Rlău năm 2023 âk jêr jŏt ntul rlong, ăp n’gor Tây Nguyên hŏ  geh âk ntŭk chrat ang tâm  hun hao wăng sa rêh jêng kon nuĭh. Nê lah nău dơi mpeh ƀư njêng tuch tăm đah ăp tơm tăm tơm kơt cà phê, tiêu, sầu riêng nsĭt geh wăng sa âk da dê; lah nău dâk hao tay bah n’gâng kan pâl nđaih đah ăp nău dơi bah du rut ăp lễ hội văn hóa ăp rnoi mpôl đê̆ Tây Nguyên. Lăp tâm năm 2024, ăp n’gor  tâm nkual hŏ geh dăp rgum lam lĕ rngôch tât năm 2030 uănh ngai tât 2050 dơi Thủ tướng Chính phủ uănh an dŏng, lah ntŭk nsing gay hun hao dăng.

Tâm jay chrêk gŭr êr ŭnh lơp, kao mai dang êr, wa Triệu Văn Hạnh, ta xã Ea Knuếc, nkuâl Krông Pắk, n’gor Dak Lak, rhơn nđơr, Tết dja rnăk wâl sa têh nơm geh nsĭt bah 2ha sầu riêng tăm rlŭ đah tơm cà phê. Lĕ ma sầu riêng n’hanh cà phê năm mhe aơ nơh jŭr geh, rnoh khlay hao, an nsĭt geh rlău 2 rmen prăk. Nthoi tay nău dơi geh, rnăk hŏ plơ̆ ntuh kơl mât chăm tay mir tơm an năm tuch tăm mhe:

“Năm 2023 dơi geh ri nău rêh bah nuĭh ƀon lan hŏ dơi hao kloh rđĭl đah ăp năm bah năp nơh. Tâm năm 2024, mpôl hên mbra ntuh kơl tay geh tâng jru gay n’hao săk geh khay mât chăm mhe. Đah rnoh khlay ndơ tuch tăm kơt aƀaơ nklăp nău rêh mbra hun hao âk tay lơn đŏng.”

Nău kan tuch tăm nsĭt geh nău dơi lah ntŭk chrat ang tâm păng rup wăng sa bah ăp n’gor Tây Nguyên tâm năm aơ. Bah ăp ntil tơm  tăm tơm kơt cà phê, tiêu, sầu riêng, tât ăp tơm glêh nar kơt tao, mbo ba dơi jŭr geh da dê, nsĭt tơm geh wăng sa têh. Wa Nguyễn Hoài Dương, Giám đốc Sở Nông nghiệp hun hao ƀon lan n’gor Dak Lak, mbơh gĭt:

“Năm 2023 n’gâng kan tuch tăm dơi uănh lah geh âk săk ntơr geh âk nău dơi uĕh. Lĕ rngôch rnoh khlay ƀư njêng bah n’gâng kan tuch tăm hao 13% rđĭl đah năm 2022. Ta trong kan tuch tăm lah dŭt ntoh lư rnôk hŏ dơi tĭng ƀư ăp đề án dăp rgum, leo ƀư tay nău kan, du  đêt tơm tăm tơm khlay kơt cà phê, tiêu, phe ba n’hanh lơn lah sầu riêng hŏ nsĭt an rnoh khlay dŭt hao âk”.

Dăp rgum tuch tăm tĭng rêng rnoh khlay ndơ tăch dôl lah trong rƀŏng hăn di kơl n’gâng kan tuch tăm Tây Nguyên hun hao nâp dăng. Wa Phạm Tuấn Anh, Giám đốc Sở Nông nghiệp hun hao tuch tăm Dak Nông, an gĭt:

N’gâng kan tuch tăm mpôl hên mbra njêng tay ăp nkual tăm rgum têh hvi tĭng rêng ndơ tăch, n’hanh ăp nkual tơm tăm mbra jêng ăp hợp tác xã gay ƀư  bôk tơm buăt nthoi đah ăp doanh nghiệp bah dih. Khân păng lah nuĭh kơl an ƀon  lan kan lŏ mir tâm ăp rêng dăp rgum tuch tăm, buăt nthoi trong tăch, kơp lĕ ma nkô̆ nău tơm prăk manh… Tâl bar đŏng lah mô dơn lah ăp nău kan tuch tăm geh ndơ  sa an nơm ma tuch tăm Dak Nông hôm hun hao tĭng trong rƀŏng âk ntil rnoh khlay đŏng, nê lah tuch tăm pâl nđaih, tuch tăm rlong uănh saơ…nê lah ngoăy tâm ăp nău dơh ma n’gâng kan ân mât dŏng gay kơl an kônh wa ƀon lan kan lŏ mir nsĭt geh wăng sa âk lơn.

Tuch tăm hun hao nkre đah pâl nđaih lah ngoăy tâm ăp suan dăng bah Tây Nguyên, ma nău ntĭt bah nkual ƀon têh Đà Lạt, Lâm Đồng. Năm mhe aơ, tuch tăm rlong hăn hŏ rgop kơl Đà Lạt – Lâm Đồng wơt rlău 8,6 rkeh tơ̆ năch, hao 15% rđĭl đah năm bah năp nơh. Wa Phạm S, Groi kruanh UBND n’gor Lâm Đồng lah rjăp, ndrel đah nău ntik n’hao ăp ntil trong pâl nđaih ơm geh, ma rgum tơm lah Đà Lạt – nkual ƀon têh Festival kao ngăn ngên bah Việt Nam, nkual ƀon têh rklă mhe Âm nhạc bah UNESCO, n’gor dôl geh trong kơl gay ntrŭt ntrôl pâl nđaih tuch tăm hun hao:

“Tâm let năp tay, n’gor geh trong rƀŏng an ƀư lor, ntrŭt nsôr ăp trong ntĭt leo geh rnoh têh hvi lơn, ndơ geh ƀư mô tâm trŭp, geh nău blău njêng mhe,  tâm di đah trong rƀŏng bah ntŭk tăch rgâl, lơn lah bên di rgâl trôk nar. Lâm Đồng dơh geh ri mbra ntrŭt nsôr ntik n’hao gay njêng luh ndơ geh ƀư pâl nđaih mha êng n’hanh hun hao jŏ jong nâp dăng tâm let năp tay”.

Ndrel đah Lâm Đồng, năm mhe aơ n’gâng kan pâl nđaih bah ăp nkual Tây Nguyên hŏ mbrơi sĭt jêng tay. Ntơm bah lễ hội cà phê Buôn Ma Thuột, tât Nar rgum văn hóa, thể thao n’hanh pâl nđaih ăp rnoi mpôl đê̆ nkual Tây Nguyên lor  bôk năp dơi ƀư ta n’gor Kon Tum, Pơh văn hóa - pâl nđaih Gia Lai đah Liên hoan nchreng an djăt uănh ăp drăp ndơ ơm yău ntlơi an tay văn hóa mô mpơl săk UNESCO ntŭk tŭr chĭng goh gong Tây Nguyên, Pơh lễ khlay pâl nđaih Lâm Đồng… hŏ wăch rgum âk mpưm năch pâl nđaih tât đah nkual neh dor yôk jêng geh nău nkoch. Săk tơm văn hóa uĕh êng, bri dak nđĭr  uĕh, trôk nar n’hâm sial nđik wăr năm lah ăp ndơ dơh geh an pâl nđaih ăp  n’gor tâm nkual Tây Nguyên hun hao tay. Wa Trương Hải Long, Kruanh UBND n’gor Gia Lai, an gĭt:

“N’gor hŏ  ntrŏng ăp trong hun hao pâl nđaih na nê̆. Bôk năp lah hun hao ăp ntŭk ntô ndơ dŏng kan pâl nđaih, rdâk njêng ntŭk manh bĭch măng pâl nđaih. Mpôl hên rgum rdâk njêng ăp trong nchrăp hun hao pâl nđaih mhe n’hanh lôch jêh n’glăp dŏng ăp trong nchrăp kan hŏ dơi uănh an dŏng. Ntrôl dăng tâm boh pâl nđaih, pơk hvi tâm nđŭr, tâm rgop kan nsum, lơn lah đah ăp n’gor Miền Trung n’hanh nkual ƀon têh Hồ Chí Minh; mbra rgum ntrôl ngăch an ƀư ăp trong nchrăp kan pâl nđaih tĭng trong rƀŏng rgum lăp nsum, rdâk njêng ăp ndru tăch rgâl pâl nđaih, njâng jâng nsan đăt ndal an pâl nđaih”.

Lăp tâm năm 2024, 5 n’gor Tây Nguyên hŏ dơi Thủ tướng Chính phủ uănh an dŏng dăp rgum rơh 2021-2030, uănh ngai tât năm 2050. Dăp rgum nsum an lam nkual Tây Nguyên dôl dơi uănh năl di ngăn đah rnoh ŭch tât ndơ̆ Tây Nguyên jêng nkual hun hao ngăch, nâp dăng nsing ta jâng wăng sa kloh uĕh, wăch tay, săk geh âk văn hoá rnoi mpôl đê̆. Geh dăp rgum ăp tŏng rêng, di rnoh dơn lah ntŭk nsing gay ăp n’gor rgum ntuh kơl, nsan  hao dăng dơm. Tâm rơh hăn pah kan ta Tây Nguyên nkhêp geh bôk năm mhe 2024, mbơh dăp rgum bah ăp n’gor Kon Tum, Gia Lai, DakLak, Groi Thủ tướng Trần Hồng Hà lah kloh, nsing ta dăp rgum hŏ geh, ăp n’gor ân ntrŏng dơi ăp nău kan ân dơi ƀư dĭl n’hanh đăp mpăn ăp tŏng rêng, ăp kôp, khoa học. Groi Thủ tướng Trần Hồng Hà lah rjăp ta tâm nchră mbơh dăp rgum n’gor Kon Tum:

“He ân ntơm geh du đêt nău mĭn gay he ƀư an nar lơn ma n’hao prêh rnoh khlay bah he lơn: rnoh khlay ơm geh êng, rnoh khlay săk tơm n’hanh ăp rnoh khlay ma bri dak trôk nar ntăm an he. Gâp mpŏng lah rnôk nkoch tât ntŭk dja, nkuâl dja, xã dja he hŏ uănh saơ ăp gung trong tâm let năp tay, he hŏ uănh saơ ăp mblâm jay ndâp mpơl bah meng ăp mbor tơm si. siƀŭt weh ƀư tor trong dăp rgum nê phôl jêng ăp  rnoh khlay kơp lĕ mpeh nuih n’hâm, rup uĕh n’hanh ăp rnoh khlay bri dak ơm geh êng”.  

Tuch tăm geh nău dơi âk, pâl nđaih săk ntơr âk, dăp rgum ăp tŏng rêng, lăp tâm năm mhe Giáp Thìn, đah trôk nar neh ntu dơh uĕh, nuĭh ƀon lan mbleh mblôn, Tây Nguyên dôl nâp nuih n’hâm nsing nơm hun hao wơt năm mhe./.