VOV4.M’nông: Thạc sĩ Phạm Công Trí, kruanh bộ môn lam trong kan tuch tăm, Viện Khoa học kỹ thuật Nông Lâm nghiệp Tây Nguyên mbra njrăng đă kônh wa du đêt kỹ thuật tăm n’hanh mât chăm tơm sầu riêng.

Ơi thạc sĩ, tâm rnôk tăm tơm sầu riêng ri kônh wa moh ndơ njrăng mpeh trong mât chăm mêh?

Thạc sĩ Phạm Công Trí: Uănh t^ng ntil tơm sầu riêng bah he tăm êng mô lah tăm rlu\ ma he geh trong mât chăm an ue\h, yơn uănh nsum tơm sầu riêng lah ntil tơm du\t khăch khe mpeh nău sât chông, jêng lah kônh wa tăm tơm sầu riêng ri ân uănh hao luh jêng chông păng n’hanh rnôk hao têh play gay mhâm [ư an tâm ban đah rơh hao jêng n’hanh rnôk mât play, lah he poh phân tih ri play mbra geh pop pep mô lah ru\ng play. Đah tơm sầu riêng ri koh n’ging ân aih, an jêng mpu\m tơm tâm di du\t khlay. Đah tơm sầu riêng tăm rlu\ tâm mir cà phê ri nău koh n’ging aih tâm di đah tơm sầu riêng n’hanh tơm cà phê du\t khlay đo\ng, păng kơl le\ 2 tơm săk geh âk tâm ban da dê.

A[aơ rêng [ư tuch tăm IBM mô lah t^ng [ư tuch tăm ue\h ri nkre đah mât uănh tơm tăm rgum. Việt Nam lah ngoăy tâm ăp dak hăn lor bôk năp mpeh dak si chế phẩm sinh học ma [^t joet bu tuh tâm rdil đah bu tuh, nt^t kơt dak si Tricoderma n’hanh du đêt vi sinh le\ do\ng geh nău tam ta tơm tiêu ta Tây Nguyên ri lah ndơ vi sinh do\ng geh nău tam ta tơm sầu riêng a[aơ đo\ng. Ma a[aơ ta tơm sầu riêng ri bu tuh tă bah mbr^ng sêt Phytoxthora n’hanh ăp nkô| nău mpeh ôm reh dôl geh hô đo\ng jêng kônh wa ân njrăng.

Hôm mpeh ndơ poh ri mhâm mêh hơi thạc sĩ? A[aơ bu tăch geh du\t âk ntil phân poh way do\ng an tơm sầu riêng, ndr^ kônh wa dơi do\ng phân poh dja đah tơm sầu riêng tăm rlu\ đo\ng?

Thạc sĩ Phạm Công Trí: Lah kônh wa do\ng phân poh an tơm sầu riêng ri a[aơ kônh wa saơ rnoh khlay bah păng khlay rlău rđ^l đah ntil phân poh an tơm cà phê, yơn lah le\ tăm rlu\ ri tâm rnôk ma tơm sầu riêng păng le\ an play n’hanh ăp rnôk dơh tât ri he ân pha lah poh phân an tơm sầu riêng n’hanh du đêt tơm cà phê wa\r tơm sầu riêng ma phân poh way do\ng an tơm sầu riêng, hôm rnôk ma tơm sầu riêng păng nchơm ma lăp kranh chông lha, rlu rlău, mô [ư nău kan deh luh play n’hanh di tâm rnôk ntơm bah aơ tât kêng du\t năm tơm cà phê rgum an seh kranh play ri rnôk nê he mbra an poh mir cà phê t^ng nău way bah cà phê. Ndr^ ri kônh wa nkre đăp mpăn hao jêng ue\h le\ 2 ntil tơm tăm n’hanh prăk do\ng hoach đêt ta rnoh dơi an.

Thạc sĩ mbra an g^t du đêt ntil tu ndru\ng chuh sa ta tơm sầu riêng n’hanh trong njrăng n’gang đah ăp ntil tu ndru\ng chuh sa dja đo\ng?

Thạc sĩ Phạm Công Trí: Tơm sầu riêng geh du\t âk ntil bu tuh, tâm nê geh bu tuh Phytoxthora. A[aơ Phytoxthora lah ndơ bu tuh geh du\t hô. Tâm ban kơt ta tơm tiêu đo\ng ri ta tơm sầu riêng nău mât njrăng ntil bu tuh dja du\t jêr, n’hanh a[aơ he njrăng lah rnôk tơm ntil he mô mât njrăng ue\h ri bah tơm kon ntil dja le\ geh tơm luh phytoxthora hôm n’hanh kônh wa he ân mât njrăng ue\h.

A[aơ mpôl hên geh njrăng đă kơt aơ, lơn âk [on lan he a[aơ mât njrăng bu tuh ta tơm tăm, tâm nê geh tơm sầu riêng, êng tơm sầu riêng ri săk tơm păng prêh ri he mât njrăng ma nsing tâm hoá học puh tâm rnôk bri mih ndal đo\ng ri nău dơi tam mât njrăng mô lăng ue\h. jêng kônh wa nkre đah ăp rơh rao mir ma dak si hoá học lôch nê rgâl jêng do\ng ăp chế phẩm sinh học kơt TricôGld mô lah ăp Trico geh nău tam mô lah du đêt chế phẩm sinh học êng [a [a\ ma ta Việt Nam he geh âk đo\ng, kônh wa puh tâm mir tơm ri mbra kơl an ndơ gu\ rêh tâm mir ue\h lơn. Lơn lah njrăng đah ăp tơm sầu riêng tăm rlu\ đah ăp ntil tơm kơt cà phê mô lah tiêu ri ăp ndơ krêp sa ndrel bu tuh jêng nău nkra ăp vi sinh tâm ban kơt dak si mât njrăng si tăm đo\ng ri kơp le\ ma tơm tăm rlu\ ân dơi puh đo\ng lah ndrel du ntil bu tuh ri nău tam mơ âk.

Rlău ma ăp nkô| nău mhe nkoch bah lơ nê ri thạc sĩ hôm moh geh nău njrăng đă êng [a [a\ đah nu^h [on lan tâm rnôk tăm n’hanh mât chăm tơm sầu riêng mêh hơi thạc sĩ?

Thạc sĩ Phạm Công Trí: Kônh wa njrăng lah he mô dơi do\ng dak si nha khan lăp tâm neh, a[aơ geh du đêt [on lan he puh du đêt dak si lăp tâm neh jêng tât lăp jo\ ta tơm sầu riêng du\t hô. Đah ăp mir tăm tơm sầu riêng t^ng VietGap geh kơp dơn ri he ân t^ng rêng [ư du\t ue\h, lah kônh wa mô ho\ hăn tât kơp dơn mô lah [ư t^ng trong r[o\ng n’hanh do\ng ăp rnoh di VietGap ri păng du\t ue\h đo\ng n’hanh đăp mpăn jêng njrăng đă bah Viện Tây Nguyên lah ân t^ng [ư tuch tăm ue\h. Lah kônh wa i mô ho\ geh nău g^t mpeh tơm sầu riêng ri kônh wa ân hăn kơt nti, gu\ m^n gay geh nău g^t ri he tăm mơ geh nău dơi. Der bah nău m^n nu^h [on lan he ntu\k tât tăm mơ d^ng ôp tât ntu\k nê ri tât rnôk he saơ nău tât khuch ri ho\ lăn nkai hôm jêng nkô| nău kỹ thuật ân hăn lor 1 njuat ri tăm tơm sầu riêng mơ geh nău dơi.

Mpôl hên njrăng đă an lah kônh wa he ân hăn ôp dăp rgum mpeh tăm tơm sầu riêng bah n’gor yor n’gâng kan tuch tăm le\ geh quy hoạch dja đo\ng. Lah he tăm tơm sầu riêng tâm dăp rgum ri jêng lah he geh ndơ du\t dơh ue\h mpeh neh ntu, hôm lah kônh wa tăm bah di nkual dăp rgum ri nău neh ntu mô dơh ue\h mô lah ăp ndơ kơl an mô dơi tât dơh đo\ng.

Ơ, dăn lah ue\h thạc sĩ.