VOV4.Mnông-  Tâm ba năp nơh, nkuăl Krông Nô n’gor Dak Nông le\ ndơ\ rlong s^t tăm ntil ba ST24-ntil ba dâk tal 3 ta lam ntur neh mpeh nău kah phe. Lôch rlong ua\nh dơi, bâh yan puh wai năm 2019-2020 âk [on lan kan lo\ mir ta xã Buôn Choah, Krông Nô le\ geh tăm âk ntil tơm ba aơ đah nău geh n’hanh rnoh geh đăp mpăn.

          Yan puh wai năm 2019-2020, rnăk vâl wa Ngô Thị Bắc ta thôn Bình Giang, xã Buôn Choáh du\t rhơn yor ba geh jêng, geh rnoh khlăy. Wa an g^t, aơ lah yan bôk năp rnăk vâl ndơ\ ntil ba ST24 lăp sr^h tăm. Ta rnoh neh 2ha, rnăk vâl geh rlău 20 tấn ba. Đah rnoh tăch 7.500 prăk/kg ba rêh ta lo\, rnăk vâl geh tât rlău 80 rkeh prăk/ăp ha.

“ ăp năm ntơm nơh lah [on lan sr^h tăm ba ntil RVT, yơn tâm rnôk dăch aơ xã Buôn Choáh rgâl jêng tăm ntil ST 24 gay ma sr^h tăm ba nkre n’hao nău geh, n’hao rnoh geh, dơi tâm rdâng đah nău bu tuh. [on lan du\t rhơn yor nău geh bâh 1 tấn tât 1,1 tấn/sào.

Lôch tă geh ăp nău rhơn ba jêng, geh rnoh tăch khlăy đah ntil ba ST24, yan puh wai aơ rnăk vâl nô Đỗ Văn Dương ta thôn Thanh Sơn hôm nha sr^h tăm tay ntil ba ST24. đah rnoh neh 2,4ha, yan puh wai rnăk vâl geh rek tât 24 tấn ba. Ntil ba mhe aơ mô nă geh bu tuh, prăk ntuh kơl mô âk jêng nău geh âk, ngăn lah a[aơ rnoh tăch khlăy.

“ Kơt yan puh wai mhe nơh geh tăm ntil ST 24 r^ nău geh 1,1 tấn/sào, ntil ST 24 r^ saơ 2 năm aơ [on lan [ư âk r^ saơ nău geh rlău RVT jêng lah [on lan tăm mhe rnoh âk. Săk gâp nơm saơ ntil ST 24 du\t săk rnglăy”.

Ăp năm ba năp, ta xã Buôn Choáh, ntil ba RVT geh rlăy 70% rnoh neh. Yơn dăch aơ ntil ba aơ geh mô jêng, ntưp bu tuh, nău geh n’huch âk đo\ng. yor ne\, yan puh wai năm 2018-2019, xã le\ tâm rgop đah ntu\k kan mât kơl nt^m nti mât kơl ndơ tơm tăm nkuăl Krông Nô mbơh [ư rlong tăm ntil ba ST 24 đah rnoh neh  25ha. Nău geh ntil ba mhe tâm di đah trôk nar neh ntu ta ntu\k, an nău geh ueh jêng. Ngăn lah, ntil ba ST 24 rnôk tăm ta nkuăl Krông Nô hôm nha geh ăp nău ueh kơt lah găr jong, piăng [ô kah, rbưn.. tâm di đah trôk nar rgâl ndal a[aơ.

Wa Nguyễn Văn Thinh, groi kruanh UBND xã Buôn Choáh, nkuăl Krông Nô an g^t: yan puh wai mhe nơh xã le\ geh s^h tăm 550 ha ba lo\, tâm ne\ geh 80% rnoh neh do\ng ntil ST24. Tâm rnôk aơ [on lan le\ lôch kăch rek, nău geh râng geh 10 tấn/ha. Nău geh âk, ba lôch rek geh bu rvăt âk dơh nơih [ư an [on lan du\t rhơn [ư tay neh sr^h tăm yan mih iang.

“Bâh nău geh kơt ne\ r^ n’gâng kan ta ntu\k tâm ban kơt nu^h [on lan du\t rhơn yor nkre geh âk, nkre geh tăch khlăy, ngăch năn ndơ\ ntil ba mhe ST24 an [on lan sr^h tăm. Năm aơ r^ ntil ba mhe geh n’gâng kan ta ntu\k n’hanh nu^h [on lan rnê du\t âk. N’gâng kan mbra nt^m đă tay nu^h [on lan rgo\ jă [on lan pah kan sr^h tăm tay ntil ba ST 24 gay ma an geh săk rnglăy wa\ng sa âk an [on lan kan lo\ mir”.

Nkuâl Krông Nô lah nkual tăm ba du\t hvi bah n’gor Dak Nông. Gay n’hao săk geh âk n’hanh rnoh khlay phe ba, ăp năm rlău aơ nkuâl ho\ lor nchrăp rlong tăm ăp ntil ba mhe rgâl an ăp ntil ba ơm ho\ sêng. Rlău 2 năm rlong tăm, ntil ba ST24 geh nău đăp mpăn âk tâm nău kan tuch tăm, nău dơi bên di tăm ta âk ntu\k; nău dơi ât rdâng ue\h, jêng rlău ăp ntil ba êng [a [a\. Phóng viên nkô| way nkoch ôp wa Doãn Gia Lộc, Kruanh jrô kan tuch tăm mât rong n’hanh hun hao [on lan nkuâl Krông Nô mpeh trong r[o\ng mât chăm tơm ba an ue\h jêng jo\ jong ta ntu\k.

 Hơi wa, bah ntơm ma n’gâng kan tuch tăm bah nkuâl n’glăp ntil ba ST24 gay rlong tăm, r[o\ng tât trong tăm lam hvi gay rgâl ntil ba ơm mêh?

Wa Doãn Gia Lộc: Nkuâl Krông Nô ntro\ng năl lah nkual tăm ba rgum tơm bah n’gor jêng joi ăp ntil ba mhe gay rgâl ăp ntil ba ơm ho\ sêng ri dơi UBND nkuâl n’hanh ăp nhih pah kan rnâng kan du\t uănh khlay. Năm 2016- 2017 mpôl hên ho\ ôp joi ăp ntil ba ta miền tây n’hanh tâm nê geh ntil ba ST. Tâm năm 2018- 2019 mpôl hên ho\ rlong tăm ntil ba ST 24 rlău 1ha ta xã Buôn Choah n’hanh lôch nê saơ păng tâm di đah neh ntu, trôk nar ta nkuâl, lơn lah ntil ba geh nău dơi ât rdâng đah tu ndru\ng chuh sa. Năm 2019- 2020 ho\ n’glăp tăm lam hvi, tât a[aơ ri xã ho\ tăm hvi rlău 80%, le\ rngôch ntil ba ST24 ta nkuâl âk tât rlău 30%. Mpeh rnoh săk geh ntil ba dja to\ng dơi nău u\ch geh ndơ\ luh n’hanh âk rlău ntil ba bah năp nê nơh RVT n’hanh ăp ntil ba êng [a [a\. Nău dơi cho\l đah tu ndru\ng chuh sa ue\h, tâm di đah lo\ sre ta ntu\k, phe [ô kah. Lah rđ^l đah du ntil ba êng [a [a\ ma tăm ta xã Buôn Choah ri ntil ba ST24 ns^t geh w\ang sa âk lơn ntơm bah 10 tât 15 rkeh prăk/ha, đah ăp nkual săk geh rlău 10 tấn/ha ri mbra âk rlău tât 20 rkeh prăk/ha.

- Rgâl ntil ba tâm rnôk nkuâl dôl mâp duh phang, n’gâng kan tuch m^n tât nkô| nău dja mhâm [ư mêh?

Wa Doãn Gia Lộc: Tâm nău kan tuch tăm bah nkuâl Krông Nô ri krit nji, tât rnôk a[aơ ri nô nău duh phang geh du\t hô ta ăp ntil tơm tăm jong nar geh nău u\ch dak to\ đah rlău 10 rbăn ha dôl kro phang, yơn mô di kơt nê| ma nău kan tuch tăm khay rlu nti geh mbrơi nkai. Mpôl hên rdâk njêng mông nar tuch tăm geh trong nt^m nti, kơt nê| le\ rngôch hvi neh srih tăm n’hanh mât chăm tâm khay mih djang lah rlău 50 rbăn ha. Nhih pah kan ho\ nso\ng kơl an UBND nkuâl ăp trong nt^m nti mpeh mông nar tuch tăm đah tơm tăm ăp năm n’hanh ăp ntil tơm tăm jong nar. T^ng [ư ăp bôk nău kan nsum đah ăp nhih pah kan geh tât tuch tăm khay mih djang gay to\ng di đah nău u\ch geh nt^m nti an kônh wa srih tăm di nar khay kơt mpêt nkrem dak, to\ng ăp rnoh geh mpeh kỹ thuật, đăp mpăn t^ng trong tuch tăm công nghệ mhe gay tâm di đah ntil ndơ geh [ư luh tăch rgâl.

- Nkuâl ho\ mhâm do\ng ndeh rklư tâm nău kan tăm ba gay ndơ tăm ue\h jêng tâm ban n’hanh đêt roh hoach brăt soan, prăk do\ng kan an [on lan kan lo\ mir mêh wa?

Wa Doãn Gia Lộc: T^ng [ư bôk nău kan do\ng âk ndeh rklư tâm nău kan tuch tăm, nkô| dja dơi UBND nkuâl an [ư đah a[aơ ho\ 2 năm, n’hanh êng ta xã Buôn Choah ho\ do\ng âk rlău 80% ntơm bah rêng [ư neh an tât rek ba. Rlău ma nău srih tăm, puh dak si lah do\ng soan kan, hôm ăp nău kan êng [a [a\ lah he do\ng ndeh rklư da dê. Nău kan dja rgop hu\ch bah hoach roh âk prăk do\ng kan an [on lan kan lo\ mir, n’hao nău geh an kônh wa. Yơn lah tâm nô nău a[aơ he do\ng ndeh rklư ăp kôp ri to\ng geh mpeh trong tăch luh he mbra rek le\ du tơ\, kơl nău kan jêng rgum hvi du ntu\k t^ng trong r[o\ng tuch tăm do\ng công nghệ mhe.

- Ơ dăn lah ue\h wa!

 Nu^h rblang: Thị Đoắt