VOV4.M’nông: Nău dơi văn hóa bah ăp nu^h rnoi mpôl đê| lah ngoăy tâm ăp nău dơi đâng dơ âk ndơ mha êng n’hanh nkoch lah du\t kloh ăp ndơ “mha êng” tâm ăp nău dơi kon nu^h bah nu^h rnoi mpôl đê|. Đăp mpăn nău dơi văn hoá bah nu^h rnoi mpôl đê| ho\ dơi pháp luật dak bah dih n’hanh Việt Nam kơp dơn n’hanh đăp mpăn t^ng [ư geh ngăn ngăn.

Hiến pháp 2013 ho\ ntăm an ăp nkô| hôr bah nău dơi văn hóa ta Điều 5, Điều 41, Điều 42. T^ng nê, ăp nu^h, tâm nê geh nu^h [on lan rnoi mpôl đê| geh nău dơi râng tâm ăp nău kan bah nău rêh văn hoá n’hanh mât ndray săk tơm văn hoá êng; nău dơi do\ng n’hanh mbơh nti g^t lam hvi nău ngơi êng n’hanh sơch nău ngơi gay tâm dâl ngơi; nău dơi tât n’hanh do\ng ăp rnoh khlay văn hoá. Tâm nê, nău dơi râng ăp nău kan văn hoá dơi uănh lah jâng ntơm gay ăp nu^h hun hao êng săk jăn tâm ban kơt n’hao dăng tơm tâm boh đah ăp nu^h n’hanh nsum mpôl lam [on lan, dơi uănh khlay, mât ndray, mât njrăng, đăp mpăn t^ng [ư yor ngih dak ma ăp nău way hiến pháp ho\ ntăm an “ăp nu^h geh nău dơi tâm ban bah năp pháp luật da dê n’hanh mô tâm rmot ta ăp trong kan bah nău rêh jêng”. Lah du trong êng, ăp nu^h, bol lah nu^h neh dak mô lah mô neh dak Việt Nam, geh nău dơi râng tâm nău rêh văn hoá đah ăp to\ng ăp mpeh bah nău dơi du trong geh nău tâm ban n’hanh mô geh du nău mưch rmot đêt nsing tâm ăp năm deh, bu ur bu klô, chroh r[u\n, nău têh blău nti…

T^ng nê, ăp nu^h geh nău dơi do\ng ăp ntu\k kan văn hóa ăp nău way văn hóa dơi rdâk njêng bah Ngih dak, rêh jêng kon nu^h n’hanh nsum mpôl, nt^t kơt: ăp nkual pâl rlưn, rlu nđaih nsum mpôl, công viên, jay văn hoá, thư viện, tach chưng play, bảo tàng, ntu\k Internet do\ng nsum…Nău kơp dơn nău dơi “do\ng ăp ntu\k văn hóa” t^ng Điều 41 Hiến pháp Việt Nam kơt lah du trong bah nău dơi văn hóa ho\ [ư kloh tay nkô| hôr tơm bah nău dơi dja. Bah meng nê, mbra dơi tât, mbra dơi kơp dơn, geh nău bên n’hanh nău tâm di nău dơi râng tâm nău rêh văn hoá hôm dơi đăp mpăn ma ăp quy định bah Hiến pháp “Nău dơi ntro\ng di rnoi nu^h bah he, do\ng nău ngơi me deh heh nơm, sơch nău ngơi gay tâm dâl” bah nu^h [on lan.

Pháp luật Việt Nam hôm đăp mpăn nău dơi tâm ban tâm nău geh do\ng ăp nău dơi râng tâm nău rêh văn hóa ma ăp quy định geh tât đah ăp rmôt nu^h dơh tât khuch tâm ban kơt bu ur, kon se…

Đah nu^h rnoi mpôl đê|: Rlău ma nău dơi ntro\ng năl rnoi nu^h bah he, do\ng nău ngơi me deh, sơch nău ngơi tâm dâl dơi kơp dơn ta Điều 42 Hiến pháp 2013, nău dơi râng tâm nău rêh văn hoá hôm dơi đăp mpăn ma ăp trong kơl bah Ngih dak đah nău kan tăch n’gluh, na nê|: nchăm đă an [ư gay geh si [u\t rgum nchră n’hanh tăch luh ndơ geh nchih, si [u\t ơm rho\ do\ng nău kan chính trị, rnă njrăng, njrăng n’gang neh dak, nău lư tâm boh dak bah dih, rho\ do\ng nu^h [on lan rnoi mpôl đê|, nkual geh nău rêh- wa\ng sa mha êng du\t jêr jo\t, nkual jru, nkual ngai, mpeh yôk yang, n’har bri, gôl dak, druh ndăm rchong, kon se jê|, nu^h cheh măt n’hanh ăp nău kan khlay êng [a [a\; an ntuh kơl lor tơm neh n’hanh prăk rdâk njêng ăp ntu\k ntô ndơ do\ng an tăch n’gluh si [u\t lôch geh nchih [ư ta nkual geh nău rêh wa\ng sa- kon nu^h du\t jêr jo\t mha êng, nkual jru, nkual ngai, mpeh yôk yang, n’har bri, gôl dak.

T^ng wa Nguyễn Thị Hải Nhung, Vụ trưởng Vụ Văn hóa dân tộc, Bộ Văn hóa, Thể thao n’hanh Pâl nđaih: Gay đăp mpăn nău dơi dja, Ngih dak he mô dơn an do\ng ăp si [u\t pháp luật way do\ng an n’gâng kan [ư ntu\k nsing tâm di nâp dăng an nău t^ng [ư nău dơi ma hôm geh ăp trong kơl, đề án mât ndray n’hanh hun hao văn hoá kơt: Đề án mât ndray, hun hao văn hoá ăp nu^h rnoi mpôl đê| Việt Nam tât năm 2020 t^ng Nău n’glêh an mbrô 1270/QĐ-TTg mô lah quy định bah Bộ Giáo dục n’hanh Đào tạo mpeh nău an do\ng rpaih nt^m nti nău ngơi nu^h rnoi mpôl đê| an cán bộ, công chức pah kan ta nkual [on lan nu^h rnoi mpôl đê|; mât ndray, mpư n’hao ue\h ndơ nsoh nkrơ\ rnơm way ơm bah ăp nu^h rnoi mpôl đê| Việt Nam tâm rơh a[aơ.

Lơn lah Đề án Rgum lam le\ rngôch hun hao wa\ng sa rêh jêng nkual nu^h rnoi mpôl đê| n’hanh mpeh yôk yang lvang năm 2021- 2030 ri ntêm an du đêt gâl kan geh tât đo\ng, gay mât ndray, mpư n’hao dơi ăp rnoh khlay văn hoá n’hanh nău dơi râng ăp nău kan văn hoá bah nu^h rnoi mpôl đê| n’hanh mpeh yôk yang.

Rgum an [ư nghị quyết mbrô 88 bah Quốc hội mpeh uănh an do\ng đề án Rgum lam le\ rngôch hun hao wa\ng sa rêh jêng kon nu^h nkual nu^h rnoi mpôl đê| n’hanh mpeh yôk yang lvang năm 2021-2030 gay mât ndray n’hanh mpư n’hao ue\h geh nău tam ăp rnoh khlay văn hoá mpơl săk n’hanh mô mpơl săk bah nu^h rnoi mpôl đê| gay n’hao rnoh âk geh do\ng văn hoá n’hanh mpư n’hao ue\h nău khlay [ư tơm bah [on lan nu^h rnoi mpôl đê| tâm rdâk njêng nău rêh văn hóa. Rgâl mhe tay lam trong kan văn hoá t^ng trong r[o\ng ăp kôp, jo\ jong, gu\ m^n an do\ng ăp trong kơl na nê| rgum tâm mât ndray ăp rnoh khlay văn hoá way ơm, nta trong dơh ntru\t nsôr ăp mpôl kan tâm n’hanh bah dih dak, Chính phủ n’hanh ăp mpôl kan wa\ng sa êng bah dih râng lăp ăp nău kan văn hoá gay mât ue\h ăp tơm ndơ an nău kan tâm boh dak bah dih. An ntuh kơl lor rdâk njêng ntu\k ntô ndơ do\ng, tâm pă tơm prăk ngân sách, ntop kơl mât ndray nău ngơi chữ nchih, n’hao rnoh âk geh do\ng văn hoá an [on lan ăp rnoi nu^h mpôl đê|.

Yơn lah, ân njrăng uănh đo\ng, nău dơi râng tâm nău rêh văn hóa mô di lah di nău dơi le\ rngôch ngăn, t^ng nê, nău dơi dja mbra geh mpăng n’gle\ dơi an t^ng pháp luật n’hanh n’gle\ dơi an tâm ăp săk nchih kơp dơn ta Điều 14 Hiến pháp 2013 dơm, na nê| lah ăp “Nkhêp geh nău khlay yor nkô| njrăng n’gang neh dak, rnă njrăng neh dak, đăp mpăn, lam rêh jêng kon nu^h, nuih n’hâm ue\h lam nău rêh jêng kon nu^h, n’hâm suan bah nsum mpôl lam [on lan”.

Phú – VOV4- Nu^h rblang: Điểu Thân