VOV4.M’nông: Đảng n’hanh Ngih dak he du\t uănh khlay tât nkô| nău mât ndray n’hanh mpư n’hao ue\h săk tơm văn hoá nu^h rnoi mpôl đê|, lơn lah nău n’hao âk nt^m n’hanh nti nău ngơi nu^h rnoi mpôl đê| tâm ăp nhih nti phổ thông. Trong kơl dja dôl geh âk n’gor an [ư lam ăp ntu\k.

Ntơm bah ăp nar bôk năp njêng Ngih dak, Hiến pháp 1946 ho\ quy định nău nti nău ngơi nu^h rnoi mpôl đê| lah nău dơi bah nu^h rnoi mpôl đê| đo\ng: “Ta ăp nhih nti sơ học tâm n’gor, nu^h rnoi mpôl đê| geh nău dơi nti ma nău ngơi he nơm” (Điều tâl 15). Gay mât njrăng nău dơi n’hanh nău geh tâm di nê, Ngih dak ho\ an do\ng du rêng si [u\t quy phạm pháp luật n’hanh si [u\t ta nâm luật quy định ngăn ngăn n’hanh na nê| mpeh nău nt^m n’hanh nti nău ngơi nu^h rnoi mpôl đê|. Nơm geh kơt nê|, du đêt nu^h rnoi mpôl đê| geh nău ngơi, chữ nchih ho\ dơi n’glăp nt^m nti tâm nhih nti phổ thông, ns^t tay nău dơi tam nt^m nti têh kuâng, nkre rgop mât ndray n’hanh mpư n’hao rnoh khlay nău ngơi, văn hoá ăp nu^h rnoi mpôl đê|.

T^ng [ư Nghị định 82/2010/NĐ-CP bah Chính phủ, n’gâng kan nt^m n’hanh nti way uănh khlay tât nău nt^m n’hanh nti nău ngơi nu^h rnoi mpôl đê| tâm nhih nti tiểu học đah nău u\ch n’hao nău g^t blău nu^h [on lan, mât ndray n’hanh mpư n’hao rnoh khlay nău ngơi, săk tơm văn hoá ăp nu^h rnoi mpôl đê|. Ntơm bah năm 2008 tât a[aơ, Bộ Giáo dục n’hanh Đào tạo ho\ an do\ng 8 bôk nău kan nt^m nti nău ngơi nu^h rnoi mpôl đê| (Chăm, Khmer, Jrai, Bahnar, Êđê, Hmông, M’Nông, Thái) n’hanh 6 ndrôm si [u\t giáo khoa nău ngơi nu^h rnoi mpôl đê| (Chăm, Khmer, Jrai, Bahnar, Hmông, Êđê). Bah meng nê, hôm geh du đêt nău ngơi nu^h rnoi mpôl đê| dôl ma rlong nt^m nti.

T^ng Thứ trưởng, Groi Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hoàng Thị Hạnh, nău dơi du\t têh bah nău kan nt^m nti nău ngơi nu^h rnoi mpôl đê| lah an [ư geh nău tam ăp trong kơl bah Đảng n’hanh Ngih dak he đah nkô| nău nu^h rnoi mpôl đê| lah nsum n’hanh nău ngơi nu^h rnoi mpôl đê| lah êng. Bah meng nê, rgop mât ndray n’hanh mpư n’hao ăp rnoh khlay văn hóa, rdâk tay nău n’hao êng săk, njêng nău nđơr hăn nti an ăp kon se nti ta nkual  [on lan nu^h rnoi mpôl đê| n’hanh mpeh yôk yang. Geh do\ng ngăn nkô| nău nt^m nti dja, ăp kon se nti nhih nti Trung học phổ thông Dân tộc Nội trú Ninh Thuận, n’gor Ninh Thuận mpơl nău rgop bah he. Aơ lah nău rgop bah oh Kiều Thị Phượng:

Ta nhih nti mpôl hên dơi nt^m nău ngơi Chăm, hao gưl 3 mpôl hên hôm dơi nti nău ngơi Chăm, ta jrô nti nai nt^m nău ngơi Chăm, a[aơ nti êng mpôl hên tâm nkah nsum kơi nti tay nău ngơi Chăm

Oh Nguyễn Văn Hòa ri lah rjăp:

Nti nău ngơi Chăm ta aơ du\t ue\h, an mpôl hên nkah tay n’hanh g^t wât tay, rgop mât ndray săk tơm văn hóa bah rnoi nu^h he.

Bol ma kơt nê|, nău nt^m nti nău ngơi nu^h rnoi mpôl đê| hôm mâp âk jêr jo\t đo\ng. Âk nu^h rnoi mpôl đê| geh nău ngơi yơn mô geh chữ nchih jêng mô dơi n’glăp nt^m nti tâm nhih nti. Rmôt nai nt^m nti nău ngơi nu^h rnoi mpôl đê| a[aơ dôl mô to\ng. Nău joi rmôt nu^h g^t blău ta n’gor râng tâm nău rdâk njêng bôk nău kan n’hanh ndrôm si [u\t giáo khoa nău ngơi nu^h rnoi mpôl đê| mâp du\t âk jêr jo\t tă bah khân păng mô to\ng nău dơi blău [ư, hăn ndrel đah nê lah nău mô ăp to\ng mpeh si [u\t ơm yău ndơ do\ng mpeh nău ngơi nu^h rnoi mpôl đê| (từ điển, si [u\t ngữ pháp,...), si [u\t ơm yău rblang kloh nkô| hôr nău ngơi (rgum nchih văn học dân gian, nchih rklă văn học mhe,...). Măt êng, a[aơ du đêt n’gor mô ho\ lăng uănh khlay tât nău  nt^m n’hanh nti nău ngơi nu^h rnoi mpôl đê| đo\ng.

Rblang mpeh nkô| tât jêng nău nt^m n’hanh nti nău ngơi nu^h rnoi mpôl đê| hôm đêt, wa Triệu Văn Phượng, kruanh jrô kan Văn hóa- thông tin nkuâl Yên Thế, Bắc Giang ndơ\ luh trong nkra:

Nkô| tơm nê lah nău gu\ rêh tâm rlu\ rle\ bah [on lan ăp rnoi nu^h êng êng. Tâl bar nê lah nău tâm lăp nsum bah ăp nu^h rnoi mpôl đê| rnôk tâm gu\ ur sai, yor kơt nê| nău do\ng nău ngơi tâm [on lan ăp nu^h rnoi mpôl đê| geh tât khuch n’hanh hu\ch hêng roh âk. Tâm let năp tay, n’gâng kan văn hoá mbra geh tay ăp trong nkra gay mbơh kơl đah ăp gưl geh nău dơi pơk âk jrô kơi năp nti an kônh wa [on lan, lơn lah đah rơh mom ndăm lah nu^h rnoi mpôl đê| ta ăp ntu\k, gay kơl ăp nu^h dơi mpơl ue\h lơn nău g^t blău do\ng nău ngơi- du tơm ndơ văn hoá du\t khlay bah ăp nu^h rnoi mpôl đê| ta ntu\k.

Ta gưl têh hvi, Bộ Giáo dục n’hanh Đào tạo ho\ n’hanh dôl rdâk njêng trong nchrăp an [ư geh nău tam nău nt^m n’hanh nti nău ngơi nu^h rnoi mpôl đê|. Lor bôk năp, tâm bôk nău kan nt^m nti phổ thông mhe, Bộ ntro\ng nt^m nti nău ngơi nu^h rnoi mpôl đê| lah du môn nti sơch êng gu\ tâm rpaih bôk nău kan nt^m nti nsum. Ndrel đah nê, n’gâng kan nt^m nti dôl gu\ m^n tay, [ư lôch jêh nău rdâk njêng bôk nău kan nt^m nti, ndrôm si [u\t giáo khoa bah du đêt nău ngơi nu^h rnoi mpôl đê| geh chữ nchih, gay n’hao rnoh âk nău ngơi ăp nu^h rnoi mpôl đê| dơi n’glăp nt^m tâm nhih nti. Nkre n’hao dăng pah kan mât uănh, rđău đă nt^m n’hanh nti, đăp mpăn geh nău tam săk blău nsum bah n’gâng kan. Aơ lah ngoăy tâm ăp nău kan jâk r’ah ma n’gâng kan nt^m nti dôl nsrôih t^ng [ư, đăp mpăn nău dơi tâm ban geh tâm trong kơt nti bah nu^h rnoi mpôl đê|./.

            Thu Hòa- Nu^h rblang: Điểu Thân