VOV4.Mnông- Nkuăl [on têh Đà Lạt, n’gor Lâm Đồng a[aơ geh rlău 5.900ha kao ăp ntil, rnoh geh rlău 2,4 rmen n’g^ng kao/năm. Bol ma ndơ kao Đà Lạt le\ ntoh lư n’hanh geh ta ăp ntu\k tăch rgâl tâm dak n’hanh tăch an dak bah dih, yơn yor ntu\k tăch ndơ mô nâp nâl jêng lah du\t âk nu^h [on lan mât tăm kao nău geh mô đăp mpăn. Gay ma an bah nău aơ, âk nău kan tâm rgop pah kan n’hanh rvăt ndơ geh [ư an Kao Đà Lạt dôl geh ăp doanh nghiệp n’hanh [on lan kan lo\ mir nkuăl [on têh mbơh do\ng. Tâm ne\, hăn bôk năp [ư t^ng nău ne\ geh săk rnglăy nău kan tâm rgop aơ, an geh nkoch tât công ty Hasfarm Dalat.

            3 năm dăch aơ, wa Huỳnh Đình Phước, ta phường 8, nkuăl [on têh Đà Lạt, n’gor Lâm Đồng le\ mô hôm geh m^n rvê mpeh ntu\k tăch an 3 rbăn met vuông rnoh neh tăm kao tâm jay bil bâh rnăk vâl . Mô dơn bah nău mpôl hăn rvăt nchrai mpet rnoh khlăy tăch ndơ, nău ueh ndơ bah du rnoh neh tăm le\ geh hao âk đo\ng, ns^t tay nău geh âk n’hanh đăp mpăn lơn đah ntơm. Wa Huỳnh Đình Phước an g^t, dơi geh nău aơ lah bâh geh nău tât râng ta nău tâm rgop kan tăm kao đah công ty Dalat Hasfarm.

            “Ta năp ne\ gâp [ư n’hanh tăch kao ta bah dih an ntu\k tăch rgâl jêng nău geh mô đăp mpăn, yor lah rnoh khlay mô đăp mpăn. Hôm ăp công ty r^ gâp saơ rnoh tăch khlay, đăp mpăn lơn jêng gâp u\ch tâm rgop pah kan đah khân păng r^ geh ueh, yor du nkô| pah kan đah công ty r^ khân păng le\ ơm geh ntu\k tăch rgâl jêng lah he kanu\ng ndơ\ ndơ he geh [ư dơm, hôm e lah an he nơm nău geh âk lơn đah he [ư tăch êng bah dih.

\           Tâm ban kơt wa Phước n’hanh âk nu^h [on lan kan lo\ mir êng, wa Nguyễn Hữu Tiến, ta phường 7, nkuăl [on têh Đà Lạt le\ tât râng tâm rgop pah kan tăm kao đah công ty Dalat Hasfarm bâh âk năm ba năp. Bâh ntơm 1 rbăn met vuông jay bil rnôk bôk năp, tât a[aơ, rnăk vâl wa le\ hao rnoh neh tâm rgop pah kan đah công ty aơ hao tât 5 rbăn met vuông, tâm ne\ tăm du\t âk lah 2 ntil kao koh n’g^ng lah cúc n’hanh cẩm chướng. bâh ntơm nar tâm rgop pah kan, rnăk vâl wa le\ mô hôm geh nău m^n rvê lah mơh ntil tơm kao tăm, ndơ geh tăm mơh ntu\k tăch, ma kanu\ng rgum pah kan mât tăm t^ng nău đă bâh năch, đah rnoh geh đăp mpăn rlău 600 rkeh prăk/năm.

T^ng wa Nguyễn Hữu Tiến, geh nău kơl mpeh kĩ thuật bâh mpeh Dalat Hasfarm tâm nău tăm, mât chăm, koh do\ng n’hanh mât prăp kao, [on lan kan lo\ mir le\ geh rgum âk nău tă g^t pah kan mhe, n’hao săk rnglăy pah kan t^ng trong nâp nâl.

“Mpeh ntil tơm tăm r^ geh pă bâh rnoh ntil ueh mô geh bu tuh, hôm mpeh kĩ thuật r^ ta ăp pơh công ty le\ đă nu^h kan jur tât ta mir ndrel đah [on lan kan lo\ mir mât ua\nh njrăng tu tuh n’hanh ndơ\ mbơh ăp ntrong kan gay ma njrăng săm. A[aơ, nuh srê ta tơm kao ta Đà Lạt dôl geh ntưp rêng âk, yor ne\ gay ma n’hao săk rnglăy tơm tăm r^ du\t u\ch an geh ăp mpôl kan kĩ thuật tâm ban kơt công ty aơ gay ma tâm rgop đah [on lan kan lo\ mir gay ma joi ăp ntrong kan săk rnglăy”.

            Tât rnôk aơ le\ geh rlău100 rnăk [on lan kan lo\ mir ta nkuăl [on têh tâm kơl đah công ty Dalat Hasfarm bâh nău tâm rgop pah kan mât tăm kao ăp ntil, đah rnoh neh rlău 30ha. Rnoh khlăy ăp ntil kao tâm rgop mât tăm geh tâm ton kan na nê| t^ng nău geh ueh an [on lan kan lo\ mir.

T^ng wa Trương Thị Minh Tuyết, kruanh ntu\k kan tâm kơl pah kan jan sa, công ty Dalat Hasfarm, gay ma ngăch kơl an [on lan kan lo\ mir geh prăk ntuh kơl pah kan jan sa, doanh nghiệp le\ njêng rnoh kơl an [on lan kan lo\ mir đah rnoh prăk rlău 2 rmen prăk. T^ng ne\, ăp rnăk [on lan i u\ch geh prăk manh bâh 100 tât 150 rkeh prăk/yan tăm kao mô kâp trok prăk kon.

            “Gay ma nău tâm kơl đah [on lan kan lo\ mir geh ueh r^ mpeh công ty le\ geh du đê| nău pah kan kơl an. Rlău ma nău kơl prăk, rnoh tơm ntil yor công ty ndơ\ mbơh an [on lan kan lo\ mir pah kan jan sa r^ he an geh săch ăp ntil tơm ueh, to\ng nău gay ma tăch an dak bah dih. Công ty le\ ndơ\ mvơh âk nău mpo\ng tâm di nău ueh bâh ăp rmôt ntil kao gay ma ăp rnăk [on lan kơt [ư, g^t lah rnôk tăm r^ mbra geh [ư t^ng mhâm nău kan gay ma dơi geh ueh ndơ\ an công ty. A[aơ, rnoh tăch ndơ an dak bah dih bâh nău tâm kơl le\ geh ăp nar lơ ma hao, ngăn lah ntil kao cẩm chướng”.

            Ăp nău dơi geh bâh nău kan tâm rgop pah kan jan sa bâh [on lan kan lo\ mir ta Đà Lạt đah Dalat Hasfarm an saơ, nău tâm rgop đah doanh nghiệp n’hanh [on lan kan lo\ mir lah nău khlăy ndal tâm nău pah kan jan sa tuch tăm mât rong, an geh ntru\t đă [on lann’hanh pơk hvi nău kan. Geh kơt ne\ mơ geh njêng dơi ăp nkual pah kan jan sa ndrel đah ntu\k tăch rgâl, an bah ir nău “geh âk ndơ [ư yơn tăch mô khlăy, [ư đê| mô to\ng, [ư âk rmeh” le\ geh âk an n’gâng kan tuch tăm tâm âk năm ba năp.

Trong leo [ư tâm rgop n’hanh ton rvăt ndơ tuch tăm đah [on lan kan lo\ mir n’hanh doanh nghiệp lah trong r[o\ng di ngăn ns^t tay rnoh khlay âk tâm rơh lăp rgum wa\ng sa ntu\k tăch rgâl. Lah n’gor dơh geh mpeh tuch tăm công nghệ mhe, Lâm Đồng mbra rgum moh ăp trong nkra n’hanh trong kơl gay nta tay trong dơh an ăp doanh nghiệp tuch tăm ntuh kơl, pơk hvi n’hanh jêng âk trong leo tâm rgop tuch tăm đah [on lan kan lo\ mir tâm let năp tay? Tâm ôp bah kơi aơ bah phóng viên đah wa Phạm S, Groi kruanh UBND n’gor Lâm Đồng mbra nkoch na nê| lơn mpeh nkô| nău dja.

- Ơi wa Phạm S, Groi kruanh UBND n’gor Lâm Đồng! Lâm Đồng dơi uănh lah n’gor hăn lor bôk năp rđ^l đah ăp n’gor êng [a [a\ lam dak mpeh hun hao tuch tăm, tâm nê geh tuch tăm công nghệ mhe. Yor kơt nê| doanh nghiệp ntuh kơl tâm nău kan tuch tăm mât rong a[aơ ta n’gor mhâm mêh?

-Wa Phạm S: He mbra dơi lah, đah du n’gor dơh ue\h tâm rđ^l đah neh ntu, trôk nar n’hanh ăp doanh nghiệp jêng a[aơ Lâm Đồng geh nklăp rlău 6.400 doanh nghiệp, đah tơm prăk đăng ký 37.600 rmen prăk, tâm nê nklăp 1.500 doanh nghiệp kan tâm trong tuch tăm mât rong n’hanh nkret njêng. Tâm ăp doanh nghiệp tuch tăm ri geh 77 doanh nghiệp FDI đah le\ rngôch tơm prăk ntuh kơl nklăp 276 rkeh đôlar. Nsing kalơ ăp doanh nghiệp ntuh kơl dja ho\ rgop tâm nău hun hao ăp trong leo [ư tâm rgop. Ndrel đah doanh nghiệp ri a[aơ tâm n’gor geh rlău 180 HTX n’hanh 250 rmôt tâm boh n’hanh 949 ntu\k ndr^ch tuch tăm mât rong têh. Uănh nsum, ăp trong nchrăp ntuh kơl tâm nău kan tuch tăm ho\ rgum hun hao công nghệ, rgop t^ng [ư rnôk jêng tât công nghiệp mhe, ue\h mhe [on lan, [ư an Lâm Đồng a[aơ jêng n’gor dâk lor bôk năp lam dak mpeh hun hao tuch tăm công nghệ mhe.     

- Hơi wa, wa\ng sa rnăk wâl ơm geh âk nău khoah rnôk rdâk njêng n’gâng kan tuch tăm ue\h mhe nkre đah rêng rnoh khlay. Nău rdâk njêng ăp doanh nghiệp tuch tăm, wa\ch rgum n’hanh nkre krêp dêh đah [on lan ri mbra joi saơ trong hăn an nkô| nău dja. Ndr^ nô nău dja mhâm [ư ta n’gor mêh?

-Wa Phạm S: N’gor Lâm Đồng a[aơ geh nklăp 300.000ha neh tuch tăm, rđ^l đah ăp n’gor ri du\t têh hvi yơn kơp r^ng t^ng bôk nu^h ri hôm gu\ ta rnoh huêt jê| đo\ng, lơn lah ta nkual [on têh Đà Lạt n’hanh ăp nkual dăch kiău ma. Jêng, nău ntuh kơl têh hvi [ư ma ndeh rklư ri hôm mâp âk jêr jo\t đo\ng. Yor kơt nê|, ntơm bah huêt jê| ri ăp rnăk dôl geh trong r[o\ng tâm rgop tay t^ng trong [ư ndrel đah doanh nghiệp, HTX gay hun hao.

Ntơm bah nê, tât a[aơ Lâm Đồng geh nklăp 120 rêng tâm rgop [ư tuch tăm n’hanh tăch ndơ đah doanh nghiệp n’hanh ăp mpôl [on lan, nu^h tuch tăm lah nklăp 12.500 rnăk. Lơn lah, ntơm bah năm 2012 tât a[aơ ri n’gor Lâm Đồng rđău đă le\ n’hâm soan tâm trong rgâl nt^t leo HTX ơm jêng trong nt^t leo HTX ntil mhe jêng ho\ t^ng [ư du\t ue\h tâm rgop đah [on lan kan lo\ mir n’hanh doanh nghệp đah ăp HTX nar lơn ma dơi mât ue\h.

 Nkre tâm bah ri aơ nơh Lâm Đồng ho\ an do\ng đề án wa\ng sa tâm boh tât năm 2020 ta quyết định 961 gay njêng ăp HTX, ndrel đah nê t^ng [ư nău way an kan mha êng gay ntru\t ntrôl tâm rgop tuch tăm mât rong tâm [on lan. Ma trong [ư hun hao tuch tăm mât rong tâm [on lan kơt aơ ri ho\ rgop kơl n’hao Lâm Đồng jêng rmôt dâk bôk năp geh ăp HTX tuch tăm mât rong ta rmôt dâk bôk năp.

- Ndr^ mpeh măt trong kơl, doanh nghiệp tuch tăm bah n’gor Lâm Đồng mâp moh ndơ jêr jo\t, dơh ue\h rnôk ma lam nău rêh lah nsum, n’gâng kan tuch tăm mât rong lah êng dôl u\ch geh tât khân păng mêh?

-Wa Phạm S: He mbra dơi lah nsing kalơ nău dơh ue\h lah n’gor săk geh dăng mpeh nău kan tuch tăm mât rong, n’gor dôl t^ng [ư tay ăp trong ntop kơl gay ntru\t nsôr ăp doanh nghiệp ntuh kơl tâm tuch tăm mât rong ma nău t^ng [ư nghị định 57 nar 17/4/2018 n’hanh nghị định mbrô 98 nar 5/7/2018 mpeh trong kơl rgâl mhe gay t^ng [ư rnôk tâm rgop tăch ndơ tuch tăm ta n’gor Lâm Đồng.

Gâp m^n lah, rnôk t^ng [ư ăp trong kơl dja jêng soan ntrôl gay hun hao doanh nghiệp tâm rgop đah [on lan kan lo\ mir tăch ndơ geh [ư, ntru\t nsôr jêng trong leo tâm rgop tuch tăm n’hanh t^ng [ư đề án 15.000 HTX tuch tăm tâm rơh mhe, n’gor nchrăp mbra geh 155 HTX njêng mhe tâm lvang năm 2018-2020.

Dăn lah ue\h wa!

Nu^h rblang: Thị Đoắt