VOV4.M’nông: Bar pe năm rlơ\ aơ, âk rnăk ta Dak Lak le\ sơch be [ư ndơ mât rong tơm gay hun hao wa\ng sa. Bên ue\h đah trôk nar duh djơh, đêt kop ji, deh rơ\ ngăch, rnoh khlay tăch ue\h, le\ kơl âk rnăk klaih rlău ach o n’hanh nsan hao [ư geh ndro\ng. Rơh tâm ôp đah wa Ngô Nhân- Giám đốc Ntu\k rgum ntru\t nsôr tuch tăm mât rong n’gor Dak Lak nchră mpeh nău tă ơm g^t kan, kỹ thuật mât chăm tâm ban kơt trong nt^m nti [ư ndrung n’gar gay mât rong be rơ\ jêng ue\h.

            - Ơi wa Ngô Nhân, Giám đốc Ntu\k rgum ntru\t nsôr tuch tăm mât rong n’gor Dak Lak. A[aơ trong leo [ư mât rong be ta Dak Lak dôl rơ\ jêng âk, ns^t tay nău geh wa\ng sa têh an nu^h mât rong. Ndr^ mhâm may uănh năl mpeh nău mpo\ng geh tâm ban kơt nău rơ\ jêng be bah nu^h [on lan ta Dak Lak rnôk a[aơ mêh?

            Wa Ngô Nhân: Dăn mbah kônh wa [on lan kan lo \ mir. Kơt he le\ g^t, be lah ntil ndơ dơh mât, ndơ sa lơn âk lah lha si geh nău dơi rơ\ jêng tâm rnôk trôk nar duh djơh n’hanh nău dơi geh ndơ mât rong bah nu^h [on lan ta n’gor Dak Lak. Nău rơ\ jêng n’hanh mât rong be a[aơ dôl geh trong r[o\ng hao âk ta ăp nkuâl tâm n’gor. Be lah ntil ndơ mât mô dah ma sa, u\ch gu\ ăp ntu\k nkual yôk prêh, sơh ue\h, u\ch sa ăp ntil lha si gle n’hanh ăp tơm pih ja, tơm rnoi tuh, mât t^ng trong n’gul kru\ng gay ndăn ndơ sa êng bah dih ta n’gor Dak Lak dôl geh âk. Tâm đề án dăp rgum tay nău kan tuch tăm bah n’gor, be dơi dăp tâm ntil ndơ mât rong khlay. Mpeh nô nău mât rong be bah nu^h [on lan ta Dak Lak tâm rnôk a[aơ lah du\t geh nău mpo\ng n’hanh mbra ns^t tay tơm geh wa\ng sa têh an n’gor. Lah be he mât rơ\ jêng ri mbra to\ng đah nău u\ch geh ndơ rvăt. Ngăn geh a[aơ le\ rngôch rnoh be mpôl hên geh nchih rgum ta ăp nkuâl nklăp 70 rbăn mblâm, lơn âk rgum ta ăp nkuâl Ea Súp, Buôn Đôn, Ea Kar, Krông Bông, Lăk n’hanh Ea H’leo.

            - Gay mât rong be geh nău dơi ri nău [ư ndrung n’gar gay an be ngăch dăng lah nău kan du\t khlay. Dăn may nkoch an nu^h [on lan ăp rnoh hvi [ư ndrung n’gar gay mât rơ\ jêng be đo\ng?

            Wa Ngô Nhân: Đah mât rong be ri ndrung n’gar [ư dơh dơm, [ư ma ăp ndơ thuk prăk, n’hanh ơm geh ta ntu\k. Tâm rnôk [ư ndrung n’gar ân to\ng đah nău u\ch geh mha êng bah păng. Le\ rngôch be u\ch gu\ rêh ta ăp ntu\k sơh aih da dê, mô âm o dêh mbe\. Rlău ma nê, ân njrăng tât trong r[o\ng mpông n’gar an be. Kônh wa ân r[o\ng mpeh luh nar, bah dâng luh nar gay der bah măt nar, mih sial mpruh. Ndrung n’gar mô dơi [ư dăch jay gu\ gay đăp mpăn mât kloh ue\h ntu\k gu\ rêh an kon nu^h, yơn mô dơi [ư ngai ir jay đo\ng yor mbra jêr mât uănh be. Ân [ư ndrung be lăk ma đar mô lah mpir prêh kalơ, [ah đah măt neh nklăp 40- 60cm, nê lah tâm [ah tâm di.

            - Ndr^ hôm jâng gung an be pâl ri ân [ư dah hvi mêh hơi wa?

            Wa Ngô Nhân: Ntu\k an be pâl du\t tâm di lah [ư hvi rlău 3 tơ\ ndrung n’gar lah du\t ue\h. Lơn lah ntu\k an păng gu\ pâl kônh wa ân ntưm n’hâm mô an geh ngâr dak, ân [ư bong sa, bong dak ngêt gay đăp mpăn an be kloh ue\h mbra dơi rơ\ jêng tâm mât rong.

            - N’gâng tơm gay mât rong be geh nău dơi nê lah sơch ăp ntil be ue\h, ndr^ nu^h mât rong be ta Dak Lak a[aơ ân sơch moh ntil be an tâm di, gay nkre ngăch hao têh hôm nkre an geh wa\ng sa ue\h mêh hơi wa?

            Wa Ngô Nhân: Gay  mât rong be geh an rơ\ jêng t^ng nău m^n gâp lah nkô| nău ntil lah du\t khlay, păng n’glêh an tât rơ\ jêng n’hanh tâm ban kơt nău dơi bah nu^h  mât rong be đo\ng. Ta Dak Lak a[aơ geh du\t âk ntil be kơt be: be ja, be Bách Thảo, be Bor rvăt n’glăp. Đah trong r[o\ng mât be sa poăch kơt kônh wa he ta Dak Lak a[aơ lơn âk gay tăch poăch ri kônh wa ân sơch ntil be lai đah be Bách Thảo n’hanh be Bor rvăt n’glăp, yor păng nkre têh đăp mpăn rnoh jâk nkre dơi ât rdâng dơi đah ăp ntil nău ji. Ndrel đah nău têh jâk, ât rdâng đah nău ji ue\h ri be me lah be lai geh rnoh hao rơ\ jêng ngăch đo\ng, deh srêt lơn ăp ntil be geh a[aơ ta n’gor Dak Lak.

            - Âk nu^h  mât rong be uănh khlay a[aơ lah nău mhâm [ư an be sa gay hao têh ue\h, an săk lay. Ndr^ may mbra nkoch du đêt nău tă ơm g^t kan an kônh wa tâm trong sơch ndơ sa an be đo\ng?

            Wa Ngô Nhân: Gay mât rong be geh nău dơi ri du nău khlay đo\ng lah ân đăp mpăn ăp to\ng ndơ sa an be păng têh lay. Êng đah be ri kônh wa ân r[ah g^t ăp nău tơm tâm mât rong be. Be mbra dơi sa ăp ntil ndơ sa, ăp ntil pih, n’ging lha si, găr tuh mbo, ndo\k nja ndơ tuch tăm. Gay đăp mpăn pă an ăp to\ng, tâm ban geh ndơ sa kah n’hanh r^ng geh wa\r năm mpeh ndơ sa n’hanh nău u\ch geh bah be he ân njrăng uănh tât du đêt ntu\k khlay gay mât rong be ns^t tay nău geh rơ\ jêng. Lor bôk năp, he ân tăm ndơ sa an păng lah trong nchrăp lor gay đăp mpăn to\ng ăp ndơ sa wa\r năm an be. Du\t ue\h ân nkre tăm ndơ sa an be tâm ntu\k mât rong têh, nkre đah mir, n’glău, ndrung n’gar, si gle jo\ jong mât njrăng ue\h neh ntu. Kônh wa  mbra tăm tơm [ư ndơ sa an be nkre [ư n’gar nkre an to\ng ndơ sa an be. Be păng tâm ban ma ndrôk rpu do\ng, mbra sa dơi ăp ntil ndơ sa lha rêh, pih rhe. Păng mô dơn sa dơi ăp ntil lha tăng dơm ôh, hôm ăp ntil lha tơm keo, me, play đu\r ăp ntil pih ja…be sa dơi da dê. Rlău ma nê ri tâm nău kan tuch tăm bah nu^h [on lan hôm geh âk ndo\k nja lha prit, lha tao, bum pru\m, bum blang…mbra dơi an be sa da dê. Lơn lah, rnôk hao jâk gay ma tăch luh ri kônh wa ân be sa tay tuh tương gay hao têh lay tay an be. Tâm rnôk mât be, kônh wa ân njrăng tăm tay ăp ntil pruh tơm trang A06, mbo.

            - Âk nu^h mât rong be ta Dak Lak way tâm rdâng đah nău ji ndu\l ta be, jêng tât be geh kh^t. May mbra nkoch ăp nău tă ơm g^t tâm ban kơt kỹ thuật gay nkra bah nău ji dja ta be đo\ng?

            Wa Ngô Nhân: A[aơ nău ji ndu\l bah be mbra tu\p tâm du đêt nău ji kơt bah kơi aơ. Ngoăy lah mpơl nău ji ndu\l, nău ji way geh ta be kon, be geh ntưp brun, ji khêh tă bah sa ăp lha si djơh. Gay njrăng der nău ji dja ri kônh wa njrăng mât chăm  an be ma trong ăp khay lơh luh brun  an be. Hôm ndơ sa  an be ri ân mât đăp mpăn săk ue\h, mô  an be sa ndơ sa ôm srat mô lah ndơ sa geh khêh. Kônh wa ân njrăng mât chăm ma trong lơh an luh brun ăp khay  an be; mô  an be sa ndơ sa ôm r’iu, tâm rnôk m[ơk tiăp tâm mir cà phê, mir biăp njrăng tât nu^h [on lan puh dak si ndru\ng, lah geh ri ân der ngai yor lah  an be geh sa mbra jêng khêh  an be. Ta n’gor Dak Lak tâm khay wai duh hô, dơn geh lha bum blang ta mir lah nđ^r ue\h dơm, rnôk be m[ơk tiăp way ro\ng sa lha nđ^r ue\h rnôk saơ lha bum blang mbra sa âk. Tâm rnôk lha bum blang geh dak (xihaluor) [ư jêng khêh mbra [ư jêng tât kh^t mpôl lah mbra geh du\t âk.

            - Ơ, dăn lah ue\h wa.

Nu^h nchih rblang: Điểu Thân