VOV4.M’Nông :Kao cúc geh âk ntil, êng ta dak he geh rlău 50 ntil kao cúc, du\t âk lah ăp ntil kao cúc êr đại đoá, kao cúc êr Đà Lạt, kao cúc đại đoá, kao cúc ônh…Kao cúc mbra dơi tăm tâm khay mih wai, khay mih djang, khay puh wai n’hanh khay puh năm mhe. Êng khay puh năm mhe lah khay tăm kao cúc gay wơt tết, way ju\r ntil tâm khay 11, tăch tâm khay 1,2. Rêh jêng bah kao cúc nsing tâm âk ntil tât bah trôk nar n’hanh nău mât chăm. Jêng, uănh tâm ntil, jêng neh, rnoh dăng măt nar, duh nđik n’hanh nchroh trôk nar mih sial, khay tăm gay kônh wa sơch rgâl si tăm n’hanh ntruch tay nar tăm phâm [ư an tâm di. Tăm kao cúc dơi nt^t kơt mât chăm kon mbiach, nu^h tăm ân way chop mir, rôk pih hon, tâm pă dak to\, rnoh l’^t mbe\, măt nar lăp tâm di ri mơ mpo\ng geh du khay tăm kao ue\h, di rnôk ns^t tay nău geh wa\ng sa âk. Yuh Nguyễn Thị Liên, rnăk tăm kao cúc ta phường Ea Tam, nkual [on têh Buôn Ma Thuột, n’gor Dak Lak an g^t:

            Nu^h [on lan he tăm djăt ma ăp jay bar pe mbor hăn tăch ri djăt ma saơ kao dang têh ri khân păng u\ch.. Kônh wa he ntơm bah tăm biăp rgâl tăm kao Tết ri geh âk rlău lơn tăm biăp đo\ng”.

            Tâm ban kơt ăp ntil tơm tăm êng [a [a\ đo\ng, neh tăm geh khlay tât nău hao jêng bah tơm kao cúc đo\ng. Tơm kao cúc geh reh njôk bunh sa kalơ, jêng du\t tâm di an kao cúc ân geh neh rmu\ ôm bah lơ. Ku^h tâm neh n’hanh ih chraih lôch nêh pâk mbor n’hanh chih hăch rhên tay neh bah lơ mbor phâm [ư an neh pru, rli mbor an lâng lôch nêh poh săp phân an neh. Nău cày rli neh na nê| ân [ư lor rnôk tăm nklăp ntơm bah 5-7 nar gay đăp mpăn nkh^t tơm bu tuh, ndo\k djơh khan tâm rnôk khay tăm bah năp nơh n’hanh dơh an rnôk hao jêng tơm. Du ntil kônh wa ân njrăng lôch rnôk bar tơ\ tăm kao cúc kônh wa ân tâm pleh đah du đêt ntil tơm tăm êng [a [a\ đo\ng gay ma der tu ndru\ng chuh sa tơm kao cúc. Lôch rnôk [ư cày ih chraih neh, kônh wa ân [ư mbor tăm kao cúc ân đăp mpăn [ư mbor hvi nklăp 1,2m, măt mbor hvi 90cm, prêh 30cm, nău poh săp lor phân ân t^ng [ư ntơm bah 10- 15 nar lor rnôk tăm, jêng poh ma phân ăch su\r ndrôk rmu\ ôm gay rgâl ue\h jêng neh. Tâm kỹ thuật ju\r ntil kao cúc kônh wa ân njrăng. Đah kao cúc du kao du tơm, rnoh srêt tăm lah 400.000tơm/ha, tâm [ah nklăp 12- 15cm; đah kao cúc n’ging, âk kao du n’ging rnoh srêt tăm 300.000tơm/ha, tâm [ah 15- 18cm; lah tăm kao cúc tâm chậu, kônh wa ân njrăng uănh t^ng têh jêt êng êng gay sơch rnoh tơm tăm an tâm di. Tăm phâm [ư an ăp tơm tâm ban tâm chậu gay n’ging pra ue\h tâm ban. Wa Đặng Thị Hồng Thoan, cán bộ ntu\k ntru\t nsôr tuch tăm nkual [on têh Buôn Ma Thuột, n’gor Dak Lak an g^t:

            “Đah [ư neh tăm kao cúc ri he ân [ư neh du\t na nê|, phân ndrung n’gar ân ndum rmu\ ôm. Yor he mô [ư ue\h neh, ăch su\r ndrôk mô ndum rmu\ ôm ri tơm mbra geh ôm ko reh du\t âk. Lor rnôk ju\r ntil 15 nar ri poh phân ndru\ng n’gar n’hanh phân lân văn điển, 2 năm he mơ poh vôi du tơ\ mô di poh mbro ôh”.

            Nău mât chăm kao cúc kônh wa ân [ư di rêng mât chăm, way chop uănh mir, jik kloh pih, chôk xơr neh. Rnôk tơm ho\ 40 nar lor rnôk tăm kônh wa ân rlu sơr neh, rnôk dja ân đăp mpăn tơm kao cúc geh to\ng dak n’hanh kloh tơm bu tuh. Kao cúc du\t sa huach dak, u\ch l’^t mbe\, jêng ân way to\ dak nklăp 2 tât 3 tơ\/nar. Lơn lah đah tơm kao cúc djăt ma 7- 10 nar kônh wa ân to\ ndâp 2/3 mbor tâm nklăp jo\ 1-2 lôch nê mơ ndjoh dak gay der bah ndâp băm. Tâm rnôk kêng tăch nău to\ dak ân t^ng [ư to\ man ma mbe\ đê| đă dah găp gay der bah ôm kao. Koh n’ging lah ngoăy tâm ăp kỹ thuật khlay tâm nău tăm n’hanh mâp chăm kao cúc, nău koh n’ging n’hanh ăp mbah mô khlay gay ma rgum ndơ sa kah gay ma n’ging me hao jêng kơl an luh dang kao têh, tâm ban n’hanh ue\h. Đah ăp ntil tơm tăm, nău mât chăm ue\h mpeh ndơ sa kah n’hanh bu tuh bu sa mbra kơl tơm tăm hao jêng ue\h an săk geh đăp mpăn. Tơm kao cúc đêt geh tuh ndru\ng chuh sa yơn geh âk rệp, lah kônh wa mô way chop uănh mir gay ma saơ n’hanh ma njrăng ngăch rệp mbra rhôp rtăk [ư an tơm cúc luh mbuh chông, kruănh chông, kruanh lha, bêk êr khuch tât nău hao jêng bah kao. Mbrek ăch găm lah du ntil ndơ way geh ta tơm kao cúc đo\ng, mpơl lah bah dâng lha ntoh âk manh mbrek, bu tuh luh mbrek way ntưp rêng ngăch jêng nău ma ăp nu^h rnâng kan mbơh njrăng lor nha lah way chop uănh mir mbro đo\ng gay ơm saơ lơh ngăch n’hanh do\ng dak si tam săm. Wa Đặng Thị Hồng Thoan, cán bộ ntu\k ntru\t nsôr tuch tăm nkual [on têh Buôn Ma Thuột, n’gor Dak Lak an g^t:

            “Đah tu ndru\ng chuh sa ri geh ndru\ng sa chông, ntil ndru\ng nê lah rong ri păng sa le\ ma mbôn kao, an jo\ mô lơh ri păng mbra [ư an mbôn kao kruăt kue, mbra sa roh le\ ma kao. Ntil rệp jê| mbra [ư an lha kue, mbra [ư an tơm mô dơi têh mô lah kh^t lôn. Lơh tuh ndru\ng chuh sa kônh wa ân way t^ng groi nđôi, lơh bah ơm. Đah tuh ndru\ng chuh sa ri he ân puh dak si ơm đo\ng”./.

                                                                                    Răk rblang:Điểu Thân