Puăn năm rlău aơ n’gor Kon Tum hŏ tăm mhe bơi 18.000 ha bri, rlău bơi 3000ha ma Nghị quyết Đại hội Đảng bộ n’gor tâl XVI, năm kan 2020- 2025 n’gluh. Mô dơn tât ơm, rnôk an tĭng ƀư Nghị quyết mpeh tăm bri nkre đah Rơh rgŏ jă “Ƀư rgâl nău mĭn, nău kan bah ƀon lan rnoi mpôl đê̆, ƀư an ƀon lan rnoi mpôl đê̆ nsan hao ƀư geh ndrŏng jŏ jong” hŏ kơl nuĭh ƀon  lan rgâl êng nău mĭn bah bri rgâl jêng tăm bri, mât njrăng n’hanh hun hao bri. Rhơn lơn đŏng lah mâp dơi nđĭr uĕh bah bri nuĭh ƀon  lan geh ndơ ma hun hao wăng sa bah bri nsĭt tay nău geh wăng sa jŏ jong.

Năm aơ lah năm tâl 2 nô A Linh, jay ta ƀon Đăk Ka, xã Tu Mơ Rông, nkuâl Tu Mơ Rông, ƀon lan Ban Mât njrăng bri tu dak nching sial Tu Mơ Rông wơt giao thừa n’hanh sa Tết tâm bri. Nkoch mpeh hôr ma lah jêng nuĭh mât njrăng bri lĕ dĭng nuĭh ndrât ndal bah nô A Linh. Đah aƀaơ rlău 4 năm tă bah lêu nău rêh A Linh hŏ lơh n’hang bri ƀư mir geh ban nhŭp gŭ ndrung 2 năm. Kêng dŭt năm 2021 plơ̆ sĭt ƀon nsrôih pah kan jan  sa, leo lor dâk bôk năp tâm nkoch trêng rgŏ jă ƀon lan mô lơh n’hang bri n’hanh tăm tay bri A Linh dơi Ban Mât njrăng bri tu dak Tu Mơ Rông nsing nơm dơn pah kan. A Linh an gĭt, săk nơm tâm ban kơt hŏ geh dôih đah bri jêng nsrôih mât njrăng bri uĕh lơn:

“Ntơm nơh he tă lăn tih mĭn lah muĭh kăl bri mơ geh neh tuch tăm mbo, ba gay sa. Mpăn ma ơm wât, aƀaơ nkoch trêng gay kônh wa tâm ƀon ndrel mât njrăng bri. Mât dơi bri, tăm tay dơi dơi bri nsĭt tay âk nău geh, neh ntu mô geh dak rchoh lưn, mât njrăng tơm dak, tăm geh âk tơm dak si ta nâm n’hâm bri lôch nê lôk chai n’ho. Bri lơn ma têh lơn ma khlay nsĭt geh sa âk bah bri”.

Ta nkuâl Tu Mơ Rông, n’gor Kon Tum nuĭh tă gŭ ndrung sĭt tă bah nău tih lơh n’hang bri jêng nuĭh mât njrăng bri lah nău dŭt đêt geh. Ndrĭ yơn nău rgâl tâm nău gĭt êng bah nuĭh Xơ Đăng bah bri gay ƀư mir rgâl jêng tăm bri, mât njrăng n’hanh hun hao bri hôm dôl geh dŭt âk. Puăn năm aơ, nkuâl Tu Mơ Rông hŏ tăm mhe rlău 2.000 ha bri n’hanh rlău 1 rkeh 200 rbăn tơm tăm chrai. Nău mha êng lah âk năm tuch tăm bah kônh wa Xơ Đăng n’gluh êng prăk tăm ta ăp neh mir hŏ tuch tăm jŏ năm sât blak. Wa Dương Đăng Khoa, Kruanh UBND xã Đăk Hà, an gĭt, n’gâng tơm lah ta nâm nău ntĭm nti bah n’gâng kan ta ntŭk nuĭh ƀon lan rnôk rgâl jêng tăm bri nha hôm nsĭt geh tơm wăng sa an rnăk wâl đăp mpăn đŏng:

“Lơn âk neh tăm bri lah neh tuch tăm bah kônh wa da dê jêng kônh wa tăm rlŭ. Ngăn ma lah ri nău tăm bri tâm rlŭ đah ăp ntil tơm tăm êng ƀa ƀă âk đêt khuch tât nău hun hao bah tơm bri đŏng. Rgâl tâm nê lah ngoăy tâm ăp trong nkra gay đăp mpăn nău rêh bah kônh wa. Ntĭt kơt âk rnăk tăm prit nkŏ dja n’hanh du đêt ri ân tăm rlŭ đah tơm bum blang gay sŏk glêh mât jong đăp mpăn nău rêh bôk năp an kônh wa”.

Ndrel đah tăm bri nkŭm n’hâm neh lŭ yôk lưn, nuĭh Xơ Đăng ta Kon Tum hôm dôl nsrôih tâm nău ntik n’hao nău dơi geh bah bri krŏng gay tăm tơm dak si hun hao wăng sa rnăk wâl đŏng. Rlău 4 năm aơ ntơm bah nău tăm tơm sâm Ngọc Linh ta nâm n’hâm bri krŏng bơi 2.000 rnăk Xơ Đăng ta nkuâl Tu Mơ Rông hŏ jut jăng dơi ach o, kơl rhiăng rnăk jêng geh ndrŏng n’hanh lơn lah nsĭt geh bar pe jât rmen prăk ăp năm. Nô A Tụ, jay ta ƀon Pu Tá, xã Măng Ri geh mir sâm Ngọc Linh đah 800 tơm bah 1 tât 5 năm nsing nơm an gĭt, mât njrăng dơi bri krŏng n’hanh tăm dơi sâm Ngọc Linh lah mô rvê ach o:

“Tơm sâm Ngọc Linh nsĭt wăng sa an rnăk wâl he hao. Rnăk hên aƀaơ hŏ klaih rlău ach o jŏ jong hôm mô kâp nơm tay tâm Ngih dak đŏng ôh. He manh tay tơm prăk ngân hàng tăm tay sâm ta nâm n’hâm bri. Geh tơm sâm âk năm, geh tơm sâm đêt năm ăp khay nsĭt geh wăng sa an oh kon hăn nti ăp tŏng. Hên hŏ rvăt geh ndeh honda lôch nê rvăt ndeh ô tô”. 

Puăn năm aơ n’gor Kon Tum hŏ tăm mhe geh bơi 18.000 ha bri, rlău bơi 3.000 ha ma Nghị quyết Đại hội Đảng bộ n’gor tâl XVI, năm kan 2020- 2025 ndơ̆ luh. Ndel đah nê ăp nkuâl tâm n’gor hôm tăm geh rlău 3 rkeh 600 rbăn tơm chrai. Trong kan tăm bri dôl nta geh tay nău kan an rlău 24.000 nuĭh kan bah n’gor, tâm nê lơn âk nuĭh kan lah nuĭh rnoi mpôl đê̆. Tâm mông nar năm mhe, wa Nguyễn Quốc Tuấn, Groi Kruanh Chi cục kiểm lâm n’gor Kon Tum, an gĭt, nđĭr uĕh jêng bah bri dôl pơk luh tay nău rêh chrat ang lơn đŏng đah nuĭh ƀon lan rnôk ma Luật neh ntu 2024 pơk trong dơh an nău tăm tơm dak si ta nâm n’hâm bri dŏng mha êng:

“Ta điều 248 Luật neh ntu rgâl nkra dơi an tăm tơm dak si ta nâm n’hâm bri tâm bri tu dak nchih sial. Tâm năm 2024 hŏ geh Nghị định 91 bah Chính phủ ntĭm nti rgâl nkra Nghị định 156 mpeh ntĭm nti dŏng Luật Lâm nghiệp tâm nê geh ntĭm nti  mpeh nkô̆ nău tăm tơm dak si ta nâm n’hâm bri. Tĭng ƀư dơi nkô̆ dja nuĭh ƀon lan nkre hun hao wăng sa n’hanh nkre mât njrăng bri nsĭt geh tơm wăng sa đăp mpăn, jŏ jong”.

Nơm geh nău rgâl gĭt êng mpeh bri bah nuĭh ƀon lan, 4 năm aơ rnoh tih luật mât njrăng bri ta n’gor Kon Tum hŭch âk. 550.000 ha bri krŏng ndrel bơi 64.000 ha bri tăm bah n’gor dơi mât njrăng uĕh. Ndrel đah nê n’gor hŏ n’hao rnoh hvi neh tăm tơm dak si ta nâm n’hâm bri rlău 10.800 ha đŏng, tâm nê êng tơm sâm Ngọc Linh rlău 2.900 ha. Đah nău nsrôih hun hao tuch tăm tĭng trong rƀŏng nâp dăng, nău mât dơi nđĭr jêng bah bri dôl kơl nuĭh Xơ Đăng lah êng n’hanh nuĭh ƀon lan n’gor Kon Tum lah nsum geh ndơ ma hun hao wăng sa bri nsĭt tay nău geh jŏ jong n’hanh nău rêh hơm răm./.