VOV4.Mnông: Ta nkuăl n’har bri Ia H’Drai, n’gor Kontum, do\ng rnoh neh tăm yôk hvi n’hanh rnoh ndơ sa ơm geh, âk rnăk [on lan ta ntu\k le\ hun hao nău kan mât rong bê an nau geh săk rnglăy wa\ng sa âk.

Mbơh [ư tâm 2 năm ba năp, tât a[aơ, mpôl bê bâh nkuăl Ia H’Drai, n’gor Kontum le\ n’hao geh 700 blâm. Tâm ne\, Ia Tơi lag xã rong du\t âk đah rnoh klâp ma 300 mblâm. T^ng ăp rnăk mât rong bê ta xã aơ, nkual neh ta aơ du\t tâm di đah rong bê mbơk lêng. Bê geh mbơk lêng, ndơ sa lah ăp ntil tơm pih ơm geh jêng poăch bê kah n’hanh [ô kah lơn đah bê mơk dâng lo\. Nău ngăn an saơ ăp ntil ndơ rong, bê lah ntil rong dơh ngăn, ngăch deh kon, dơi njrăng rdâng đah nău kop ji. Nău khlăy lơn lah prăk ntuh kơl bôk năp đê|, an nău geh săk rnglăy wa\ng sa âk jêng ngăch mplơ\ so\k tay prăk rong. Mô dơn kơt ne\, bê lah ntil ndơ dah sa le\ ăp tơm si, tơm pih jêng lah ndơ sa bâh bê âk. Wa Nguyễn Thị Mai, ta thôn 1 le\ bah ach o bâh rong bê, an g^t:

“ Rnăk gâp manh ngih dak 40 rkeh prăk, rvăt geh 26 blâm bê. Saơ  geh âk, pah kan dơi. Hên nơm dơi mât kan êng đo\ng, joi sa êng, dro\ng r^ mô dơi yơn bah ach o lah dơi hôm”.

Nău tă g^t kan an saơ, gay ma rong bê mbơk lêng  geh săk rnglăy wa\ng sa , nău do\ng kĩ thuật ta nău mât rong lah du\t khlăy , ngăn lah nău [ư ndrung, ua\nh nđôi, mât kơp rnoh bê. Rnôk [ư ndrung, t^ng nău geh ta ăp nkual, ăp jay na nê| ma ua\nh năl ntu\k n’hanh nău [ư ndrung an tâm di gay ma bah ir geh ăp nău tât mô ueh bâh trôk nar đah bê. Ta năp ndrung an geh tach jâng gung klâp ma hvi oi gay ma dơh ua\nh kơp bê. Ndrung n’gar an geh mât ueh đăp mpăn ueh aih, der geh duh n’hanh l’^t mbe\, ngăn lah an geh mpêh kloh ueh aih ăp nar. Du\t geh nău dơi đah nău kan rong bê mbơk lêng, nô Mai Văn Bình, jay ta thôn 8, xã Ia Tơi, nkuăl Ia H’Drai nkoch:

“Rong bê  bôk năp lah an geh [ư kloh ueh ndrung n’gar . he an geh chuh dak si an bê, saơ geh nău ji lah săm dâl. Ndrung n’gar he an sui vôi. An bê luh sa bah dih, so\k dak si pih măch ta ndrung đah nău rvăt dak si mât kloh ueh ndrung gay ma bah ntưp nău ji an bê. He mô dơi mbơk ơm.ta ôi klâp ma 8,9 mông lêk tu\k lêm mơ dơi mbơk lah bah nău ji, an bê dăng. Nău [ư ndrung n’gar  r^ ua\nh nsum lah he so\k do\ng si đar koh pang dơm mô geh jêr yor ta aơ dơh geh âk tơm si, he so\k do\ng jêng lah mô geh hoach rvăt. Nău khlay lah mât ueh ndrung n’gar n’hanh njrăng an bê mô geh ntưp nău ji an bê”.

Nô Mai Văn Bình an g^t đo\ng, tâ rnôk rong bê r^ nău săch ntil lah du\t khlăy. Jêng lah săch ăp ntil bê prêh, so\ng, toh rvoal. Tâm rnôk rong, rnôk bê nchrăp deh n’hanh bê kon an geh krung êng n’hanh mât ueh.

“Ăp bê nchrăp deh kon gâp krung êng. Ăp bê le\ deh gâp kru\ng êng đo\ng an sa êng đo\ng. ăp bê deh mô dăng ngăch, lah bê me mô geh dak toh r^ rvăt dak toh an bê kon pu bar pe nar r^ mơ he dơh mât. Du nar an pu 2 tơ\”.

A[aơ, rnoh tăch poăch bê bâh 120-150 rbăn prăk/kg, bê ntil geh rnoh 160 rbăn prăk/kg, rong tâm 10khay r^ dơi tăch hôm. Đah nău geh wa\ng sa ns^t tay an nu^h mât rong, nău kan rong bê mbơk lêng a[aơ dôl geh nkuăl Ia H’Drai, n’gor Kontum pơk hvi. Nkô| mpo\ng u\ch lah tâm năm 2018 nkuăl mbra n’hao rnoh âk hao tât 1.500 mblâm. Nău kan aơ dôl kơl an nu^h [on lan n’hao nău geh, n’huch ach o nâp nâl.

            Nu^h rblang: Thị Đoắt