Dŭt uĕh Tết mbôr dak bah nuĭh Ca Dong
Chủ nhật, 00:00, 16/03/2025 VOV Tây Nguyên/Nuĭh rblang Y Sưng Phê Ja VOV Tây Nguyên/Nuĭh rblang Y Sưng Phê Ja
VOV4.M’nông - Nuĭh Ca Dong lah rnoi nuĭh mpeh tâm rnoi nuĭh Xơ Đăng, dŭt âk rêh ta nkuăl Nam Tra My, n’gor Quảng Nam. Bah kăl e, nsum mpôl nuĭh Ca Dong uănh khlay tu dak, uănh nĕ lah tu tơm bah nău rêh. Ăp năm, ta dŭt khay 11, bôk khay 12 lah rnôk lôch yan, nău kan kăch rek lĕ jêh, kônh wa Ca Dong mbra ƀư brah mbôr dak, hôm kuăl lah Tết mbôr dak, đah mpŏng ŭch wơt ăp nău uĕh lăng, đăp mpăn tât đah ƀon lan.

Nuĭh ƀon lan Ca Dong uănh khlay tu dak. Rnôk săch neh njêng ƀon, bu ranh ƀon săch tu dak lor nbôk năp. Khân pơng n’gâng mbôr dak ta bôk ƀon, ntŭk kloh uĕh ngăn. Ƀư brah mbôr dak dơi ƀư đah nău ƀư têh ngăn.

Bah ôi ơm, bu ur bu klô Ca Dong ndrel ăp bu ranh, kô ranh ƀon xă Trà Don, nkuăl Nam Trà My, n’gor Quảng Nam, lĕ rgum tŏng ăp ta jay bu ranh ƀon. Lĕ rngôch ntŭk ntô geh âk nău nchrat uĕh, đah ăp ndoh ndơ an ƀư brah. Ăp nuĭh nsoh kho ao way ơm âk nău ntơr uĕh.

Tâm nău nteh chĭng gong, bu ranh ƀon ƀư ăp nău răch brah. Bah năp nar ƀư brah, bu ranh ƀon mbra rgum bu ndăm tâm ƀon jao nău ƀư tơm njuh, muih koăih trong hăn tâm nkual sŏk dak. Khân pơng mbra hăn uănh tay mbôr dak, lah saơ geh djơh mbra nkra, đê̆ đŏng, mbăk mbôr dak mhe. Bu ranh ƀon Nguyễn Đức Thường, xă Trà Don, nkuăl Nam Trà My, an gĭt:

Lvang bôk năp lah trong kan nchrăp, rƀŭn ƀon lan, tâm ban ŭch tâm ƀon, bu ranh ƀon ntrŭnh an nar ƀư brah. Jêh nĕ tâm pă ăp nuĭh hăn sreh si, lơn lah săch si sŏng, tâm pă tĭng rmôt, jêh ndâk tơm njuh. Mpeh tu dak, Bu ranh ƀon rƀŭn ƀon lan nsrôih lah kônh wa mât kloh uĕh nsum. Ntŭk tu dak mô an nuĭh sreh kăl, lah mô tĭng mbra mhal.

Ndâk tơm njuh lah nău ƀư bôk năp n’hanh lah ngoăy tâm âk nkô̆ nău dơi uănh tât âk ngăn tâm ƀư brah aơ. Gay dơi geh tơm njuh, ăp nuĭh bu klô tâm ƀon lĕ ƀư nkra uĕh. Khân pơng tâm rgop uĕh ndrel  tĭng gưl. Jêh ƀư kuăl brah, ăp druh ndăm tâm ƀon mbra n’gân mbôr dak gay ndơ̆ dak sĭt tâm ƀon. Rnôk tu dak jŭr tât mbôr bah ƀon gŭ pit tơm njuh, tĭng rnăk mbra sŏk dĭng dak ngâr bâk dak djôt sĭt jay khôm ŭnh n’gôn piăng.

Tâm rnôk bu klô ƀư nkra tơm njuh, ƀư ndơ̆ dak bah tu sĭt mbôr, ri ăp nuĭh bu ur gŭ ta jay mbra mĭn piăng trau. Khân pơng mbra gâm ndơ sa way ơm, kơt: prung pianưg dĭng, n’gôn piăng nke rpu, n’gôn ndrănh yăng. Yuh Hồ Thị Hằng nuĭh ƀon lan xă Trà Don, nkuqăl Nam Tra My, an gĭt: Ƀư brah mbôr dak, nar nđaơ jay oh lĕ nchrăp ƀư bánh, hăn sreh dĭng prung piăng, măng sĭt ƀư bánh. Dĭng gay bâk dak bah tu jŭr hoch. Aơ lah nău way ơm bah nuĭh ƀon lan ntŭk aơ. Sŏk dak n’gôn piăng, gâm đah poăch sŭr gay ƀư brah, dăn an năm bah kơi mbra ƀư sa săk geh, bôh ba bêng jay, oh kon hăn nti tŏng ăp.

Wa Đinh Văn Vượng, Kruanh UBND xă Trà Don, mĭn lah ƀư brah mbôr dak ơm geh du nău uĕh ƀư brah lŏ mir bah kăl e, mpơl nău rêh tĭng brah yang bah nuĭh Ca Dong n’hanh nuĭh ƀon lan dŭt n’hâm mât.

Aơ lah di an kônh wa rgum, nkoch trêng an mât njrăng bri, mât njrăng tu dak, mât njrăng ƀon lan, tâm pă ndrel mpeh nău pah kan jan sa, mât rong... Nkre di an kônh wa tâm nđŭr, mbah rhơn du năm ƀư sa, ntrŭt nsôr tâm năm mhe. Năm tât, mpôl hên mât tay nău khlay lễ hội gay mât nău uĕh ơm bah rnoi nuĭh nơm.

Tâm trong rgum lăp aƀaơ hin, nău tâm lăp nău uĕh ơm đah ăp rnoi nuĭh ntrŭt ƀư nău rêh, văn hóa bah ƀon lan geh âk nău rgâl, nău mât ƀư brah mbôr dak geh nkô̆ nău khlay an mât ndrăy văn hóa ăp rnoi nuĭh ta nkual prêh n’gor Quảng Nam. Nkre lah nkô̆ nău an mât ndrăy, ƀư uĕh nău khlay văn hóa way ơm, rƀŏng tât hun hao pâl nđaih nsum mpôl, rgop an hun hao nău rêh, kon nuĭh ta ntŭk.

 

 

VOV Tây Nguyên/Nuĭh rblang Y Sưng Phê Ja

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC