VOV4.M’nông: Ơi kônh wa n’hanh băl mpôl, nău klach rvê tu ndru\ng chuh sa lah nău klach rvê nsum bah âk [on lan tăm cà phê rnôk lăp tâm khay mih. Tâm bôk ntuh nău ngơi nar aơ, Tiến sĩ tuch tăm mât rong Tôn Nữ Tuấn Nam mbra nt^m nti kônh wa n’hanh băl mpôl trong njrăng n’gang du đêt tu ndru\ng chuh sa. Jă kônh wa n’hanh băl mpôl gu\ djăt:

            Lôch du rơh duh phang ntoch jong, nău way tâm khay mih, cà phê hao jêng dăng, yơn ăp ntil tu ndru\ng, t^ng trôk nar kru\l duh, mbra ntoh âk đo\ng. nău way tâm rnôk dja lah bu tuh rsap jrêng tuh play cà phê. Êng năm aơ trôk nar duh phang ntoch jong lơn, tơm nhop huănh jêng tât khay mih mbra geh luh rsap jrêng luh âk lơn.

            Gay puh rsap jrêng, kônh wa ân puh dak si nkh^t d^l rnôk geh rsap jrêng ntoh. Tiến sĩ Tôn Nữ Tuấn Nam đă kônh wa mbra do\ng du đêt ntil dak si puh kơt: Celecron, Bunstra,...gay puh an cà phê. Rnôk puh dak si, kônh wa ân puh di trong n’hanh di rnoh âk gay geh nău tam, bah ir khuch djơh tât neh ntu n’hanh mât njrăng ăp ntil srah ngonh ue\h an tơm tăm.

            Rnôk puh rsap jrêng tuh play cà phê, kônh wa mbra tâm pot tâm nê du rnoh pring an krêp. Jêng lah, dak si ndru\ng ri ân mpli di rnoh, kơi ntop mpli tay nklăp 1% pring gay kơl an krêp ta săp rsap jrêng mô lah [ư lêk ntô rsap păng bah lơ nê ri dak si mbra geh nău tam lơn. He puh lam ta ăp n’ging geh play n’hanh ăp kô| play I geh rsap jrêng krêp. Nău puh rsap jrêng kônh wa ân [ư puh 2 tơ\, tâm [ah 7- 10 nar, gay an tăp bah kon rsap jrêng ma păng mô ho\ dơi kh^t puh tâm rơh ngoăy ri rnôk nê păng deh n’hanh hao têh tâm rơh 2 ri mbra geh he puh tay 1 tơ\ đo\ng ri rnoh âk kon rsap jrêng păng mbra hu\ch lơn, mô dơn nê he mbra rdêl bah rsap jrêng dja, mô an hao rơ\ jêng tay đo\ng ôh.

            Du ntil ndơ [ư jêng khuch êng [a [a\ ân njrăng n’gang ngăch đo\ng lah bu tuh mbr^ng sêt. Tiến sĩ Tôn Nữ Tuấn Nam an g^t, ntil ndơ dja mô [ư khuch ngăch d^l jêng [on lan way mô njrăng n’hanh an păng lăp ro\ sa jo\. Yor kơt nê|, rnôk saơ ri bu tuh ho\ geh du\t hô. Lor bôk năp, ân g^t dơi ăp nău mpơl bah ntil bu tuh.

            Kônh wa mbra uănh ta ăp n’ging geh play. Ta ăp n’ging ma păng tâm [ah đah bôk chông n’ging nklăp 15- 20cm, kơt nê| lah n’ging kram hôm mô di lah nđir nse bah n’ging đo\ng ôh, păng ntơm rgâl jêng tơm si. Ri mbr^ng sêt mbra hon sa ta ăp ntu\k dja. Lah kônh wa uănh na nê| geh ăp bêk guh n’hanh geh luh o rsău guh nse. Ăp bêk guh nê mbra geh srang mô lah geh gu\ rtuăl tay du ntu\k jêng du mpang đo\ng, le\ ma bah lơ n’ging n’hanh bah dâng n’ging geh da dê.

            Do\ng dak si gay puh mbr^ng sêt lah trong du\t khlay gay njrăng n’gang ntil nău bu tuh dja. Kônh wa ân sơch ntil dak si di t^ng trong nt^m nti, lah ăp ntil dak si tơm dak kông, t^ng di nău nt^m nti gay puh an tơm cà phê rnôk ntoh ntil bu tuh dja tâm mir tơm.

            Đah ăp ntil dak si puh mbr^ng sêt jêng wa ân do\ng ăp ntil dak si tơm dak kông mơ geh nău tam. Kônh wa mbra do\ng ăp ntil dak si geh tơm dak kông kơt Chăm DP, mô lah kông gu\r ri geh Norsize, Cox 85 lah dak si tơm dak kông đo\ng. Mô dơn nê kônh wa mbra mpli Sulfat đồng đah vôi, mpli di trong ri nê lah du ntil dak si du\t ue\h gay puh mbr^ng sêt dja đo\ng. he mbra puh 2 tơ\, tâm [ah nklăp 10 -15 nar ri păng mbra kloh mbr^ng sêt.

            Ndrel đah ăp trong njrăng n’gang bu tuh bu sa, kônh wa ân kơi ntop ndơ sa kah tâm di đo\ng, mât kloh ue\h mir tơm, kơl tơm cà phê hao jêng dăng, dăng cho\l đah ăp ntil tu ndru\ng chuh sa tâm ban kơt nău rgâl ndal bah trôk nar n’hanh an săk jêng geh âk đo\ng, luh âk kao ntêm nkrem dăng an luh play năm bah kơi tay./.

            Kônh wa n’hanh băl mpôl mhe tă djăt nkô| trăch Ndrel hăn [on lan kan lo\ mir, tă bah Nhih pah kan Đài TNVN nkual Tây Nguyên [ư đah nău ntop kơl bah Ntu\k rgum ntru\t nsôr tuch tăm mât rong gưl ngih dak, Bộ NN- PTNT. Dăn tâm mâp tay kônh wa tâm ăp nar nkoch bah kơi tay. Lah ue\h kônh wa n’hanh băl mpôl le\ pơk djăt./.

Nu^h rblang: Điểu Thân