Rnoh neh bri krŏng bah n’gor Bắc Kạn aƀaơ geh bơi 26 rbăn ha, rgum ta ăp nkual: Bri Ngih dak mât Ba Bể, Nkual mât ndrăy bri hon êng Kim Hỷ n’hanh Nkual mât ndrăy ntil mpa, tơm si Nam Xuân Lạc. Ăp nkual bri krŏng tâm srah đah ăp thôn, ƀon n’hanh âk rnoh neh lĕ dơi ăp ntŭk kan mât uănh jao an nuĭh ƀon lan mât njrăng đah rnoh prăk 150 rbăn prăk/ha/năm. N’gor Bắc Kan geh nău an ntop kơl tơm si, kon ntil, tiăr nti khoa học kỹ thuật n’hanh ntop kơl du thôn nkual njônh 40 rkeh prăk/năm gay ndâk nkra trong hăn, ntung njŏ, jay văn hóa... Bôl ndrĭ, ăp prăk ntop kơl aơ dŭt đêt yor nuĭh ƀon lan rêh tâm nkual bri dơi mât njrăng rjăp mô an geh muih kăl si mô lah muih ƀư mir, ntung trong hăn njê jêng nău rêh nuĭh ƀon lan dŭt jêr jŏt. Wa Phùng Thanh Vinh, Kruanh thôn Khuổi Kẹn, xă Bản Thi, nkuăl Chợ Đòn, n’gor Bắc Kạn-du thôn nkual njônh nkual Mât ndrăy ntil mpa n’hanh tơm si Nam Xuân Lạc nkoch:

 “Ta aơ mpôl hên hăn jâng uănh nđôi bri lăp jru 6-7 km tâm nkual bri jru Nkual mât ndrăy. Mpôl hên tâm pă 4 rmôt, du rmôt hăn 1 pơh. Kônh wa hăn uănh nđôi dŭt rĭng, kônh wa mô geh neh tuch tăm, dŭt âk lah mât njrăng bri dơm. Mpŏng dơi geh prăk âk du đêt gay dŭt năm sŏk mư geh tŏng prăk rwăt phe sa n’hanh năp tâm nău rêh”.

Wa Nông Thiêm Du, kruanh thôn Vằng Khít, xă Lương Thượng, nkuăl Na Rì, n’gor Bắc Kạn an lah:

“Đah ndơ ntop kơl 40 rkeh prăk ri đah thôn đêt nuĭh geh sa lơn, hôm thôn âk nuĭh tâm pă du hê geh du đêt, yor rnoh ntop kơl đêt. Gâp mpŏng ăp gưl kruanh nkra tay, n’hao rnoh ntop kơl m’hâm an tâm di yor kônh wa nkual njônh, nkual ngai geh nău rêh jêr jŏt”.

Đah rlău 73 rbăn ha bri njrăng n’gang phŭt sial, ăp năm bah năp Bắc Kạn lĕ dơi trok, ntop kơl nchoeng mât an ăp rmôt, êng nuĭh đah dĭng lĕ rnoh neh bơi 59 rbăn ha ta ăp xă nkaul 2, 3 đah rnoh prăk 400 rbăn/ha/năm. geh rnoh neh têh ngăn lah 168 rbăn ha bri hon êng lah bri tăm, rnoh aơ geh âk neh lĕ dơi jao an nuĭh ƀon lan mât uănh, đê̆ đŏng lĕ geh an sam ƀŭt kơp dơn dŏng neh bri. Yor geh tơm si hon êng jêng nuĭh ƀon lan mô dơi tăm bri nkra njêng n’hanh an mât uănh, njrăng n’gang mô geh dơi sŏk du ntil ndơ âk năm bah năp. Yor rĭ, lĕ rngôch ăp năm ntŭk aơ geh âk nău phah bri mô tâm di gay tăm bri.

Aƀaơ n’gor Bắc Kạn dôl mbơh ƀư sam ƀŭt rhăch nău ntop kơl rnoh neh bri hon êng nkra njêng tĭnh nău ntrŭnh an aƀaơ đah nkual 1 lah 300 rbăn prăk/ha/năm, xă nkual 2 n’hanh nkual 3 lah 400 rbăn prăk/năm. Yơn lah, nuĭh dơn nchoeng rwang mât bri an lah rnoh ntop kơl aơ dŭt đêt nkôp đah soan mât. Nô Nông Văn Quân, nuĭh Bản Nhuần, xă Quảng Chu, nkuăl Chợ Mới, n’gor Bắc Kạn an lah:

 “Ta aơ âk nuĭh ƀon lan geh 3-4 ha bri, geh sam ƀŭt kơp dơn neh nchih kloh bri nkra njêng yơn mô dơi muih yor geh tơm si hon êng. Ta aơ kônh wa lŏ đêt, dŭt âk rêh đah bri dơm, mô an ntop kơl 300-400 rbăn, n’ăp 500 rbăn du ha ri mpôl hên mô dơi tŏng năp nău rêh. Aƀaơ knŭng jao mât bri, mô lah geh nuĭh muih phah mpôl hên lŏ trok đŏng.

Wa Triều Thị Thu Phương, Kruanh ban Dân tộc n’gor Bắc Kạn an gĭt, ƀon lan lĕ geh âk rơh dăn đă ăp n’gâng kan nău kan trung ương kơt chính phủ n’hao prăk ntop kơl nuĭh dơn jao, mât njrăng bri:

“N’gor Bắc Kạn geh rnoh nkum jêng âk yơn nuĭh ƀon lan mô hŏ dơi geh bah mât njrăng bri. Rnăk wâl mât uănh nklăp 20 ha bri ri du năm knŭng geh nklăp 8 rkeh prăk lah ta xă dŭt jêr jŏt. Yor nê mư geh ăp nău nuĭh ƀon lan tih pháp luật geh tât phah bri. N’gor Bắc Kạn mpŏng Chính phủ, N’gâng kan tuch tăm mât rong n’hanh Hun hao ƀon lan uănh mĭn tay, n’hao rnoh nchoeng mât njrăng n’gang bri an nuĭh ƀon lan gay nuĭh ƀon lan bah oi jêr jŏt.

Ŭch geh ntop kơl tâm di gay dơi “rêh” dơi geh bah bri bâh nuĭh ƀon lan Bắc Kạn dôl lah nău ŭch nsum bah nuĭh mât bri âk n’gor nkual yôk jêr jŏt aƀaơ. Rlău ma nĕ, nău geh tay ăp nău kơl rêh jêng an ngăch, săk rnglăy mbra lah ăp trong mkra khlay gay nuĭh ƀon lan đăp mpăn mât njrăng, mât chăm bri./.