Dak Nông: Tâm rkăng nau ntrŭnh-rgum ntuh kơl mâp nau jêr.

 Tâm rơh rƀŭn tal 6, HĐND n’gor Dak Nông gưl IV, rnôk tâm nchră tât nau kan hun hao văng sa, rêh jêng, Kruanh UBND n’gor Dak Nông Hồ Văn Mười hŏ ơh nau ôp mpeh nau kan ma cử tri ndrel ntoh măt HĐND n’gor uănh khlay, ngăn lah nau kan rgum ƀư bô xít, neh ntu. Wa Hồ Văn Mười, Kruanh UBND n’gor ntoh mbơh 7 nau kan khlay, ngăn lah tâm nau hun hao văng sa rêh jêng bah n’gor 6 khay rlau aơ ndrel tâm rơh tât. Tâm nê, nau kan bô xít bah Dak Nông geh 60% tâm lam dak, lah nau dơi bah n’gor. Yơn nau ngăn dôl jêr, hôm kol. Nau rgum ntơm năm 2007 mpeh nau pă ntŭk joi, sŏk, nkra dŏng quặng vbô xít, tât rnôk aơ ê geh nau rgâl ri ma 1062 nau kan bah n’gor hôm tâm nkăng đah nau rgum bô xít, tâm neh hao tât 6.700 ha. Nau aơ ƀư khuch tât nau ntuh kơl bah n’gor Dak Nông ân nsrŭng, khuch ngăn tât nau rgum ntuh kơl:

 ‘1062 nau kan rnôk aơ dôl ndrâm jâng du ntŭk, mô lah mô dơi geh ƀư, mô dơi rklaih yor lah geh tât luật khoáng sản. Ŭch ƀư ri ân geh lôch sŏk, bar đŏng lah rgum du ntŭk. Ma bô xít geh tât 1/3 neh tuch tăm bah n’gor, rgum ri ntŭk ma ân, ntă nŭih dơi ntrŭnh lah dŭm âk dơi ân, jru dŭm mét. Hên kŏ mbơh ma Thủ tướng jêh rơh rƀŭn mhe nơh, lah Thủ tướng, ăp n’gâng kan mô rklaih ân Dak Nông ri Dak Nông mô jêh nau kan. Aơ lah nau kan tơm bah ăp nau tât. Mô dơi geh pă prăk ri nau văng sa, rêh jêng mô geh hun hao, mô dơi kuăl jă nau ntuh kơl”.

Kruanh UBND n’gor Dak Nông mbơh, n’gor hŏ bar tŏ njoăl săm ƀŭt jă rđau kan Bộ công thương, Bộ Tài nguyên ndrel môi trường lăp pah kan. Ndrel ngăn lah tâm khay 7 aơ, 2 N’gâng kan mra lăp pah kan đah n’gor gay ma doh rklaih nau kan bô xít, yor rnôk aơ hŏ geh nau ndal.

 Đah nau kan dŏng neh ntu nsum, Kruanh UBND n’gor Dak Nông mbơh luh nau kan rngot ngăn, nê lah: “Mô geh nkuăl ƀon têh hôm neh lơi dơm âk kơt Gia Nghĩa”. Neh lơi dơm, pih chăt âk lam nkual ƀon têh ƀư mpŭng ngăn. Tâm rnôk nê, nau jao neh, ân manh neh tâm n’gor ân geh uănh ndrel rklaih. Ngăn lah neh jao ân ntŭk ƀư kan yơn âk năm mô ƀư mô lah ntŭk kan sŏk lơi neh hao ân ƀon lan manh gay tuch tăm. Wa Hồ Văn Mười đă jă ăp ntŭk kan lăp pah kan ma n’gor, ntă neh mô dŏng, ân dơi mô lah dŏng mô tâm di mra sŏk lơi:

 “Mhâm ƀư nơm rnôk aơ dôl jêr tât neh tuch tăm ma lŏ kơt aơ. Nơm jao ân ntŭk kan tăch rgâl, rnôk aơ ntŭk ƀư nau kan lŏ jao ân ƀon lan nơm manh. Mhâm lah mô mâp jao nkre ân nŭih ƀon lan ma lŏ ƀư kơt aơ. Ntŭk aơ gâp đă Giám đốc N’gâng kan nchrăp kan ndrel ntuh kơl tâm ban nau, kơp tay nchră lĕ ăp rnoh neh tâm n’gor ndrel geh nau jă ăp ntŭk kan manh neh mô ƀư, hăn pah kan ma rđau kan n’gor Dak Nông. Ân geh rklaih nau kan aơ, ntă njŏ geh ƀư. Mhâm ƀư ân rklaih, sŏk lơi ăp nau kan mô geh ƀư”.

Tĭng Kruanh UBND n’gor Dak Nông, bol ma 2 năm rlau aơ, n’gor hŏ nsôih ngăn đŏng tâm nau rgâl mhe hành chính, knŭng kơl PCI hao 14 gưl, ntơm bah rnoh 52 tât 38/63 n’gor, nkuăl ƀon têh. Yơn lah, ân sŏng nau ndơn saơ Dak Nông hôm mbrơi hun hao, ê geh nâp nâl ndrel ê geh tâm di ma nau geh jêng, nau dăng. Ndri ma, ndrel nau kan đă Trung ương doh rklaih ăp nau jêr, nkol, mpeh nau ngăn ri ân ăp gưl kan, ntŭk kan bah n’gor ân n’hao nau rđau đă, nau kan, ngăn lah nŭih dâk bôk, gay ma rklaih ăp nau kol, nau ê dơi, njêng nau nsôih ân văng sa, rêh jêng./.

Kon Tum – Mô hôm dơi tăch rgâl neh ntu-khuch tât nău geh tơm prăk ngih dak.

Đah nău ntŭk tăch rgâl neh ntu kơt lah mô hôm dơi tăch lĕ ƀư geh tâm nchră âk ta rơh rƀun nchră tal 5, HĐND n’gor Kon Tum khóa 12 geh ƀư dŭt pơh ba năp nơh. Âk đại biểu mpơl nău mĭn rvê nău aơ mbra khuch âk tât nău geh tơm prăk ta ntŭk tâm năm aơ.

6 khay bôk năm, rnoh geh bâh prăk dŏng neh ta n’gor Kon Tum nchroh ƀư tĭng geh 90 rmen prăk, kanŭng geh 22,5% đah nău nchroh. Ndrel đah nĕ rnoh geh bâh ăp nău nchrăp kan sok dŏng neh ntu nchroh ƀư geh 280 rmen prăk, kanŭng geh 22,3% rnoh nchrăp kan. Ta rơh tâm nchră, đại biểu HĐND n’gor, Bí thư Thành ủy nkuăl ƀon têh Kon Tum Nguyễn Đức Tuy an gĭt, bâh aƀaơ tât dŭt năm aơ mbra hôm nha lah nău ntul rlong, rnoh geh bâh neh ntu hôm nha hŭch. Wa Nguyễn Đức Tuy an gĭt.

 “Tâm ba năp nơh ta nkuăl ƀon têh mô geh dơi tăch neh. Nuĭh ƀon lan rgâl nău dŏng neh dŭt jêr đŏng. Bar pe năm ba năp aƀaơ lah nuĭh ƀon lan rgâl n’hanh ndơ̆ prăk an dŏng neh dŭt âk yơn năm aơ kơt lah lĕ rlu. Nău tal 2 lah nău rnoh khlăy. Rnoh khlăy năm e, năm ri nơh rĭ khlay ma tâm 2 năm ba năp rĭ mô dơi tăch. Mô dơi tăch rĭ neh mô geh nuĭh rvăt, mô geh prăk ntuh kơl ƀư ndơ dŏng rĭ mô dơi hun hao”.

Tĭng nău mbơh đại biểu Hồ Văn Đà, kruanh rnâng kan wăng sa- tơm prăk ngih dak bâh HĐND n’gor Kon Tum, rnoh geh bâh tăch neh ntu hŭch lah yor du gâl ntŭk tăch rgâl dôl mâp jêr, nkô̆ êng lah yor rnoh bôk năp ta n’gor mô geh năn rgâl tĭng nău jŭr thuk ta ntŭk tăch rgâl. Nău aơ jêng tât âk nău kŏ văk, mô geh nuĭh rvăt. Wa Hồ Văn Đà mbơh nău ngăn ta du nkual geh tăch âk tơ̆ ta nkuăl ƀon têh Kon Tum.

 “Ntơm nơh he geh nchrăp nău kan klâp ma 6 rkeh lah tŏng prăk hôm, lôch nĕ lah hao tât 9 rkeh prăk lah saơ ueh hôm. Lôch geh tăch mbơh rlong rnoh khlăy ndơ̆ hao tât 12 rkeh nuĭgh bu dăn rvăt 17 rkeh nglâ̆ dŭt he rvăt ba kơi lah 18 rkeh lah roh lĕ rngôch. Ntôn lah prăk lăp sĭt ta dŭng nơm, mô gĭt lah ntŭk nĕ mô dơi tăch. Dŭt jŏ mô geh njêng ntŭk ƀon lan gŭ kơt nơm ŭch”.

Gay ma doh rklaih nău kŏ văk an ntŭk tăch rgâl neh ntu mât rnoh geh an tơm prăk ngih dak, njêng nău kan an ăp n’gâng kan geh tât, nău tâm rgop bâh âk đại biểu HĐND n’gor Kon Tum an lah, an geh rgâl rnoh neh ban tĭng nău rgâl ta ntŭk tăch rgâl, ngăch ndăn, tâm ban nău min tâm nău nchrăp kan, doh rklaih ăp nău kŏ văk tâm nău ƀư tĭng pháp luật mpeh neh ntu. Nău mbơh tơih bâh UBND n’gor Kon Tum ta rơh rƀŭn nchră tal 5, HĐND n’gor Kon Tum khóa 12 an saơ, nău geh tơm prăk ngih dak 6 khay bôk năm 2023 bâh n’gor nchroh ƀư bơi tât 1.840 rmen prăk, kanŭng geh bơi tât 41% nău nchrăp n’hanh ngoăy tâm âk rnoh geh dŭt đê̆ lah ăp nău nchrăp sŏk dŏng rnoh neh.