, [on land u\t âk tăm ăp ntil tơm gleh nar kơt lah tao, bum, mbo mô lah rpu\ng kai, săk rnglăy wa\ng sa mô âk. Bâh ne\, âk rnăk [on lan ta aơ le\ nănh manh prăk ntuh mât, rgâl jêng tăm tơm sa play geh ăp ntil tơm kơt lah play bu\ng, cam, quýt mô lah na, bơ, sầu riêng. Nău rgâl aơ bôk năp le\ ns^t săk rnglăy wa\ng sa n’hanh rnoh neh tơm sa play ta ntu\k a[aơ le\ geh tât 100 ha. Wa Đỗ Quang Hoàng Hiệp, cán bộ tuch tăm xã cư An, nkuăl Đăk Pơ, n’gor Gialai an g^t, rnoh neh tơm sa play ta xã dôl hao tay yor n’gâng kan xã n’hanh nkuăl dôl geh nău ntru\nh kơl [on lank an lo\ mir ntuh kơl.“[ư t^ng bôk nău kan nkual [on lan mhe, rgâl mhe tơm tăm r^ năm 2017, bâh rnoh tơm prăk ta nkuăl r^ le\ ntuh kơl 10 rnăk an manh prăk ntuh kơl, pơk hvi nău kan tăm na. tam eng ne\, [on lan le\ nănh rgâl mhe, tăm ăp ntil tơm kơt lah bơ sáp, tơm play bu\ng ntô nđir, sầu riêng yơn tơm hôm nha lah tơm na”.
Nănh ntuh kơl rgâl mhe tơm tăm, leo kan n’hanh nsrôih kơt nti nău tă kan gay ma do\ng tâm nău ngăn, dôl ns^t tay ăp săk rnglăy na nê| an âk rnăk [on lan ta xã Cư An, nkuăl Đăk Pơ, n’gor Gialai. Aơ lah ăp nău kan ueh, du\t tâm di gay ma pơk hvi tâm rnôk n’gâng kan tuch tăm ta ntu\k hôm nha âk jêr jo\t kơt a[aơ.
Nu^h rblang: Thị Đoắt
Viết bình luận