VOV4.Mnông: A[aơ ăp n’gor ta Tây Nguyên dôl lăp ta khay mih, aơ lah rnôk ma tơm cà phê  ntơm hun hao têh dăng nđâp mpeh n’g^ng n’hanh rong play. Yơn lah, ta du đê| mir tơm dôl geh nău ru\ng play nse [ư an [on lan m^n rvê.

Mir cà phê bơi tât 2 ha bâh rnăk vâl nô Lương Văn Thành ta xã Quảng Tiến, nkuăl Cư Mgar, n’gor Daklak dôl  ntơm ta rơh geh play. Nô Thành way hăn chop mir, joi g^t ăp nău mât chăm, poh phân gay ma kơl an mir tơm hun hao [a [ơ, joi g^t ăp kĩ thuật mât chăm, poh phân gay ma kơl an mir tơm hun hai, an nău geh âk n’hanh đăp mpăn. Yơn lah tâm dăch aơ, cà phê geh nău ru\ng play nse n’hanh geh du đê| nău bu tuh [ư an nô rvê, nô Lương Văn Thành ngơi:

“Khay aơ mih duh rgâl ndal r^ nău but uh ta tơm cà phê [ư ru\ng play âk, âk tơ\ ru\ng play nse n’hanh geh but uh mbr^ng âk gâp rvê ngăn yor lah mô ngăch njrăng mbra [ư an cà phê ru\ng le\ play jêng mô hôm geh play ma lêh.

Tâm ban kơt nô Thành, wa Y Prênh Ayun ta xã Cuôr Đăng, nkuăl Cư Mgar dôl m^n rvê đo\ng, dâk gu\ mô đăp rnôk mir cà phê 5 sào mhe tăm tay 4 năm ba năp le\ ntơm mô jêng, êr n’ha n’hanh ru\ng play nse âk. Wa Y Prênh an g^t, rnoh neh aơ ntơm nơh geh tăm cà phê đo\ng, yơn lôch âk năm cà phê le\ ranh, ntil ơm mô âk play jêng rnăk wa le\ rôk tăm tay ntil mhe. Saơ mir tơm geh but uh, wa le\ tât rvăt âk ntil dak si puh bâh nău mbơh n’hanh nt^m njrăng săm, yơn lah mô bah đo\ng. wa Y Prênh Ayun ngơi.

“Tơm cà phê mhe tăm, ntil ueh, hun hao jêng n’hanh le\ ntơm lêh play, yơn lah tơm cà phê dôl ntơm êr n’ha lôch ne\ kh^t, mô lah geh nău ru\ng play jêng gâp du\t rvê, mô g^t g^t yor neh mô lah mơh ndơ lơh, yor mhe tăm tay jêng rlong âk ntil dak si n’hanh ntrong mât săm, yơn ê ho\ bah đo\ng.

Daklak lah êng n’hanh ăp n’gor ta Tây Nguyên lah nsum dôl lăp ta khay mih, lah rnôk hao jêng ueh bâh tơm cà phê, nău ntru\nh tât naư geh n’hanh nău ueh cà phê le\ du năm. Yor ne\, nău mir tơm ntoh nău but uh mô lah ru\ng play nsr âk lah mô ngăch njrăng mbra khuch âk tât nău geh tơm tăm n’hanh săk rnglăy wa\ng sa bâh nu^h [on lan.

 Ta năp ăp jêr jo\t, m^n rvê bah kônh wa [on lan, PV nkô| way nkoch geh rơh tâm ôp đah Thạc sĩ Phạm Công Trí, Kruanh nti nău kan tuch tăm, Viện Khoa học kỹ thuật Nông Lâm nghiệp Tây Nguyên mpeh kỹ thuật mât chăm rnôk hao têh play.

Ơi Thạc sĩ Phạm Công Trí, kơt nkô| mpôl hên mhe nkoch ri a[aơ ta du đêt mir cà phê dôl ntoh nău êr lha, kh^t mbrơi mô lah geh play nse ru\ng. Ndơ lơh d^ng ntoh nău dja tâm rnôk a[aơ mêh, hơi thạc sĩ?

       Thạc sĩ Phạm Công Trí: Đah cà phê kêng du\t khay klêh mô lah cà phê sreh tăm tay ta neh ơm ri way geh nău êr lha. Nău dja geh du\t âk nkô|, tâm nê geh 2 nkô| tơm he ân du\t uănh khlay, nê lah nkô| nău mbr^ng sêt, bu ro\ sa reh. Jêng kônh wa ân njrăng lah he ân nkra êng t^ng ntu\k ta ăp tơm geh mpơl chông mô ue\h nse n’hanh lha geh nhop rnôk he puh bu ro\ sa reh n’hanh mbr^ng sêt ôm reh gay der bah khuch khat.

Tâl bar đo\ng ri he saơ lah neh tăm cà phê lôch poh phân êng du ntil n’hanh ăp phân mô to\ng geh trung vi lượng, [ư an trung vi lượng tâm neh sât le\ jêng tơm cà phê mô to\ng dak kah sa, tâm rnôk khay mih tât lha n’hanh play cà phê têh ngăch ri geh trong r[o\ng hu\ch trung vi lượng. Jêng a[aơ geh âk trong nkra, tâm nê trong nkra du\t dơh lah do\ng ăp ntil phân công nghệ mhe to\ng geh trung vi lượng an tơm tăm.

      Ndr^ nu^h [on lan mbra dơi nkra ma ăp trong [ư mhâm mêh hơi thạc sĩ?

      Thạc sĩ Phạm Công Trí: Bôk khay mih do\ng phân poh geh rnoh 16-16-8 n’hanh 20-10-10 lah bar trong nkra du\t tâm di đah âk ntil mir cà phê, yor rnoh âk ndơ sa kah tâm ban n’hanh đạm ndrop tâm ban kơt lân ndrel hăn kơl an tơm n’hanh reh cà phê hao jêng đăp mpăn, mô tâm pit ndơ sa kah đah play, nơm geh kơt nê| bah ir ru\ng play n’hanh kơl rgum an n’ging ntêm to\ng di rnoh ue\h. N’hanh poh phân tâm khay mih ri trung vi lượng lah du\t tâm di, lơn lah kẽm n’hanh Bo. Jêng he saơ lah play măt reng hao têh du\t tâm ban, der bah tâm pit nchep n’hanh ru\ng.

N’gul khay mih ri ân poh 18-6-18 dôl geh [on lan du\t uănh khlay, yor rnôk dja mih âk n’hanh lha păng hao jêng du\t ngăch jêng rnoh đạm u\ch geh dah găp, rnôk dja tơm rhôp sa lân du\t dăng jêng he mô kâp poh lân lăn âk ir. Ndr^ he saơ lah rnoh dja tâm di. Ndrel đah ăp trung vi lượng tâm di tâm ban kơt ăp dak kơi ntop gay rgâl ue\h nhôm tâm neh ri dôl lah trong nkra kơl an rnôk play têh ngăch, têh play n’hanh nkra nkô| nău tâm pit ndơ sa kah mô lah play ru\ng.

         Bah meng nê ri nu^h [on lan kan lo\ mir ân njrăng moh ndơ rnôk mât chăm cà phê tâm rnôk a[aơ mêh hơi thạc sĩ?

       Thạc sĩ Phạm Công Trí: Kônh wa ân njrăng lah kônh wa mât chăm tơm tăm, tâm nê geh cà phê, tiêu,…ri he ân njrăng t^ng [ư tuch tăm jăp du trong ăp kôp n’hanh ns^t nău geh. Đah tơm cà phê ri he ân njrăng ăp trong kơt do\ng tuch tăm ue\h geh nkô| khlay tâm rnôk nkô| nău nu^h luh kan hao khlay ma rnoh khlay cà phê ju\r thuk, păng kơl an prăk do\ng kan tâm di. N’hanh kônh wa ân njrăng trong nkra ndơ sa kah tâm nkôp trong nkra n’gul khay mih ri kônh wa ân poh phân ăp phân poh ma geh rnoh 2-1-1 mô lah 3-1-1. n’hanh njrăng lah, ăp trong nkra ndơ sa kah dja kônh wa ân sơch lah bah ntu\k [ư njêng phân nsing nơm gay der bah mô ue\h jêng he mô u\ch ro\ng. Rlău ma nê ăp ntu\k [ư njêng nsing nơm, ăp ntô l^r geh công nghệ mhe ri mbra to\ng geh bah meng ăp trong nkra poh NPK  ri hôm kơi ntop poh tay trung vi lượng an mir tơm bah he. N’hanh an NPK n’hanh phân khoáng geh nău tam kônh wa njrăng tay nkô| nău njrăng n’gang bu tuh n’hanh kơi ntop poh phân hữu cơ n’hanh do\ng ăp phân poh lha way do\ng tâm ăp rnôk geh nău khlay.

        Ơ, dăn lah ue\h thạc sĩ Phạm Công Trí.

Nu^h nchih rblang: Điểu Thân n’hanh Thị Đoắt