VOV4.M’nông: Cà phê Arabica dôl tăm âk ta ăp ntu\k geh bri nđik ta Tây Nguyên. Ta Kon Tum, ăp nkuâl Đăk Glei, Tu Mơ Rông n’hanh Kon Plông dôl an t^ng [ư Đề án ntop kơl hun hao tơm cà phê bri nđik, đah rlău 4 rbăn rnăk ach o tăm rlău 1000 ha cà phê chè Arabica. Rơh tâm ôp bah kơi aơ đah wa Cáp Thế Kiệt, cán bộ kỹ thuật, Ntu\k rgum ntru\t nsôr tuch tăm mât rong- tui ka n’gor Kon Tum mpeh kỹ thuật tăm tơm cà phê bri nđik Arabica gay hun hao wa\ng sa rnăk wâl.

Ơi wa may u\ch tăm dơi cà phê bri nđik ri lor bôk năp kônh wa moh ndơ nchrăp mêh?

Wa Cáp Thế Kiệt:  Gay ma tăm dơi cà phê Catimo dja, hôm kuăl lah cà phê chè ri ndơ lor bôk năp lah ân đăp mpăn rnoh prêh bah păng, ân rlău 800m rđ^l đah măt dak lêng. Tâl bar lah kônh wa he ân ku^h ntu. Ku^h ntu ri jru hvi 40x40cm yơn đah kônh wa he djăt ma bar nđam ti lah kônh wa he ho\ g^t hôm. Du ntil đo\ng lah ân ku^h lord u khay gay an neh l’^t gay tăm tơm păng hao jêng.

Lôch rnôk ku^h ntu tâm rnôk ju\r tăm kônh wa mhâm [ư nău dja mêh?

Wa Cáp Thế Kiệt: Trôk nar tâm di đah nău dơi kônh wa he tăm ri ntu\k rgum ntru\t nsôr tuch tăm mbra ntop kơl ntil n’hanh ndjôt ntil dja phăt an ăp rnăk [on lan. kônh wa an nklăp 5 tât 10 nar gay păng s^t dăng tay n’hanh [ư tăm. Rêng [ư gay tăm du tơm cà phê ri lor bôk năp kônh wa ân rdeng kon ntil tât mir, an 5 tât 7 nar gay an tơm păng bên đah trôk nar lôch nê he mơ ndjôt tât t^ng ntu tik rsôp tăm. Tăm ri so\k ti bun chăt neh wa\r tơm an păng nâp der bah rgloh tơm ri rnoh rêh du\t âk.

Tâm năm lor bôk năp lôch rnôk ju\r ntil kônh wa moh ndơ njrăng tâm neh mir cà phê ma he tăm nê mêh?

Wa Cáp Thế Kiệt: Tâm năm bôk năp pih păng hao jêng du\t ngăch. Nê lah nău tâm pit đah tơm cà phê n’hanh pih rêp. Pih hon êng ri păng hao jêng du\t ngăch, kônh wa he [ư jik pih. Tâm rêng kỹ thuật ri [ư tât bar, pe tơ\ yơn uănh t^ng neh n’hanh moh ntil pih ri kônh wa he jik pe tât poăn tơ\. Nê lah nău njrăng đă du\t khlay gay tơm cà phê păng hao jêng dơi.

Tât năm tâl bar n’hanh tâl pe n’hanh tât tơm cà phê an klêh play, rêng mât chăm rnôk dja ân mhâm [ư gay an du\t ue\h luh jêng play mêh?

Wa Cáp Thế Kiệt: Tơm cà phê tât năm tâl bar hôm mbra nt^m nti kônh wa he mp^ch chông gay mât tay du tơm me mô lah bar tơm gay ma njêng mpu\m lha rgum gay mât tơm. Rnôk tơm păng le\ hao jêng năm tâl pe le\ an klêh play buh hôm lah păng săk jêng ue\h hôm. Nău way kônh wa an rong âk tơm, âk mpu\m kônh wa he m^n geh lơn ma âk play yơn mô di kơt nê|?

Ngoăy tâm ăp nkô| nău gay tơm cà phê hao jêng ue\h nê lah ân njrăng ue\h tu ndru\ng chuh sa. Đah tơm cà phê dja may moh geh ndơ njrăng đah kônh wa tâm nău njrăng n’gang tu ndru\ng chuh sa mêh?

Wa Cáp Thế Kiệt: Tâm nău tu ndru\ng chuh sa dja nkual dja lah nkual mhe đo\ng ma he tăm mô ho\ âk, tu ndru\ng mô ho\ lăng geh. Tơm cà phê tâm rnôk dja kuăl lah mô ho\ n’glu n’hâm tu ndru\ng du\t đêt ntoh dơn ntoh du đêt ntô rsap dơm. Ntô rsap ri du đêt cán bộ kỹ thuật mbra hăn ju\r tât t^ng mir gay hăn uănh rnoh âk mbâl krêp lah rlău rnoh rim bra ntop kơl kônh wa dak si n’hanh nt^m nti kônh wa puh dak si gay ma nkh^t dơi tu ndru\ng chuh sa.

Ngoăy tâm ăp nău kan du\t khlay đo\ng nê lah rnôk klêh cà phê kônh wa mhâm klêh gay đăp mpăn di rnoh du\m tâm ban kơt săk kah bah cà phê bri nđik đo\ng?

Wa Cáp Thế Kiệt: Ntơm nơh kônh wa way klêh du tơ\. Nt^t kơt tơm cà phê păng du\m nklăp bah 10 tât 20% ri bu kuăl nu^h hăn rvăt, bu tât rvăt kơt aơ rig eh yơn rvăt đah rnoh thuk n’hanh săk kah ue\h ndơ du\t đêt. Yơn lôch rnôk geh nău tâm rgop đah doanh nghiệp n’hanh cán bộ kỹ thuật mât uănh t^ng xã ju\r nt^m nti kônh wa ri geh du nău rgâl du\t kloh. Kônh wa klêh bah pe tât 4 tơ\ tâm du khay lơn lah sơch ăp play du\m klêh. Cán bộ kỹ thuật geh ăp rơh ju\r tât mir nt^m nti kônh wa klêh t^ng play. Lôch nê rgum kônh wa tay gay kuăl lah [ư ăp trong nt^t lor gay kônh wa kơt klêh jêng săk kah ue\h n’hanh rnoh khlay dơi đăp mpăn đo\ng.

Tâm rnôk t^ng groi nđôi nu^h [on lan tăm jêng tơm cà phê bri nđik, nău mô lăng dơi kônh wa way mâp lah moh ndơ mêh?

Wa Cáp Thế Kiệt: Geh âk rnôk kônh wa he [ư ta aơ lah hôm [ư ma jâng ti âk. Nt^t kơt khay tăm cà phê di tâm rnôk khay klêh donh bah kônh wa he. Nê lah du nău jêr. Gay rgo\ jă kônh wa he hăn rgum [ư tơm cà phê ri jêr đo\ng. Tâl bar lah kônh wa he hôm tăm huêt jê| nchah nchrai mô ho\ rgum du tơ\. Kônh wa he nt^t [ư ta aơ du sào, ta ri du sào lah rêng [ư mât njrăng mpêr n’gar lah du\t jêr. Njrăng đă kônh wa ân dăp rgum tay du ntu\k gay kônh wa geh nău mât chăm n’hanh ntuh kơl ăp to\ng rêng lơn.

Dăn lah ue\h wa mpeh rơh tâm ôp dja./.

Nu^h nchih rblang: Điểu Thân