VOV4.M’nông: Thạc sỹ Nguyễn Hữu Hưng- Kruanh jrô kan Mât njrăng si tăm, Chi cục tuch tăm n’hanh Mât njrăng si tăm n’gor Dak Lak nkoch an kônh wa ăp trong nkra kỹ thuật tăm n’hanh mât chăm tơm nhãn lồng săk geh âk. Jă kônh wa n’hanh băl mpôl kâp djăt.

-Lah ue\h Thạc sỹ Nguyễn Hữu Hưng ho\ râng nkô| way nkoch nar aơ. Thạc sỹ mbra nkoch g^t mpeh nău sơch tơm nhãn an neh tăm ta nkuâl M'Drak n’hanh uănh năl bôk năp bah nhih pah kan rnâng kan mpeh trong sơch nê?

Thạc sỹ Nguyễn Hữu Hưng: Ntơm bah rnôk tơm tiêu geh bu tuh tât kh^t ru\ng le\ kêng du\t năm 2017 n’hanh bôk năm 2018, ntop đah nău rnoh khlay tăch du đêt ndơ tuch tăm kơt mbo, bum blang, tao, cao su, cà phê…hu\ch thuk, âk rnăk ta nkuâl M’Drak ho\ nănh rgâl tăm tơm sa play. Tât rnôk dja, ta nkuâl M’Drak ho\ geh rlău 200ha tơm sa play ăp ntil. Tâm nê, tơm nhãn âk tât nklăp 135ha. Ntil tơm nhãn tăm ta aơ, lơn âk lah ntil tơm nhãn Hương Chi, nhãn lồng Hưng Yên... Tâm năm 2019, Sở Nông nghiệp n’hanh Phát triển nông thôn n’gor Dak Lak ho\ pă an si [u\t kơp dơn tơm me đah tơm nhãn ta xã Ea Pil mpeh nkuâl M'Đrăk.

- Thạc sỹ mbra an g^t, rnôk tăm ntil tơm nhãn lồng Hưng Yên lah moh ndơ kỹ thuật gay tơm hao jêng dăng n’hanh an săk geh play âk mêh?

Thạc sỹ Nguyễn Hữu Hưng:  Tơm nhãn mbra tăm dơi wa\r năm ta Tây Nguyên. Yơn lah tăm tâm khay mih ri ân njrăng uănh bah ngâr dak sor an tơm yor lah mih âk ri neh mbra jêng lưn chăt [ư an tơm kh^t rmok reh. Lơn lah ta Tây Nguyên ri he ân ntơm tăm rnôk mih mô ho\ âk, mih mbro ntơm bah khay 6- 7 ăp năm. Đah rnoh di sơch tơm ntil ri he ân sơch tơm ue\h jêng an săk geh play âk, đăp mpăn, đêt tu ndru\ng chuh sa, ât rdâng dơi đah duh phang. Ăp ntil tơm dja ân hăn rvăt ta ăp ntu\k geh nsing nơm, g^t kloh tuh tơm luh. Ăp trong [ư sơch ntil rvăt ri kônh wa ân hăn sơch ta Hưng Yên lah tơm ndop măt, tơm [ư yơng bah găr mô lah tơm poih n’ging.

-Thạc sỹ mbra an g^t, tăm tơm nhãn lồng ta neh mpli choih ta Tây Nguyên ri tâm [ah dah ngai gay tơm hao jêng ue\h, săk geh play âk mêh?

-Thạc sỹ Nguyễn Hữu Hưng: Mpeh tâm [ah tăm kônh wa mbra nsing tâm nkual neh gay tăm tâm [ah. Nt^t kơt ta nkual neh rđu\ng dêh ri tăm 7 mét mô lah 8 mét; tâm nău mât chăm ue\h ri he mbra tăm [ah 6 mét. Du ha he mbra tăm nklăp 190-200 tơm/ha. Đah tơm nhãn geh reh bra ri kônh wa ân ku^h ntu jru 80, hvi 80, d^ 80 cm. Rnôk ku^h ntu he ân ku^h ntu lôch nê mât neh buh bah lơ. Ăp neh dja ân tâm pot tâm ban đah kali, lân n’hanh phân ndrung n’gar lôch nê kônh wa ân ndum tâm rlu\ dja jo\ du khay mơ dơi tăm tơm bôr neh tâm ntu ku^h.

- Nău poh phân mât chăm gay tơm nhãn hao jêng ue\h n’hanh an săk geh play âk du\t n’hâm khlay đo\ng, ndr^ thạc sỹ mbra an g^t jo\ năm mât chăm lor bôk năp ri tơm nhãn ân poh moh ntil phân, mhâm dah rnoh âk mêh hơi thạc sỹ?

-Thạc sỹ Nguyễn Hữu Hưng: Tơm nhãn tâm ban kơt ăp ntil tơm tăm êng [a [a\ đo\ng way geh bar rơh hao jêng ân mât chăm t^ng bar rơh lah rơh mhe tăm bôk năp n’hanh rơh lôch an klêh play an tâm di. Đah ăp năm mhe tăm bôk năp, kônh wa do\ng rnoh âk đạm poh an tơm lah 25gram/tơm, đah  lân 300-400 gram/tơm, kali ri he do\ng 25-35 gram/tơm. Êng đah NPK ri he kơi ntop công thức 11-4-14, lơn âk rgum tâm đạm n’hanh kali, ntơm bah năm tâm 2-3 ri n’hao rnoh âk đạm lah 50-100 gram/tơm, lân lah 800 gram/tơm, kali 300-400 gram/tơm. Tâm pot rlu\ lah 650 -800 gram/tơm. Đah phân hữu cơ ri du\t đêt 1 năm he poh 1/tơ\ mô lah du\t âk 1 năm 2 tơ\ poh. Rnoh âk poh nsing uănh tâm mir tơm mhâm hao jêng. Kônh wa mbra poh 40-50 kg/tơm, uănh tâm nkual neh. He mbra poh lôch mih n’hanh kêng du\t khay 6-7 rnôk neh l’^t mbe\ mô lah mpli dak tâm phân to\ an tơm. He tâm pă [ư 4-5 tơ\ poh du năm.

- Nhãn lah tơm jo\ năm yơn ân geh tơm dak to\ đăp mpăn đo\ng, ndr^ thạc sỹ mbra an g^t dah âk tơ\ to\ dak an tơm nhãn hao jêng tâm khay wai n’hanh đăp mpăn săk geh play âk mêh?

Thạc sỹ Nguyễn Hữu Hưng: Ơi kônh wa n’hanh băl mpôl, nhãn lah ntil tơm sa play way tăm bah ăp yôk nor jêng geh kro phang tâm khay wai. Kônh wa ân to\ to\ng dak an nhãn hao jêng ngăch dăng gay ns^t geh wa\ng sa âk. To\ dak an tơm nhãn ri he way to\ tâm pe rơh lah rơh luh hon kao nse, rnôk tơm luh kao kơn play n’hanh lôch klêh play gay an tơm s^t jêng tay. Ăp rơh dja ri kônh wa djăt ma to\ lam n’gu tơm, he mbra dơi to\ mbâm, to\ ntruh, djăt ma lam n’hanh to\ng rnoh l’^t mbe\. Djăt ma to\ng dak gay tơm hao jêng n’hanh an săk geh âk play lah găp hơi.

- Thạc sỹ mbra an g^t ăp kỹ thuật koh n’ging njêng mpu\m tơm nhãn an săk geh âk play, tơm mô geh tu ndru\ng chuh sa?

Thạc sỹ Nguyễn Hữu Hưng: Đah koh n’ging njêng mpu\m tơm ri tơm nhãn tâm ban kơt ăp ntil tơm tăm êng [a [\a đo\ng geh bar rơh lah rơh năm mhe tăm bôk năp n’hanh rơh an play bah kơi. Rnôk năm mhe tăm bôk năp ri kônh wa ân sơch 4 n’ging têh ta poăn mpeh, koh njêng mpu\m tâm ban gay mât chăm, klêh n’hanh njrăng n’gang tu ndru\ng chuh sa, đah rơh klêh play ri he ân koh n’ging rk^t neh, ăp n’ging tu ndru\ng chuh sa lơh khuch khat, n’hanh njêng aih an tơm hao jêng n’hanh play âk. Du\t ue\h lah he koh aih ta chông tơm, lơi ir an chông rtah hon ta 3 mbah tơm gay an bah đang tơm.

- Lôch rơh năm mât chăm bôk năp ntơm bah năm tâl 3-4 let lơ tơm nhãn lăp tâm năm an play n’hanh ntơm an klêh. Ndr^ rnôk dja nu^h [on lan kan lo\ mir ân mât chăm tơm nhãn mhâm [ư mêh hơi thạc sỹ?

Thạc sỹ Nguyễn Hữu Hưng: Hơi kônh wa [on lan kan lo\ mir, tơm nhãn ntơm bah năm tâl 4 let lơ ri tơm an klêh play đăp mpăn. Rnôk dja kônh wa koch mbor gay poh phân. Kônh wa koch mbor t^ng pra n’ging bah tơm, koch mbor hvi jru ntơm bah 20-30 cm, jru 20 -25 cm. Rnoh âk tơ\ phân poh mbra 4-5 tơ\/năm. Lor bôk năp ri poh ntru\t kao gay mât lha nse bôk năm ri ntơm bah n’gul khay 2, lôch nê poh tay tâm kêng du\t khay 3 bôk khay 4 gay kao luh jêng ue\h, tâl 3 poh ntru\t tâm khay 5, rơh poh n’gle\ du\t poh ntru\t an hao têh play tâm n’gul khay 6. Lah ndê na nê| he mbra dơi poh tay rơh bah kơi klêh play gay tơm s^t jêng tay, rnôk dja mô kâp âk, djăt ma poh săp bah kơi lôch klêh play.

- Tâm rnôk tăm n’hanh mât chăm tơm nhãn geh kỹ thuật poih ntô wa\r tơm gay an luh rsoel play, ndr^ thạc sỹ mbra nkoch kloh lơn mpeh kỹ thuật kơl nu^h [on lan kan lo\ mir đo\ng?

Thạc sỹ Nguyễn Hữu Hưng: Ơi kônh wa [on lan kan lo\ mir. Tâm nău tăm tơm nhãn ri he mbra do\ng du đêt trong nkra gay [ư an tơm luh kao kơn play gay ns^t geh wa\ng sa âk lơn. Ngoăy tâm ăp trong nkra nê lah poih ntô wa\r tơm. Nău poih ntô wa\r tơm nsing tâm ntil, nău hao jêng bah tơm mô lah trôk nar tâm năm bah nkual ma he geh mông nar poih ntô êng êng. Nău way đah tơm nhãn ta Tây Nguyên ri he poih ntô tâm kêng du\t khay 11 bôk khay 12 ăp năm rnôk luh lha nse khay puh djang. Kônh wa ân nthoi mâng ndjeo sôt gay poih ntô ta ăp n’ging prêh, hvi poih ntơm bah 0,4- 0,5cm. Lah trôk nar năm I duh ri he poih tay ntô an tơm bar tơ\ lah du\t tâm di.

- Gay đăp mpăn mir tơm nhãn hao jêng jo\ jong, lôch klêh ri nu^h tăm nhãn way koh n’ging njêng mpu\m lha mhâm [ư gay an năm bah kơi tay mêh hơi thạc sỹ?

Thạc sỹ Nguyễn Hữu Hưng: Ơi kônh wa [on lan kan lo\ mir, đah koh n’ging njêng mpu\m lha lôch klêh play ri kônh wa ân koh le\ rngôch n’ging tâng, n’ging geh ndru\ng chuh, n’ging tâm trôm mpu\m lha, n’ging rk^t neh njêng an soih aih. Ăp chông nse hon mô khlay he ân koh jăng. Ăp bôk n’ging dơn an du chông nse hon dăng, koh an hon tâm ban. Koh n’ging an rtu\t glêh mpu\m ri do\ng an mir jo\ năm ho\ tâm cho\nh lha. Lah bôk năp koh ri he ân n’gul bar bôk n’ging gay an păng mô luh play, năm bah kơi tay he tâm pleh gay an tơm luh mpu\m n’ging mhe nău poh phân ri kơt năm tâl 3 let lơ. Năm bah kơi tay he koh njêng mpu\ng lha mhe.

- Ơ, dăn lah ue\h thạc sỹ Nguyễn Hữu Hưng ho\ râng nkô| way nkoch ndrel hăn [on lan kan lo\ mir.

Nu^h nchih rblang: Điểu Thân