Yơn lah, du đê̆ nău ngăn lah rnoh oh kon se Việt Nam khĭt rmok dak ăp năm hôm nha âk. Rmok dak lah ngoăy tâm 10 nkô̆ nău ƀư khĭt dŭt âk ta oh kon se bâh 5 tât 14 năm deh. Ăp rơh rmok dak dŭt nđach, ƀư khĭt âk oh kon se ta ăp khay rlu nti geh mbơh njrăng dŭt âk lơn.

Du nău nkoch dŭt nđach lah ta ăp tơ̆ kahy rlu nti oh kon se mô geh hăn nti, oh kon se gŭ ta jay ta ƀon rĭ rơh rmok dak ta oh kon se mbra geh hao. Nău mbơh ma wa Đặng Hoa Nam, kruanh n’gâng kan mât uănh oh kon se, n’gâng kan Lao động thương binh n’hanh xã hội mhe an gĭt ƀư an he dŭt rngot ngăn. Mhe aơ, nar 20/5, ta nkuăl Hàm Thuận Bắc, n’gor Bình Thuận geh du rơh rmok dak dŭt nđach, ƀư an 4 oh kon se bu ur nti tiểu học khĭt, yor hăn tôch kao sen lôch nĕ ŭm ta n’hong dak bât Sông Quao, ntŭk dăch n’har đah 2 xã Hàm Phú n’hanh Thuận Minh, nkuăl Hàm Thuận Bắc. Aơ kanŭng lah ngoăy tâm dŭt âk rơh rmok dak đah oh kon se ta rơh rlu nti.

Gay ma njrăng, rdâng rmok dak, aƀaơ geh 3 trong kan an geh săk rnglăy nĕ lah nti re, nti ăp nău mât đăp mpăn tâm dak an oh kon se, njêng ntŭk rêh đăp mpăn njrăng rdâng rmok dak (geh mpêr n’gar nching, ntŭk mbơh njrăng ta ăp ntŭk mbra geh rmok dak ta oh kon se, an geh nuĭh kơl an, kơl vơt ta ăp ntŭk ŭm ta dak lêng; nău kan rdâk njêng an geh mpêr n’gar, ndrŭp, ntŭk mbơh tơih), nău kan mbơh tơih, ntĭm nti an ăp rnăk vâl, mê̆ bơ̆ n’hanh nuĭh mât chăm ăp nău dơi njrăng, rdâng nău rmok dak an geh mbơh tơih na nê̆. Ăp ntil săm ƀŭt ntĭm nti re, nău blău đăp mpăn re dak, ŭm tâm dak an oh kon se geh ƀư lôch ueh. Yơn lah, gay ma bah ir geh nău rmok dak ta oh kon se, wa Đặng Hoa Nam, kruanh ntŭk kan mât uănh oh kon se an lah.

" Mpôl hên an lah an geh n’hao nău kan njrăng rdâng mô dơn lah nău kan tâm nău doh rklaih ma lah dơn kan tâm nău njrăng rdâng. Gâp mbơh nău ntĭt lah. Du rơh rmok dak oh kon se rĭ rlău ma nău ôp khâl, rgŏ bonh rnăk vâl gay ma kơl njor tâp an oh kon se, rĭ nĕ lah nău tâm kơl geh tâm rŏng bâh kon nuĭh. Lah tâm knơm ta nău dơi, knơm ta nău kan pháp lý rĭ n’gâng kan ta nĕ, ntŭk ƀon lan ta nĕ, rnăk vâl ta nĕ ndâk nsơm ăp nău tât jêng tât oh kon se khĭt. Na nê̆ lah n’hao nău nti re, nti nău blău đăp mpăn, n’hao nău uănh tay ntŭk gŭ đăp mpăn gay ma mhâm an nău kơt nĕ mô geh nău tât tay, mô geh jêng kơt nĕ. Ta aơ gâp ŭch lah na nê̆ tât nău kan njrăng rdâng, nđâp ma tâm nău lơh mbram oh kon se, njrăng rdâng rmok dak, sôt rmanh ta oh kon se, njrăng rdâng rmok dak ta oh kon se".

Wa Đăng Hoa Nam, Kruanh ntŭk kan mât uănh oh kon se lah na nê̆: Săk rnglăy bâh nău kan mbơh tơih, njrăng rdâng nău rmok dak ta oh kon se lĕ geh nău rgâl mhe âk, kơl an ăp nuĭh mê̆ bơ̆ gĭt vât na nê̆ lơn nău mbra geh rmok dak gay ma geh trong kan njrăng der an kon. Rnoh khĭt rmok yor rmok dak ta việt Nam geh hŭch, bâh 3.300 oh năm 2010 jur hôm 1.990 oh ta năm 2021. râng geh hŭch bâh 3-5%/năm, tâm ban dah klâp ma 100 oh kon se/năm. Nău ngăn an saơ ăp ntŭk i geh leo kan pă tơm prăk n’hanh nuĭh kan an nău kan aơ, rĭ ta nĕ geh rnoh oh kon se khĭt rmok dak hŭch âk.

"Mpôl hên ŭch rnoh ntuh kơl bâh ta ntŭk an geh tâm di lơn gay ma he geh kơl an oh kon se, ngăn lah ăp rơh rmok dak ta oh kon se geh dŭt nđach.  Bol ma he lĕ geh nău rmok dak ta oh kon se huch ăp năm. Ăp năm aƀaơ râng geh he hŭch tât 100 oh kon se khĭt yor rmok dak đah rơh ba năp, Yơn lah, mpôl hên an lah ntŭk ma nău mât uănh ntuh kơl, kơt lah: ntrŭp ăp ntil ndơ re ueh mhe, leo ƀư ăp rơh nti re đăp mpăn tâm dak, ƀư nti re đăp mpăn an oh kon se..rĭ ta nĕ rnoh oh kon se khĭt rmok dak geh hŭch âk. Mơh ntŭk ma n’gâng kan ta ntŭk geh mât uănh tât râng n’hanh njrăng nău rmok dak đăp mpăn, mbơh njrăng ăp nău an đăp mpăn tâm dak oh kon se bâh ntu dak, ngâr dak, nglău dak jê̆, lôch nĕ lah ăp ntŭkr dâk njêng ma geh nău tât dak rĭ hên saơ lah hŭch bah âk ngăn nău tât".