VOV4.M’nông: Kơp tât le\ khay 6/2019, ăp n’gor Tây Nguyên ho\ [ư sreh tăm tay n’hanh ndop măt rlău 110ha cà phê, tâm nê n’gor Lâm Đồng geh du\t âk đah nklăp 55.000ha, âk du n’gul rnoh hvi neh cà phê sreh tăm tay lam nkual. Gay dơi geh nău dja, rlău ma n’hao âk tơm prăk an manh, ntrôl dăng ndơ\ rgâl khoa học kỹ thuật mât chăm ndop măt an [on lan, Lâm Đồng ho\ uănh khlay kan nsum đah doanh nghiệp tâm n’gor an [ư rdâk njêng âk trong leo [ư sreh tăm tay, dâk nse mir cà phê ma ăp ntil dak si tâm ban hao jêng sinh học.

     Mhe aơ, mir cà phê bah rnăk wa Trần Văn Oánh, ta xã Tân Lâm, nkuâl Di Linh, n’gor Lâm Đồng jêng ntu\k tât uănh kơt [ư, joi g^t bah âk nu^h tăm cà phê ta ntu\k. Nê lah âk năm bah năp nơh, mir cà phê dja kơt lah ntlơi dơm yor tơm ho\ kro ranh, yơn 3 năm aơ rngơ\ dâk nđ^r jêng tay du trong du\t mha êng. mir cà phê mô dơn jêng nđ^r ue\h ma hôm an săk geh play du\t âk đo\ng, na nê| tâm khay cà phê mhe aơ an geh 6 tấn rnglăy/ha. Ndr^ moh ndơ le\ [ư an dâk s^t jêng tay mir cà phê dja, t^ng wa Trần Văn Oánh nê lah nơm geh do\ng dak si tâm ban hao jêng sinh học an mir cà phê:

            “Ntơm nơh gâp do\ng du\t âk ntil phân n’hanh du\t âk ntil dak si, yơn 3- 4 năm rlơ\ aơ gâp do\ng dak si tâm ban hao jêng sinh học ri mir cà phê du\t geh nău tam hao jêng ue\h”

            Tâm ban kơt wa Trần Văn Oánh đo\ng, wa Nguyễn Quang Hưng, ta thôn Tân Thuận, xã Tân Hội, nkuâl Đức Trọng (Lâm Đồng) ho\ n’hao rnoh âk geh cà phê bah rnăk hao nơm geh n’gor ntop kơl ndop chông mhe, ndơ\ rgâl kỹ thuật ndop n’ging n’hanh đă do\ng dak si tâm ban hao jêng sinh học gay rgâl ue\h mir cà phê kro ranh săk geh đêt bah rnăk wâl.

            Wa Hưng an g^t, nău rgâl ue\h jêng tay mir cà phê kro ranh bah rnăk du\t n’hâm dơh n’hanh đêt roh hoach. Lôch rnôk do\ng dak si tâm ban hao jêng reh tơm cà phê ngăch hao jêng, păng [ư ndop chông ma ntil cà phê mhe mpeh ntil mô deh kon TR4. Lôch 2 năm, ăp tơm cà phê ndop măt ta tơm cà phê kro ranh bah năp nê ho\ hao jêng ue\h n’hanh an geh play, đah ăp nău ue\h jêng rlău ơm: play têh, du\m tâm ban, ntô lhơ, rnglăy mbâl, đêt tu ndru\ng chuh sa n’hanh mô geh nău mpơl êr lha, ru\ng play.

            “Lôch he ndop ri păng săk geh rlău bar tơ\ rđ^l đah ntil cà phê ơm bah he. Nău [ư ndop măt ri nar luh kan thuk dơm, he ndăn rnôk ru tâm khay mih gay ma ndop, lôch nê he koh n’ging mbrơi ăp tơm me gay tơm ndop păng hao jêng”

            Rlău ma nău sreh jăng lôch nê tăm mhe, n’gor Lâm Đồng hôm ntru\t nsôr [on lan do\ng âk trong [ư êng êng gay rgâl ue\h jêng mir cà phê kro ranh du\t geh nău tam, hôm đêt hoach đo\ng. Tâm nê do\ng dak si tâm ban hao jêng sinh học. Lôch do\ng an saơ, ăp trong rlong [ư ta mir cà phê bah [on lan an săk geh âk da dê. T^ng wa Đỗ Hội, ta xã Lộc Bắc, nkuâl Bảo Lâm, dak si tâm ban hao jêng sinh học lah ntil dak si kơl rêh an ăp mir cà phê kro ranh, săk geh đêt an [on lan kan lo\ mir ta n’gor:

            “Gâp do\ng dak si saơ geh nău tam du\t âk. Rnôk do\ng ndơ dja ri tơm cà phê geh n’ging lha du\t nđ^r ue\h lhung jong, reh luh âk đo\ng, bu tuh êr lha bah ir hôm. Êng mir dja a[aơ geh nklăp 6 tấn rnglăy/ha”.

            T^ng wa Đào Văn Toàn, Groi Chi cục tuch tăm n’hanh Mât njrăng si tăm n’gor Lâm Đồng, nău do\ng dak si tâm ban hao jêng sinh học gay rgâl ue\h jêng mir cà phê kro ranh lah du trong nkra geh nău dơi n’hanh ns^t tay rnoh khlay wa\ng sa âk, lơn lah ăp rnăk [on lan kan lo\ mir ach o, mô to\ng tơm prăk rnôk mhe  tăm, sreh tăm tay le\ rngôch neh mir cà phê.

            “Lôch geh do\ng dak si an saơ ri cà phê luh kao rgum du tơ\, kơn play âk, bah ir ru\ng play tâm khay mih, cà phê luh âk reh n’hanh bah ir ôm reh, êr lha. Săk geh đah 8 ntu\k nt^t uănh ri hao da dê rđ^l đah mir cà phê tâm rđ^l nklăp 1 tấn/ha. A[aơ dak si dơi n’glăp do\ng tâm bôk nău kan sreh tăm tay cà phê bah n’gor n’hanh mpôl hên dôl ntru\t nsôr [on lan kônh wa do\ng”.

            Nău m^n tuch tăm ho\ mbrơi rgâl tâm mât chăm cà phê ta n’gor Lâm Đồng. T^ng wa Nguyễn Văn Sơn, Groi giám đốc Sở Nông nghiệp n’hanh Phát triển nông thôn Lâm Đông, gay [ư dơi nău dja ri [on lan kan lo\ mir ân dơi r[o\ng trong, ntop kơl bah ăp doanh nghiệp, ăp nu^h khoa học n’hanh nu^h mât bôk kan, măt êng pah kan ndơ\ rgâl kỹ thuật mhe, nt^m nti trong do\ng t^ng ntil phân poh, dak si mât njrăng si tăm bah ăp rmôt ntru\t nsôr tuch tăm ân dơi n’hao âk n’hanh ntrôl dăng đo\ng.

            “Nkô| nău kỹ thuật hôm mâp du\t âk jêr jo\t tâm nău kan tuch tăm. Lôch sreh tăm tay ri ân mât chăm, lôch nê ntro\ng năl ăp mir tơm sreh tăm tay, ntoch jong năm rêh tơm cà phê gay bah ir sreh tăm tay âk tơ\. Tâm rnôk nkre [ư nsum, krêp t^ng đah doanh nghiệp, do\ng du đêt chế phẩm sinh học ri ho\ an [ư du\t âk trong leo [ư nt^t lor an kônh wa [on lan kan lo\ mir. Lôch uănh năl ri gâp saơ an lah dak si dja du\t ue\h tam, bah ir bu tuh êr lha tâm ban kơt nău ru\ng play đo\ng, nkre ntoch jong dơi năm klêh play bah tơm  cà phê”

            Ntơm bah ăp nău dơi ngăn ngăn, a[aơ dak tâm ban hao jêng sinh học ho\ dơi n’glăp tâm bôk nău kan sreh tăm tay cà phê bah n’gor Lâm Đồng. Lơn lah tâm khay wai, đah trôk nar geh âk nău tât khuch ndal an nu^h tăm ri dak si dja ho\ jêng nu^h kơl mât chăm du\t n’hâm bah n’gu tơm, kơl ngăch dâk jêng tay an tơm cà phê lôch khay klêh./.

Nu^h nchih rblang: Điểu Thân