VOV4.Mnông: Mbro tâm ăp năm dăch aơ rnoh cà phê le\ ju\r thu\t thuk. Ndrel đah ne\ rnoh neh tuch tăm bâh ăp rnăk [on lan mô dơi pơk hvi. Mhâm [ư gay ma dơi geh săk rnglăy nău wa\ng sa bâh tơm tăm hao du rnoh neh lah nău du\t jêr dôl geh ngluh mbơh a[aơ. Nău ngăn an saơ ta xã Đăk Hring, nkuăl Đăk Hà, n’gor Kon Tum, rnăk vâl wa Vũ Tiến Dũng le\ du\t geh nău dơi đah nău kan tăm srah tơm sa play. Trong kan aơ le\ geh do\ng neh ntu, dak to\, n’hao nău geh an tơm tăm n’hanh geh săk rnglăy wa\ng sa âk.

Ta n’gul khay11, bơi tât 2 sào cam bâh rnăk vâl wa Vũ Tiến Dũng ta thôn 10, xã Đăk Hring, nkuăl Đăk Hà, n’gor Kon Tum ntơm an geh play. Mir cam aơ rnăk vâl wa Dũng tăm bâh năm 2017 đah âk ntil: Cam Vinh, cam đường canh, cam sành. Ndrel đah cam tâm du rnoh neh tăm mir wa Dũng hôm nha tăm srah chanh đào n’hanh chanh ngăn. Năm 2018 bôl ma cam mhe an geh play bôk năp, yơn rnoh geh le\ gah bâh 30 tât 50kg/tơm ns^t tay an rnăk vâl wa Dũng nău geh rlău 70 rkeh prăk. Tât năm 2019, nău geh âk lơn, klâp ma 80kg.tơm jêng rnoh prăk bâh rnăk vâl geh bâh nău tăch cam le\ âk rlău đo\ng. wa Vũ Tiến Dũng an g^t, lah mir cam geh mât chăm ueh mbra an geh nău du năm 3 yan, ne\ lah klâp ma 4 khay lêh play du tơ\. Nkoch mpeh mir cam tăm tâm srah đah âk ntil tơm sa play bâh nơm, wa Dũng rhơn nkoch.

“Tơm tăm ngăn lah tơm cam  tâm [ah tăm 4m du tơm. Đah 4 met r^ tăm tâm srah chanh gay ma gơnh geh lêh play. Rnôk tơm cam u\ch geh măt nar r^ he koh an aih n’g^ng tơm chanh. So\k do\ng geh săk rnglăy tâm du rnoh neh tuch tăm. Chanh r^ geh 20 rbăn prăk.kg hôm cam canh tăch geh 50 rbăn prăk.kg, hôm cam sành r^ 25 rbă prăk/kg. rnoh khlăy r^ tâm di n’hanh khlăy lơn đah ăp nkual êng”.

T^ng nău mbơh bâh wa Vũ Tiến Dũng, tơm cam ơm lah mô săch neh jêng mbra geh tăm ta âk ntil neh êng êng. Đah nkual neh rđu\ng, [on lan an geh bun dăp neh an prêh n’hanh ku^h trong n’hong dak gay ma dơh an nău to\ djrah n’hanh luh dak ueh. Đah tơm cam, măt nar geh nău kan du\t khlăy, ntru\nh tât nău ueh săk, koh nju\nh, [ô kah bâh play cam. Rnôk săch ntil tăm, bôl ma cam vinh, cam sành mô lah cam đường canh, [on lan an săch  tơm geh nău prêh rlău 30cm. tơm nâp dăng, n’ha ueh nđir, dăng n’hanh mô geh bu tuh. Tơm ntil way geh 2 ntul lah ntil chiết n’hanh ntil ndop măt. Ntil chiết n’gâng ngăch geh play yơn mô jo\ rêh, reh mô dăng. Hôm đah tơm ndop măt, nău ueh lah reh n’hanh tơm du\t dăng, n’hanh rêh jo\ lơn đo\ng. wa Vũ Tiến Dũng nkoch, tăm tâm srah tơm chanh đah ăp tơm cam kơl do\ng le\ rnoh neh n’hanh mbra dơi so\k gleh rong jong yor tơm chanh mât chăm ngăch, kanu\ng 2 khay dơi lêh play hôm tâm rnôk tơm cam an geh 4 khay gay ma play têh, du\m tâm ban n’hanh nju\ng.

“Tăm tâm srah lah nsum lah u\ch tơm an geh săk rnglăy păng an geh dâk ta neh bâh păng nơm, geh măt nar lôch ne\ dak, lôch ne\ ăp ntil ndơ êng văr ne\. tơm aơ kơl an tơm ri r^ an geh tăm tâm srah, tơn mma mô geh tâm kơl r^ mô dơi tăm”.

Nău tă g^t kan bâh wa lah yor tăm srah jêng bôl ma tăm du nkual neh tơn nău mât chăm tơm sa play lah êng êng đo\ng. wa Dũng nkoch.

Nău nchrăp mât chăm r^ t^ng ăp ntil play. Tơm I tâm di ta ăp yan gay ma mât chăm. Nsrôih tơm sa play lah an geh mât chăm ma hữu cơ. Êng koh n’g^ng koh mbah đah le\ rngôch ăp ntil tơm koh n’g^ng, mbah lah koh jăng ăp tơm mô do\ng. n’g^ng mbah geh play an mât rong tay gay ma rong play, mât tơm. u\ch tơm geh săk rnglăy an geh neh bâh păng. Lôch ne\ măt nar, dak to\. Tơm aơ an geh kơl an tơm ri r^ mơ geh dơi tăm tâm sreh. Lah mô dơi kơl r^ mô dơi tăm.

Mô dơn tăm tâm srah tơm cam đah chanh, rnăk vâl wa Vũ Tiến Dũng hôm nha do\ng klâp ma 10 sào neh tăm tâm srah âk ntil tơm sa play êng êng kơt lah sầu riêng, play đu\r thái, na thái..nău geh an saơ nău wa\ng sa ns^t tay an rnăk vâl wa âk lơn đah tăm du ntil tơm sa play ta du rnoh neh. Wa hôm nha ntuh kơl du trong dak to\ ntruh ueh gay ma to\ an tơm sa play. Wa Dũng lah na nê|.

Ntrong kan to\ dak ntruh lah ma tăm ăp ntil tơm ma dơi geh [ư trong dak to\ ntruh ê lor tăm lah săk rnglăy ngăn ma tơm păng hun hao du\t ueh. Nău ngăn geh bar ntrong kan. Ngoăy lah ntru\p nkre n’hanh bar lah ntrup lôch ne\ doh. Rnôk ntru\p lôch ne\ doh gay ma an tơm păng hun hao gay ma lôch păng ntơm kơn play bôk năp geh ndơ r^ he ntru\p nkre dâl lah du\t ueh. Kơt lah he ntru\p lôch ne\ doh kơt rnoh neh jay he mô ho\ tât 10 rkeh du ha hôm ntru\p le\ rngôch an ueh r^ klâp ma 60, 70 rkeh /ha. Mơh ndơ [ư păng geh nău dơi êng bâh păng. Ntru\p lôch ne\ doh lôch ne\ ntrup tay r^ roh hoach mông nar. Bâh tơm bâh nơm rhoăt luh g^t nău tă kan mhâm [ư an tâm di klâp lah geh nău ueh êng păng đo\ng.

Bâh nău kan tăm srah tơm sa play bâh rnăk vâl wa Vũ Tiến Dũng mbra dơi saơ aơ lah ngoăy tâm âk ntrong hăn tâm di đah [on lan kan lo\ mir dôl u\ch rgâl tơm tăm n’hao nău geh tâm du rnoh neh tăm.

Nu^h rblang: Thị Đoắt