VOV4.Mnông: Ta năp nău rgâl bâh mih sial trôk nar, duh phang hô, ntu\k kan khuyến nông ngih dak tâm rgop đah ăp ntu\k ta Tây Nguyên kơl an [on lank an lo\ mir prăk ntru\p rlong nău kan to\ ntruh an tơm tiu. Nău kan aơ bôk năp an saơ ueh jêng.

Rnăk wa Nguyễn Xuân Túc, ta thôn 2, xã Băng Ađrênh, nkuăl Krông Ana, n’gor Daklak geh 1.300 n’gâng tiu dôl ta rơh lêh play. Yan ba năp, yor nău tât bâh duh phang n’hanh but uh jêng nău geh mô âk, kanu\ng geh klâp ma 5 tấn tiu rnglăy. Wa Túc an g^t, bôk năm aơ ntu\k kan khuyến nông n’gor Daklak tâm rgop đah Viện khoa học kĩ thuật nông lâm nghiệp Tây Nguyên kơl rnăk vâl ntru\p trong to\ dak ntruh an mir tiu. Tât a[aơ, mir tơm hun hao ueh jêng, rnoh khan play âk. Nchroh rnoh geh mbra hao rlău đah khay aơ năm e.

“Bâh ntơm rnăk vâl gâp ntrup trong d^ng dak to\ ntruh tât a[aơ, r^ gâp saơ tơm tiu mô hôm hoach nar mât chăm, n’hanh mô hôm têk d^ng ma ti hăn to\ ăp tơm , phân mô hôm sui ăp ntu kơt ntơm, rnoph phân poh mô ir hoach âk đo\ng. bâh ntơm ntrup hên le\ te\ 3-4 tơ\ phân, mir tơm a[aơ hao jêng ueh ngăn, du\t tâm ban mô hôm kơt ntơm nơh”.

Aơ lah trong d^ng to\ dak ntruh nkrem dak yor ăp kỹ sư bâh Viện khoa học kỹ thuật Nông lâm nghiệp Tây Nguyên [ư, bâh nău rgâl mhe bâh công nghệ bâh Israel, trong d^ng dak geh du ntu\k ngâr dak ntoh klâp ma đo\ng 2 met khối dak geh bơm bâh ta ntu. Dak bâh bêr mbra geh hoch let ăp ntu tơm tiu bâh trong d^ng nhựa tâp bôr tan eh. Bâh ăp d^ng dak aơ, dak mbra geh pă hoch bâh ăp d^ng cao su jê|  lơn tâm rgop đah ăp bec puh dak ta ntu tiu. Rnôk u\ch poh phân, [on lan mpli nsum an lêk rnoh phân gay poh ta tơm ta bể ngâr dak, lôch ne\ an dak hoch kơt lah rnôk to\ dak. Phân mbra t^ng dak, lăp mbe\ lam tât ăp ntu tơm. Nô Nguyễn Xuân Ních geh kơl ntru\p d^ng dak to\ ntruh mpêt krem dak aơ an mir tiu 800 n’gâng an g^t:

“ Trong d^ng to\ dak aơ geh âk nău ueh, bôk năp lah he mô hôm kâp hăn anh phân te\ ta ăp ntu , nkre lah poh phân mô hôm klach trôk duh, djăt ma poh phân, mpli dak sit a dak lôch ne\ te\ t^ng trong dak hoch ta d^ng dơm. Pơh mhe nơh duh mbro gâp têk d^ng, bec to\ dak ma kanu\ng pơk máy to\ dơm. Rđil đah yan ba năp, gâp do\ng ta mir tiu ueh ngăn.

T^ng nău mbơh bâh tiến sĩ Lê Ngọc Báu, tă kan Viện trưởng viện khoa học kỹ thuật Nông Lâm nghiệp Tây Nguyên, công nghệ to\ dak ntruh tâm rgop ndrel đah poh phân bâh trong dak to\, kơl an tơm tiu hun hao têh jêng ngăch lơn đah to\ dak way ơm. Lah nău kana ơ geh do\ng ta ăp mir tiu mhe tăm mbra du\t dơh, kơl an mir tơm mô geh but uh, ngăn lah an nău geh play dâl tâm năm tal 2. ta ăp mir tiu dôl geh lêh play, to\ dak- poh phân t^ng công nghệ mhe le\ ns^t tay nău geh âk lơn klâp ma 20%m, nkre lah mpêt nkrem âk ăp nău kan êng đo\ng.

“Trong to\ dak mpêt nkrem aơ geh ăp nău ueh kơt: bôk năp lah mpêt nkrem rnoh dak to\ klâp ma 20%, tal 2 lah mpêt nkrem phân poh kali n’hanh Urê, klâp ma 20%. Phân poh geh pă bah ăp dak to\ jêng ăp nău roh rui lah mô geh. Ngăn lah dơi geh nkrem bah hoach mông nar to\ dak n’hanh le\ rngôch prăk kan poh phân. Du nău ueh bâh nău kan mhe kĩ thuật aơ lah ăp ntil ndơ dơi geh [ư da dê, [on lan mbra dơi dơh ntrup êng. Lôch geh nt^m nti klâp ma 1 mông nu^h [on lan mbra geh s^t rvăt ntrup êng do\ng ta mir tơm rnăk nơm dâl.

Nău kan to\ dak mpêt nkrem geh Viện khoa học kĩ thuật Nông Lâm nghiệp tây Nguyên ua\nh bâh công nghệ to\ ntruh bâh Israek rlău 10 năm ba năp. Ăp kĩ sư bâh viện le\ m^n ua\nh rgâl mhe an tâm di đah nău rêh bâh du đê| ntil tơm tăm, tâm ne\ geh tiu. Prăk ntuh kơl [ư nău kana ơ an ăp ha klâp ma 50-60 rkeh prăk, t^ng ntil ống nhựa. do\ng trong to\ mpêt nkrem aơ, nu^h [on lan rhoăt gleh mông nar mât tăm, gơnh lêh play, mpêt nkrem dak to\, phân poh n’hanh prăk kan, nkre lah mât đăp mpăn nău hun hao nâp nâl bâh mir tơm.

Nu^h rblang: Thị Đoắt