VOV4.M’nông:  Ơi kônh wa n’hanh băl mpôl! Lêh play, ih kro, mât prăp cà phê lah ăp nău way [ư ma [on lan kan lo\ mir hôm nha geh [ư. Yơn lah gay ma nău pe\ lêh geh ueh, bah ir roh hoach n’hanh mât kan bôk năp r^ an geh [ư t^ng ăp nău kan tâm di ta nău pe\ lêh, ih kro, mât prăp. Nar aơ, Kỹ sư Võ Văn Thắng, nu^h kan phòng thí nghiệm Sinh Hoá n’hanh Công nghệ sinh học-Viện Khoa học, Kỹ thuật Nông Lâm nghiệp Tây Nguyên nkoch đah kônh wa n’hanh băl mpôl nău pe\ lêh, mât prăp cà phê lôch lêh.

            Dăn kỹ sư an g^t lah nău klêh cà phê mô tâm di mbra phâm khuch tât tơm cà phê n’hanh săk ue\h cà phê mêh?

            Kỹ sư Võ Văn Thắng: Nău klêh cà phê mô di kỹ thuật lor bôk năp mbra [ư an nu^h klêh mbra roh huach soan kan, khuch tât nău săk geh klêh. Tâl bar mbra khuch tât mir tơm [ư an he jêr dâk hao jêng tay lôch klêh, hu\ch rnoh âk geh an ăp năm bah kơi tay. Rnôk klêh mô di kỹ thuậtc, săk ue\h play geh tât khuch đo\ng yor kônh wa geh klêh play w^t, play nse n’hanh klêh le\ ma rtăl mbra jêr ih n’hanh ih rnôk nê mbra mô kro lam tâm ban.

            Ndr^ ơi kỹ sư phâm [ư klêh cà phê an di kỹ thuật n’hanh he moh ndơ njrăng rnôk klêh cà phê mêh?

            Kỹ sư Võ Văn Thắng: Gay klêh cà phê an ue\h, lor bôk năp lor rnôk klêh 15 nar kônh wa ân puh nkh^t ngonh gay dơh tâm nău klêh. Lôch rnôk nkh^t ngonh he hăn chop uănh mir geh rnoh âk du\m bah 30 tât 40% ri [ư klêh rơh bôk năp. Lor rnôk klêh kônh wa nchrăp du đêt ndơ do\ng klêh kơt: nkăp koh n’ging, nsưng hao klêh, ndrôm ti, baih, bao tâl. Njrăng: ndrôm ti, sơch ntil ndrôm ti mbâl dah găp gay geh năl rnôk klêh, der mbâl ir ri he mô g^t năl [ư an klêh jêr jo\t. Bao tâl he ân do\ng bao kloh. Lah ndăn do\ng bao phân n’hanh dak si ri ân pih kloh, yơn du\t ue\h lah he do\ng ăp bao mhe gay mô khuch tât săk ue\h play.

            Tă bah klach roh bu ntu\ng, jêng kônh wa klêh le\ du tơ\. Nău dja geh khuch tât săk ue\h cà phê đo\ng?

            Kỹ sư Võ Văn Thắng: Kônh wa ân tâm pă 3 tơ\ klêh. Rơh bôk năp mô dơi klêh ăp play w^t yor rnôk dja ăp play w^t hôm nha mô ho\ to\ng dak kro jêng lah he klêh ăp play w^t nê ri păng mbra hu\ch săk geh n’hanh kah ue\h play mô đăp mpăn. Rơh tâl pe mbra klêh le\ play w^t hôm đêt nê nơh yor play w^t rnôk dja le\ kranh hôm yơn păng mô ho\ to\ng rnoh du\m jêng play mô ho\ rgâl jêng gu\r. Rnôk klêh kônh wa do\ng bar lha baih lăk ta tơm to\ng hvi gay mô mproh play bah dih. Tâm rnôk klêh n’hanh rnôk klêh kônh wa ân do\ng soan dah găp gay klêh bah tơm tât dih. Geh bar trong [ư klêh. Ngoăy lah he roih le\ ma ryôk đah ăp n’ging i du\m le\ n’hanh tâm ban. Hôm lah n’ging geh play w^t ri he klêh chrai gay sơch ăp play du\m, hôm play w^t an rong tay n’hanh roih đah soan dăng dah găp der  bah geh roih le\ ma lha kêng du\t chông.

            Hôm du nău njrăng đo\ng lah lor rnôk lăp tâm khay klêh kônh wa ân nt^m nti nu^h kan du đêt trong klêh bôk năp lôch nê groi khân păng gay der khân păng klêh tih kỹ thuật [ư sôt n’ging, pă n’ging, ru\ng lha.

            Ơi kỹ sư lôch rnôk klêh, he ân mât prăp cà phê phâm [ư gay bah ir khuch tât kah ue\h cà phê mêh?

            Kỹ sư Võ Văn Thắng: Lôch rnôk klêh, lah geh ndơ kônh wa k^n d^l ri du\t ue\h. Lah mô geh ndơ k^n d^l ri đah cà phê Vối he mô dơi ndum an jo\ rlău 48h. bar đo\ng lah, tâm rnôk ih kro kônh wa mô dơi tâm rdăp bao prêh ih 40cm yor rnôk nê păng mbra geh n’hôl duh. Tâm rnôk n’hôl duh kơt nê| mbra [ư jêng luh âm o tâm ban kơt du đêt ntil vi sinh vật khuch djơh [ư khuch tât n’hâm soan kon nu^h. Lah mâp trôk nar mô ue\h, mô dơi nkret njêng d^l ri he joi ntu\k nđik, ih rli cà phê n’hanh way hăn chraih rvơ ăp nar der bah n’hôl duh. Lah geh ndơ wa\r nê manh pâr ri he mbra manh pâr lah trôk nar mih njâm jo\.

            Tâm rnôk tâl cà phê tâm bao prăp, he ân njrăng bah dâng jây he ân do\ng balet. Lah kônh wa mô geh balet ri he so\k ăp tơm si rkơl an prêh. Yor he an ta neh mbra [ư l’^t mbe\ neh rhôp tâm cà phê [ư cà phê jêng kru\l duh. Tâl bar đo\ng lah rdăp cà phê tâm kho, he mô dơi dăp rk^t mpir kho ma he ân dăp tâm [ah nklăp 30cm gay [ư an aih n’hanh der bah rêng l’^t nđik bah kho đah cà phê n’hanh kho ri ân geh [ư aih n’hanh der geh ntưp l’^t nđik bah kho đah cà phê n’hanh kho ri ân geh aih mô dơi [ư j^r ir gay ma lăp sial bah dih n’hanh tâm trôm.

            Ơ, lah ue\h kỹ sư!

            Kônh wa n’hanh băl mpôl mhe djăt kỹ sư Võ Văn Thắng, nu^h rnâng kan Phòng Thí nghiệm Sinh Hoá n’hanh Công nghệ sinh học, Viện Khoa học Kỹ thuật Nông Lâm nghiệp Tây Nguyên nt^m nti mpeh kỹ thuật klêh cà phê, mât prăp lôch rnôk klêh. Mpo\ng đah ăp nău njrăng dja mbra kơl kônh wa n’hanh băl mpôl klêh , mât prăp cà phê ue\h lơn, ns^t tay nău săk geh wa\ng sa âk lơn tâm let năp aơ tay. Dăn an kônh wa n’hanh băl mpôl geh du khay cà phê ju\r geh.

            Kônh wa n’hanh băl mpôl mhe tă djăt nkô| trăch “Ndrel hăn [on lan kan lo\ mir” tă bah Nhih pah kan Radio nău ngơi Việt Nam nkual Tây Nguyên [ư đah nău ntop kơl bah Ntu\k rgum ntru\t nsôr tuch tăm gưl ngih dak, Bộ Nông nghiệp n’hanh Phát triển Nông thôn. Ăp ntil nău kônh wa u\ch ôp tât kỹ thuật tuch tăm, mât rong dăn njuăl tât Ban biên tập chuyên mục “Đồng hành cùng nhà nông”- Cơ quan thường trú Đài TNVN tại Tây Nguyên, số 19A Lê Duẩn, thành phố Buôn Ma Thuột, tỉnh Dak Lak. Mpôl hên mbra jă ăp nu^h rnâng kan tâm trong tuch tăm mât rong rblang ăp nău ôp bah kônh wa. Dăn lah ue\h kônh wa n’hanh băl mpôl le\ pơk djăt!

Nu^h rblang: Điểu Thân