VOV4.M’nông: Ơi kônh wa n’hanh băl mpôl! A[aơ kônh wa dôl nchrăp poh phân an tơm cà phê tâm rnôk kêng du\t khay mih. Aơ lah rnôk cà phê hao têh play jêng nău phâm [ư poh phân gay an săk găr, du\m tâm ban lah nău ma âk nu^h uănh khlay. Bah kơi aơ, thạc sĩ Mai Công Trí, cán bộ Viện Khoa học kỹ thuật nông lâm nghiệp Tây Nguyên nt^m nti kônh wa n’hanh ăp băl mpôl du đêt kỹ thuật mât chăm poh phân an cà phê tâm rnôk dja.

Tâm kêng du\t khay mih lah rnôk mât play n’gle\ du\t bah tơm cà phê. Aơ lah rnôk nu^h tăm cà phê poh phân n’gle\ du\t. t^ng thạc sĩ Mai Công Trí, cán bộ Viện Khoa học kỹ thuật nông lâm nghiệp Tây Nguyên, poh phân tâm rnôk dja mô dơn geh nău tam mât play lor rnôk klêh ma hôm ntơm jâng nsan an tơm hao jêng ue\h wơt khay luh kao năm bah kơi tay đo\ng:

            Poh phân he ân uănh khlay 2 ntil ndơ nkre mât dơi tơm jêng lah tơm, n’ging lha, play ue\h da dê n’hanh du ntil tâl 2 lah ân mât dơi neh. He lơn ma mât chăm neh neh lơn ma ue\h jêng, tơm cà phê lơn ma redôl hao jêng. Rnôk dja lah ngoăy tâm ăp rnôk du\t n’hâm khlay. Nê lah rnôk tơm cà phê hao têh play n’hanh nchrăp seh kranh găr n’glêh an tât săk geh âk. Lah he mô poh phân to\ng ăp ri nău nsiăp huănh găr mbra geh, nău ru\ng play kranh mbra geh đo\ng. jêng poh an di, poh an to\ng ri săk geh cà phê mơ dơi âk.

            T^ng nău ơm tă g^t bah nu^h [ư mir ri lah mât chăm ue\h cà phê tâm rnôk dja săk geh mbra rgâl âk. Uănh t^ng ntil ue\h phân ma kônh wa poh đah rnoh âk êng êng. Thạc sĩ Mai Công Trí njrăng đă:

            Tâm rnôk dja cà phê hao têh play n’hanh lăp seh kranh găr jêng nău u\ch geh đạm mô âk, nău u\ch geh lân dah găp n’hanh nău u\ch geh kali âk. Jêng lah poh du trong r^ng ri njrăng đă poh ta rnoh đạm- lân-kali lah 1:1:2, jêng lah rnoh âk kali ân hao âk. Yơn lah, uănh t^ng nău ue\h tơm cà phê ma kônh wa rgâl tâm di du đêt. Rnôk poh phân cà phê he ân njrăng tâm ban âk đah hữu cơ n’hanh vô cơ. Tâm vô cơ, kônh wa njrăng rlău ma NPK ri ăp dak trung, vi lượng ân dơi do\ng ăp to\ng n’hanh tâm di đo\ng. He saơ dak trung lượng kơt lưu huỳnh, can xi, magiê mô ho\ đăp mpăn ri kônh wa njrăng, ăp vi lượng lơn lah kẽm, bo…khuch tât săk geh n’hanh kah ue\h cà phê đo\ng. Lah kônh wa poh phân êng du ntil, phân tâm pot ri kônh wa njrăng tât rnoh âk n’hanh kơi ntop ăp trung vi lượng. Hôm lah kônh wa poh NPK he ân sơch ăp ntil NPK păng tâm ban âk dak trung, vi lượng, đăp mpăn an tơm cà phê geh âk ndơ sa kah.

            Bah meng nău poh phân tâm ban, di trong n’hanh to\ng di rnoh, gay n’hao nău dơi hao jêng n’hanh do\ng sa an reh cà phê, kônh wa mbra do\ng du đêt ntil phân poh lha (Puh kalơ lha mô lah to\ tâm tơm cà phê) t^ng nt^m nti bah nu^h [ư njêng. Rnoh âk poh an t^ng mir ân nsing tâm rnoh ue\h jêng neh n’hanh nău dơi săk geh bah mir cà phê. Rnôk poh phân kônh wa ân nsing uănh tâm trôk nar gay geh trong poh tâm di. Thạc sĩ Mai Công Trí njrăng đă:

            Năm aơ lah năm mha êng mhe rlău du rơh duh phang ntoch jong n’hanh dôl mô to\ng âk mih. Tơm cà phê dôl geh trong r[o\ng mô ho\ hao jêng to\ng ăp n’ging, tơm, lha jêng he ân njrăng poh ăp ntil ndơ dja. A[aơ di lah ho\ n’gul khay mih yơn a[aơ rnoh dak nha mô ho\ to\ng ăp jêng rnôk poh phân kônh wa he ân njrăng tât nău poh bôr tay mô lah poh rnôk neh to\ng l’^t mbe\ n’hanh he ân njrăng tât nkô| nău n’hôl duh tơm cà phê. Yor lah dơn geh mih du rut ma he poh bah lơ lôch nê trôk duh ndal ri rnoh phân n’hui roh du\t âk.

            Kônh wa n’hanh băl mpôl mhe tă djăt nu^h rnâng kan tuch tăm mbơh nti mpeh nău poh phân an tơm cà phê rnôk kêng du\t khay mih. Mpo\ng kônh wa do\ng ue\h ăp nău lư kỹ thuật dja gay geh du năm tuch tăm ju\r geh./.

Nu^h rblang: Điểu Thân