VOV4.Mnông- Hiến pháp năm 2013 le\ geh ntru\nh mbơh nău way “ăp mpôl rnoi tâm ban, tâm rnglăp, tâm ryơk n’hanh tâm kơl ndrel an hun hao”. Việt Nam tât râng nău tâm ton lam ntur neh mpeh jut jăng ăp nău tâm mưch tâm nglah mpôl rnoi (Công ước CERD) nar 9/6/1981. Kơp bâh ta ne\ tât a[aơ, ngih dak Việt Nam mô rlu rdâk njêng, [ư lôch n’hanh mbơh [ư geh săk rnglăy ăp nău kơl, pháp luật mât đăp mpăn nău dơi bâh nu^h mpôl rnoi đê|. Gay ma [ư kloh tay na nê| mpeh nău geh [ư t^ng nău tâm ton CERD, mpôl hên le\ geh rơh tâm ôp đah wa Trần Chi Mai, groi kruanh ntu\k kan tâm kơl lam ntur neh, uỷ ban dân tộc.

            - Ơi wa, lah ntu\k tât kan rdâk njêng mbơh tơih ngih dak tal 5 [ư t^ng nău tâm ton lam ntur neh mpeh jut jăng nău tâm mưch tâm nglah mpôl rnoi, dăn wa an g^t na nê| lơn ntrong kan rdâk njêng mbơh tơih aơ mhâm êh?.

Wa Trần Chi Mai: {ư t^ng nău tâm rgop nt^m đă bâh Thủ tướng chính phủ, Uỷ ban Dân tộc dơi ua\nh lah ntu\k kan bôk năp tâm rgop đah ăp n’gâng kan, ntu\k kan trung ương geh tât râng rdâk njêng nău mbơh tơih ngih dak tal 5 [ư t^ng nău tam ton lam ntur neh mpeh jut jăng ăp nău tâm mưch tâm nglah mpôl rnoi ta Việt Nam. Bâh năm 2017, mpôl hên le\ geh njêng rmôt kan nchih rgum n’hanh geh ntru\nh ăp nău nchrăp rdâk njêng nău mbơh tơih  ngih dak. Bâh năm 2018-2019, ntu\k kan ăp ntu\k tâm rgop nău nchrăp mbơh tơih CERD đah nău tât râng bâh bơi tât 300 đại biểu bâh ăp ntu\k kan trung ương, ăp n’gâng kan, ntu\k kan, ndơn kan ăp n’gor, nkuăl [on têh, ăp ntu\k kan chính trị- rêh jêng, nu^h way kan geh tât, ăp ntu\k kan bah dih chính phủ n’hanh nu^h geh nău knơm ta ntu\k. Rgum le\ nău tâm rgop bâh ăp n’gâng kan n’hanh ăp ntu\k kan ta ăp nău mbơh tơih tal 4, tal 6 n’hanh tal 7; leo rơh rgum mât âk nău mhe geh mbơh tơih n’hanh [ư lôch nău nchrăp mbơh tơih tal 8 mbơh tơih lam ngih dak tal 5 geh [ư do\ng nău tâm ton CERD lvang bâh năm 2013 tât 2019 n’hanh ndơ\ an Uỷ ban Dân tộc tâm rgop đah ăp n’gâng kan geh tât rdâk njêng ntrong kan mât ua\nh nău mbơh tơih CEDR ta năp uỷ ban mât nău dơi kon nu^h bâh LHQ.

-Ơi wa, kơt ne\ mhâm [ư gay ma ntu\k kan rdâk njêng nău mbơh tơih mât đăp mpăn tâm di, kloh rjăp, mô geh kan tih n’ hanh geh mât nău ngăn eh?

WaTrần Chi Mai: “mbơh tơih ngih dak CERD lah săm [u\t mbơh tơih rup Việt Nam, mbơh tơih tât lam ntur neh ăp nău dơi geh tâm ntrong kan pháp luật n’hanh ntu\k kan [ư nău kơl kan an [on lan rnoi đê| n’hanh nu^h dak bah dih gu\ rêh ta Việt Nam, nău kan jut jăng ăp nău tâm mưch tâm nglah mpôl rnoi n’hanh dôl lah rơh tâm mâp gay ma tâm rdâng đah ăp nău [ư rlăng bâh bah dih [ư tâm nglăh nău tâm rnglăp mpôl rnoi ngăn lah ta ntrong kan nău dơi kon nu^h. Gay ma đăp mpăn tâm di, kloh rjăp, mô geh nău tih n’hanh tâm ryơk nău ngăn, tâm ntrong rdâk njêng nău nchih mbơh tơih ngih dak le\ geh ndơ\ ăp nău tâm rgop bâh ăp ntu\k kan trung ương, ăp n’gâng kan, ntu\k kan, ndơn kan an n’gor, nkuăl [on têh, ăp ntu\k kan chính trị, rêh jêng, nu^h way kan geh tât, ăp ntu\k kan bah dih chính phủ n’hanh nu^h geh nău knơm ta ntu\k, geh nchih ta Cổng thông tin điện tử bâh Uỷ ban dân tộc. Tât atay, Uỷ ban dân tộc tâm rgop đah ăp ntu\k kan leo kan lam ntur neh ta Việt Nam kơt lah UNDP gay ma ua\nh nđôi, g^t năl nău mhe âk ding mpeh nău [ư t^ng nău tâm ton ta Việt Nam nchrăp an nău mât leo mbơh tơih ngih dak tal 5 mpeh nău tâm ton lam ntur neh ta Uỷ ban nău dơi kon nu^h Liên hợp quốc.

PV: Nău mbơh tơih lam ngih dak tal 5 mpeh [ư t^ng nău tâm ton lam ntur neh mpeh jut jăng ăp ntrong kan tâm mưch, tâm nglah mpôl rnoi ta Việt Nam mbơh geh nău ntoh hao eh?

Wa Trần Chi Mai: Nău mbơh tơih ngih dak tal 5 mpeh [ư t^ng nău tâm ton lam ntur neh mpeh jut jăng ăp ntrong kan tâm mưch, tâm nglah mpôl rnoi ta Việt Nam lah săm [u\t mbơh tơih rup ueh Việt Nam, ngăn lah ăp nău ueh mhe aơ tâm pháp luật n’hanhh nău ngăn ta Việt Nam tâm nău kơp dơn n’hanh mât đăp mpăn ăp nău dơi an nu^h rnoi đê| n’hanh nu^h dak bah dih ta Việt Nam le\ geh mât đăp mpăn ăp nău tâm ban mpôl rnoi, tâm rnglăp, tâm ryơk ndrel hun hao ueh mhe; ăp mpôl rnoi mô geh tâm mưch tâm nglah nu^h âk mpôl lah rnoi đê|, nău g^t vât, nău dơi nti, tâm ban da dê mpeh nău dơi n’hanh ntrong kan tâm ăp nău pah kan bâh nău rêh jêng n’hanh geh mât đăp mpăn đah hiến pháp n’hanh pháp luật. Tâm nău mbơh tơih ngih dak, ntrong kan văn bản pháp luật, nău kơl bâh Việt Nam geh rdâk njêng n’hanh tâm di đah ăp nău ntru\nh tâm luật pháp lam ntur neh; ntrong kan bâh pháp luật, ăp nău kơl, nău kan, rgum le\ ăp rnoh hun hao mât đăp mpăn tâm ban bu ur bu klô mpôl rnoi, tâm ryơk, tam rnglăp, doh rklaih ueh ăp nău tâm boh kan đah ăp mpôl rnoi, kơl an ndrel hun hao, njêng nău rgâl mhe na nê| tâm nău hun hao wa\ng sa, văn hoá, rêh jêng nkual rnoi đê| geh mpơl na nê| bâh ăp nkô| nău mbơh tơih t^ng nău ntru\nh bâh nău tâm ton. Nău mbơh tơih ngih dak tal 5 mpeh [ư t^ng nău tâm ton lam ntur neh mpeh jut jăng nău tâm mưch, tâm nglah mpôl rnoi ta Việt Nam ntop tay nu^h dak bah dih gu\ rêh n’hanh pah kan tâm di luật pháp ta Việt Nam. Nkre lah, gay ma der geh nău tâm ndru\p n’hanh mpêt nkrem rnoh jong bâh nău mbơh tơih, ta nkô| nău ăp nău kan na nê|, nău nchrăp mbơh tơih le\ geh [ư ndrel đah ăp nkô| nău mbơh tơih đah ăp nău na nê| geh mbơh ta rơh nglôch lôch ua\nh nđôi bâh Uỷ ban tâm ton lôch rnôk ua\nh n’hêl nău mbơh tơih năm 2012.

• Ơ, dăn lah ueh wa.

Nu^h rblang: Thị Đoắt