VOV4.M’nông – T^ng kơp uănh bah n’gâng kan Công an, bah 2011-2018, ta lam dak le\ geh 3285 tơ\ geh tât 4800 nu^h rlăm tăch 7200 nu^h. Ăp nău tăch rwa\t nu^h geh ăp ntu\k ta 63 n’gor nkual [on têh đah bơi 90% lah tăch rwa\t lah tăch rwa\t nu^h hăn dak bah dih, du\t âk lah hăn Trung Quốc, tâm ne\ geh 430 tơ\ tăch nu^h bah dâng 16 năm.

Nu nău n’hanh nău [ư ăp nău tăch nu^h du\t jêr jo\t n’hanh ngăch prăl đah âk trong kơt nhu\p ntu\ng, so\k pit kon se gay tăch rwa\t, tâm rlu\k, nhu\p ntu\ng, tăch rwa\t con se oh bê, rnăn kon, jêh ne\ [ư tăch rwa\t kon se đah trong [ư an dơn kon mât mô lah đă deh.

Aơ lah nău du\t dôl mbơh njrăng đă ăp ngih pah kan geh tât, Ngih dak n’hanh nsum mpôl nu^h [on lan an n’hao wât n’hanh du\t n’hâm [ư mât njrăng nău rêh an kon se.

Nar 4/8/2020 dơi uănh lah du du\t nkah g^t rnôk le\ rngôch 187 dak tâm rmôt kan Pah kan lam ntu\r neh (ILO) na nê| uănh an Công ước Lao động kon se gay ntrôl dăng mât njrăng kon se bah nău ntu\n jôt bu ur, pah kan nchâp đă n’hanh tâm lơh vũ trang. Dôl uănh, nău geh têh khlay bôk năp aơ dơi geh knu\ng đêt khay lor rnôk bôk năm lam ntu\r neh ju\t jăng nu^h kon se pah kan tâm năm 2021 đah nău u\ch n’hao nău wât n’hanh kơl ntrôl ngăch mpeh nău aơ. Tổng Giám đốc Rmôt kan Pah kan lam ntu\r neh (ILO) Guy Rai-đơ (Guy Ryder) lah rjăp:

Nar aơ lah du njoăt hăn du\t khlay. Yơn hôm e 152 rkeh pah kan kon se, bơi n’gul tâm rnoh ne\ lah ăp trong [ư nu^h kon se pah kan hô ngăn, yor nê he hôm e jo\ mư lôch nău [ư aơ. Moh ndơ he an [ư a[aơ, lah ntrôl ngăch r[o\ng tât ntlơi le\ rngôch nu^h kon se pah kan. Aơ mô hôm geh du nău mbơi. Tâm bôk nău kan nu^h kan bah Liên hợp quốc 2030, mpôl hên le\ đă an lam ntu\r neh nău r[o\ng aơ.

Ta Việt Nam, mhe aơ, UBND n’gor Điện Biên mhe geh nău ntru\nh u\ch wơt dơn ntop kơl bah rmôt kan Uănh tât lam ntu\r neh ta Việt Nam, đah rnoh khlay 37 rmen prăk gay [ư t^ng nău nchrăp kan “Rchăng n’gang tăch rwa\t bu ur n’hanh kon se”. Nău nchrăp [ư dơi [ư t^ng ta 2 nkuăl Tuần Giáo n’hanh Mường Chà, lvang bah 1/3/2020 tât 28/2/2023. Mbơh [ư nău nchrăp kan gay n’hu\ch đêt rnoh nu^h bu ur n’hanh kon se bu ur ta nkuăl: Mường Chà n’hanh Tuần Giáo, tâm rnoh năm bah 12-30 năm geh tăch, rgât kan n’hanh lơh dông; tâm ne\ nău r[o\ng na nê|: Bu ur bah 19-30 năm dơi jao dơi mât njrăng êng nơm n’hanh băl bên rklaih luh nău tăch rwa\t, rgât n’hanh lơh dông tă bah nău râng ăp nău [ư nsum mpôl; kon se bu ur dơi jao dơi mât njrăng êng săk nơm n’hanh băl bên bah nơm rklaih luh geh tăch rwa\t, rgât n’hanh lơh dông tă bah nău râng ăp nău [ư nsum mpôl; bu ur, kon se bu ur dơi jao nău dơi tă bah nău nâp nâl wa\ng sa bah nơm.

Gay mbơh [ư nău nchrăp kan UBND n’gor Điện Biên jao an UBND 2 nkuăl Tuần Giáo n’hanh Mường Chà [ư tơm, tâm rgop đah N’gâng kan Ngoại vụ n’gor, Rmôt kan uănh tât lam ntu\r neh ta Việt Nam n’hanh ăp ngih pah kan, ntu\k kan geh tât wơt dơn, mât uănh n’hanh do\ng tu tơm prăk gay [ư nău nchrăp kan t^ng di nău u\ch, nău ntru\nh an a[aơ bah Ngih dak n’hanh bah nu^h ntop kơl.

Sê Covid-19 le\ khuch hô tât nsum mpôl. Ngoay tâm âk rmôt nu^h an dơi ntop kơl n’hanh uănh m^n âk ngăn lah kon se. Rmôt kan Plan International Việt Nam na nê| rdâk nsơm nău nchrăp [ư “Mât njrăng kon se rnoi mpôl đêt bah năp nuh srê Covid-19” ntơm bah nar 1/4 tât le\ nar 30/9/2020 ta le\ rngôch ăp ntu\k yor Plan ntop kơl. Đah d^ng le\ tơm prăk nklăp 16 rmen prăk, nău nchrăp [ư mbra ntop kơl an 32.000 kon se an ntop kơl n’hanh 250.000 nu^h [on lan tâm nsum mpôl.

Bah năp nu nău aơ, Rmôt kan Plan International lam ntu\r neh ndrel 20 kruanh bah ăp rmôt kan lo\ng bôk tôr hun hao êng le\ ton “He an [ư, dâl a[aơ. An tâm rnglăp nsrôih gay kon se n’hanh lơn lah kon se bu ur dơi đăp mpăn n’ăp săk soan nuih n’hâm tâm rơh srê Covid-19”.

Ta Việt Nam, Plan International a[aơ dôl ntop kơl an 32.000 kon se ntop kơl ta 66 xă ta 13 nkuăl bah 5 n’gor, nkual [on têh lam dak, geh Hà Giang, Lai Châu, Quảng Bình, Quảng Trị n’hanh Kon Tum. Nu^h ntop kơl lah kon se tâm rmôt ăp rnoi mpôl đêt nkual jru ngai đah âk mpêr n’gar đah nău ngơi, ăp trong mbơh nău gay dơi g^t ăp nău mbơh mpeh Covid-19.

Đah nău kan ndrel đah ăp nu^h bah Trung ương tât [on lan n’hanh ăp nu^h u\ch êng, nău nchrăp [ư ntop kơl ăp ngih dak si, ăp ngih sam [u\t n’ăp ndoh ndơ n’hanh n’hao nău blău kan an ăp cán bộ way kan ta ăp nău geh tât n’hanh lơn lah trong kan nkoch mbơh jru hvi, to\ng ăp kon se rnoi mpôl đêt n’hanh rnăk wâl dơi g^t đah ăp tơm nu nău mbơh nsing nơm n’hanh ue\h lăng.

Nu^h rblang: Y Sưng Phê Ja