VOV4.M’nông: Tâm ăp nkô| way nkoch bah năp nơh mpôl hên le\ tă nkoch nău trôk nar mih nar ndal dôl [ư jêr jo\t an [on lan kan lo\ mir rnôk mât chăm ăp ntil tơm jong nar. Tâm nkô| way nkoch nar aơ, mpôl hên mâp tay thạc sỹ Phạm Công Trí, cán bộ Viện khoa học kỹ thuật nông lâm nghiệp Tây Nguyên, nkoch kloh lơn mpeh ăp ntil trôk nar n’hanh ăp nău njrăng đă rnôk mât chăm cà phê, tiêu ta năp ăp nău rgâl dja.

Ơi Thạc sĩ Phạm Công Trí, he mbra dơi lah nău rgâl duh nđik trôk nar dôl tât khuch nar lơn ma kloh tât nău rêh he.          Lơn lah tâm nău kan tuch tăm. Ntơm nơh he dơn saơ duh phang mô lah ngâr dak bu\k dơm, yơn a[aơ nău rgâl dja khuch djơh âk lơn, ndơ lơh d^ng kơt nê| mêh?

     Thạc sĩ Phạm Công Trí: He saơ lah nkô| nău rgâl duh nđik trôk nar  dôl mpơl du\t kloh ta Tây Nguyên. Ntơm nơh nkoch tât rgâl duh nđik trôk nar bu m^n tât nău duh phang mô lah nău mô to\ng dak to\ d^l. Yơn i ngăn rgâl duh nđik trôk nar geh pe gâl. Ngoăy lah [ư an duh phang mô to\ng dak to\. Tâl bar lah [ư mih dak bu\k. N’hanh ta n’gul bar ntil nê geh du ntil rgâl rlơ\, tâm ban kơl rnôk he dôl rlău mhe aơ, jêng lah di lah dôl tâm khay wai ri păng rgâl jêng khay mih. Yor păng nha tâm rlu\ đah bar ntil dja. Aơ dơi uănh lah du ntu\k du\t mha êng khuch djơh an nău kan tuch tăm. Yor tơm tăm mbra jêng geh rlơ\ hao jêng, an luh play rlơ\ khay, tu ndru\ng chuh sa ntoch jong lơn lah ta bar tơm tăm tơm bah Dak Lak lah cà phê n’hanh tiêu.

     Ơ, trôk nar rgâl ndal kơt nê| le\ [ư an rơh luh kao cà phê mhe aơ geh tât khuch du gâl, âk mir geh ôm kao. Kônh wa an g^t rnoh kơn play năm aơ đêt, ndr^ tă bah moh nkô| nău mêh?

      Thạc sĩ Phạm Công Trí: He saơ lah nkô| nău luh mu\n kao mô dơi luh mu\n kao. Yơn ăp tơm tăm kơt tiêu n’hanh cà phê ân geh du mông nar kâp luh mu\n kao yơn di tâm rnôk u\ch geh nar ri trôk mih. Nău dja [ư khuch an tơm cà phê. Mpôl hên du\t njrăng đă kônh wa lơi ho\ to\ dak gay ma n’ât dak. Yơn i ngăn nău t^ng to\ dak bah kônh wa lah nkô| [ư jêng ôm kao đo\ng. Yor lôch mih ri bri nđik ma kônh wa he ri klach mô to\ng dak i ngăn lah he njrăng uănh na nê| lah păng dang 10% ri nha hôm 90% đo\ng. Yơn lah he to\ t^ng mih jêng kơt lah 60- 70% kao dang n’hanh trôk nar khuch djơh mbra jêng khuch khat têh lơn. Lah kônh wa njrăng uănh ri geh du\t âk kao mô luh kao dang le\, jêng nău luh kao n’gul wah, rnôk mih ju\r ri ăp kao dja mbra kh^t kro jêng khuch khat mbre têh lơn đo\ng. Yơn lah nău dja ho\ lăn hôm, nkoch gay ma g^t njrăng an năm bah kơi tay dơm. Ngoăy tâm ăp ntu\k mha êng dja rnôk sreh tăm tay cà phê ri Viện Khoa học kỹ thuật nông lâm nghiệp Tây Nguyên njrăng đă rgâl ntil du\m nkai gay der bah trôk nar khuch djơh dja.

       Ơi thạc sĩ, bol g^t lah trôk nar rgâl ndal yơn âk kônh wa nha w^ we\  tâm mât chăm cà phê n’hanh tiêu đo\ng? Ndr^ thạc sĩ moh geh nău njrăng đă đah kônh wa mêh?

         Thạc sĩ Phạm Công Trí: Geh du đêt nu^h [ư du\t âk trong nkra yor m^n lah djăt ma saơ trôk nar rgâl ndal ri he [ư ndơ nê nơh mha êng. Yơn i ngăn he ân [ư ngăn kơt ơm đo\ng, dơn mât chăm păng đăp rmên du đêt. Nt^t kơt he ân puh phân poh lha âk trung vi lượng n’hanh hữu cơ. Tâm trôk nar mih, nar ndal way tâm breh nsum, du nar mbra rgâl jêng pe- poăn tơ\ kơt nê| tơm mbra ât mô dơi, ri nău he puh phân poh lha âk trung vi lượng ri tơm lăp sa du\t ngăch n’hanh păng [ư an lha ât rdâng du\t ue\h, ât đah bri l’^t mbe\ ue\h n’hanh ndơ sa kah đah play nse [ư an play nse đăp mpăn lơn. Tâl bar, tâm phân way do\ng an cà phê ri a[aơ ăp nu^h khoa học le\ nsrôih n’glăp chất hữu cơ axit amin geh ue\h an tơm, jêng lah play nse mbra rhôp lăp dơi [ư an play hao têh đăp mpăn. Rlău ma nê, tâm phân poh lha way do\ng mpôl hên njrăng đă do\ng ăp vi lượng ue\h jêng. Pu\r bah ăp play nse mhe u\ch geh lăp, u\ch geh bo n’hanh kẽm ri du\t khlay yor play mhe jêng nklăp 70% dơm. Yor păng tâm ban kơt i me deh nse, rnôk he an ngêt sa ue\h ri păng mbra hao jêng ăp to\ng. a[aơ, he djăt ma puh phân poh lha way do\ng an cà phê hữu cơ trung vi lượng ri play cà phê mbra đăp mpăn dơm.

      Ndr^ êng tâm rnôk dja ri phâm mêh hơi thạc sĩ? Nău kơi ntop poh ndơ sa kah an cà phê n’hanh tiêu ân uănh khlay moh ntil ndơ mêh?

      Thạc sĩ Phạm Công Trí:  Âk nu^h saơ trôk nar rgâl ndal lah g^t poh phân khay wai lah khay mih. Ngăn ma lah rnôk dja lah rnôk khay wai, he ân poh phân khay wai. Yor, rnôk dja tơm cà phê u\ch geh tâm ban đah đăp mpăn rnoh âk play n’hanh ât rdâng đah trôk nar rgâl ndal n’hanh rơ\ jêng tay reh. Lah he poh phân ntrôl hao têh play d^l ri [ư mo\k o\l du\t âk. Jêng he do\ng phân công thức khay wai 2-1-1 mô lah tâm ban kơt nê|, ndr^ ri he mbra saơ tơm cà phê mbra đăp mpăn. Rlău ma nê tâm trôk nar rgâl ndal dja, ri neh gu\r pe dăp mbra geh mpơl lăp khêh Nhôm jêng kônh wa ân njrăng tât nkô| nău Canxi hữu hiệu đo\ng, ăp phân poh ma geh chữ Canxi hữu hiệu gay an tơm păng dăng. Lah poh vôi ri he ân njrăng đah vôi lu\ n’hanh vôi hữu cơ gay an păng tâm ban./.

     Ơ, dăn lah ue\h thạc sĩ!

Nu^h nchih rblang: Điểu Thân