VOV4.M’nông: Tơm tiêu rnôk luh play ri u\ch geh âk ndơ sa kah gay tơm kơn play, mô geh tu ndru\ng chuh sa. Tâm nkô| trăch nar aơ, kỹ sư tuch tăm mât rong Ngô Hữu Châu, Ntu\k rgum ntru\t nsôr tuch tăm n’gor Dak Lak mbra nt^m nti kônh wa trong poh phân tâm di n’hanh du đêt trong njrăng n’gang tu ndru\ng chuh sa tâm rnôk dja.

           Tơm tiêu rnôk kơn play du\t u\ch geh ăp ndơ sa kah đa lượng, tâm nê geh đạm, lân, kali n’hanh ăp nguyên tố vi lượng êng [a [a\. kônh wa mbra poh phân [ư jêng 4 tơ\. Tâm khay 7, kônh wa do\ng phân poh NPK geh rnoh 16-16-8 yor rnôk dja tơm mô ho\ u\ch geh kali âk; tâm khay 8, ri poh tâl bar ri do\ng phân NPK geh rnoh 16-816; khay 9, poh tâl 3 ri do\ng phân NPK geh rnoh 16-8-16; poh phân tâl 4, gay ntru\t an play du\m ue\h, rnoh jâk săk găr hao ri kônh wa ân do\ng phân NPK 14-7-21, poh tâm khay 10 mô lah khay 11. Rnôk poh tâl 4, kỹ sư Ngô Hữu Châu njrăng đă:

            Tâm rnôk poh phân tâm khay 10 n’hanh khay 11 ntơm lăp tâm khay wai ri he ân to\ phân lêk chrai. Njrăng lah mô ir nde âk tâm phân hoá học an tơm tiêu yor lah poh âk phân hoá học ri neh ntu mbra sât blak, rnoh pH bah neh ju\r hu\ch [ư an neh srat, ndr^ mbra ntoh âk tơm bu sa.

            Rnoh âk poh phân hoá học an ăp du tơm tiêu tâm 1 năm ntơm bah 1kg n’gul tât 2 kg dơm. Bah meng nău do\ng phân hoá học gay n’hao săk geh ri ân kơi ntop poh phân ndrung n’gar nklăp 15kg/tơm n’hanh n’gul kg phân lân gay hao jêng reh. Đah ăp nkual neh lu\ choih ri ân n’hao âk rnoh phân hữu cơ.

            T^ng trong r[o\ng mât chăm hữu cơ jo\ jong ri he ân do\ng ăp ntil phân hữu cơ vi sinh, nt^t kơt a[aơ geh phân hữu cơ vi sinh Azotobacterin n’hanh nkre poh phân I ue\h an neh, [ư tâm ban rnoh pH tâm neh.

            Mpeh trong poh phân an tơm tiêu, kônh wa ân der go\ tât reh bah tơm tiêu yor tâm rnôk khay mih mbr^ng sêt lăp sa. Tâm rnôk poh phân n’hanh puh dak si du\t ue\h tâm ơm ôi n’hanh kêng măng nđik (mô rlău 9h ôi n’hanh bah năp 3h kêng măng).

            Khay mih, poh phân an tơm tiêu ri mô dơi koch mbor mô lah mô dơi ku^h sơr ntu gay ma poh ma dơi sui wa\r tơm tiêu dơm, lôch nê so\k pih njâm tay. Kơp le\ ma poh phân hữu cơ n’hanh vô cơ, mô dơi lơh djơh neh bah tơm tiêu yor rnôk he do\ng soan lơh, ku^h sơr ri mbra [ư an reh păng geh sôt khap, n’hanh nău nê [ư an bu lăp sa.

            Du nău njrăng đo\ng lah phân hữu cơ vi sinh mô dơi poh tâm khay wai ma poh tâm khay mih yor vi sinh u\ch geh rnoh l’^t mbe\ tâm neh gay ma deh rơ\ jêng.

            Mpeh njrăng n’gang bu tuh bu sa ta tơm tiêu way geh bu tuh nđôch nkong play tâm rnôk khay mih n’hach njâr (khay 7- khay 8) mô lah khay 11 n’hanh 12 rnôk geh ăp rơh bri m[u\t n’hach n’gle\ du\t. Gay năl tiêu geh ru\ng play g^t tă bah bu tuh nđôch nkong play đo\ng lah mô kônh wa ân uănh nkong play, lah bôk nkong play geh brâp nđôch ri nklăp tơm tiêu le\ geh bu tuh nđôch. Kỹ sư Ngô Hữu Châu an g^t:

            Rnôk luh mir geh ăp rku\m play ru\ng, lơi ho\ đal m^n lah tă bah mô to\ng phân poh ma he m^n tât lor bôk năp lah bu tuh nđôch nkong play [ât. Nău bu tuh dja săm bah mô jêr. Rnôk dja he mbra do\ng dak si puh an tơm tiêu, puh le\ ma nkong play. Aơ lah dak si du\t âk ma kônh wa mbra do\ng lah Tilt Super 300 EC.

            Mpeh trong puh kônh wa ân puh nklăp 2-3 tơ\, ăp tơ\ tâm [ah du pơh gay der ntưp rêng tay.

            Ăp ntil tu ndru\ng lơh khuch an tơm tiêu:

            Nchiăr reh tiêu: Lăp reh sa rse tiêu me mô lah n’ging tiêu kơp le\ ma rse tiêu ta măt neh mô lah ta nâm neh. Nchiăr kiăn rse tiêu [ư an tiêu nhop huănh, mô dơi hao jêng, lha geh ru\ng bah năp khay.

            Rđiăt n’hanh ăp ntil ndơ jôp: Jôp rtăk [ư an tơm tiêu hao jêng mbrơi, lah geh jôp âk [ư lha êr, chông tiêu kruănh tay, kao geh ru\ng. Rđiăt hôm [ư reh n’hanh tơm tiêu khuch djơh, nta trong dơh an bu ro\ lăp sa reh n’hanh mbr^ng sêt lăp [ư an tiêu kh^t ngăch lơn.

            Mpeh trong njrăng n’gang:

            Kônh wa ân koch suăt ue\h dak tâm khay mih, der [ư bah ngâr dak ntu\k tơm tiêu.

            Koh jăng ăp tơm geh bu tuh jăng ngai đah mir tiêu. Đah ăp tơm geh bu tuh hô koh jăng le\.

            Poh phân ăp to\ng n’hanh tâm ban NPK, Ca, Mg. N’hao poh âk phân hữu cơ le\ rmu\ ôm. Do\ng ăp ntil dak si tam gay ma puh.

            To\ mô lah sui tâm ntu tiêu gay njrăng bah bu ro\ sa reh n’hanh ăp ntil tu ndru\ng chuh sa tâm neh kơt: nchiăr, tu luh…ăp ntil dak si kơt Diaphos 10H, Pyrinex 20EC…puh bah lơ mpu\m lha tơm tiêu gay ma njrăng der ăp ntil krêp bu tuh, n’hanh ăp ntil ndru\ng sa lha: Secsaigon, Pyrinexx, Vovinam…Đah ăp rđiăt way puh 2-3 tơ\ mơ nkh^t le\ bah tơm ntil ndơ dja.

            Gay njrăng der bu tuh ta tơm tiêu ân do\ng ăp ntil dak si gốc đồng kơt: Boocdo, Funguran…puh tâm khay mih r^ng ntơm bah 15- 20 nar/tơ\ mô lah mpli dak to\ tâm ntu tiêu nklăp 3 tơ\/năm tâm bôk khay mih, n’gul khay mih mô lah kêng du\t khay mih, bah ir bu tuh kh^t ngăch, kh^t mbrơi n’hanh bu tuh nđôch tơm play…

Kônh wa n’hanh băl mpôl mhe tă djăt nkô| trăch ndrel hăn đah [on lan kan lo\ mir tât ta aơ ho\ le\ jêh. Lah ue\h kônh wa n’hanh băl mpôl le\ pơk djăt. Ăp ntil nău u\ch ôp bah kônh wa geh tât kỹ thuật tuch tăm mât rong dăn njuăl tât Ban biên tập chuyên mục “Đồng hành cùng nhà nông”- Cơ quan thường trú Đài TNVN tại Tây Nguyên, số 19A Lê Duẩn, thành phố Buôn Ma Thuột, tỉnh Dak Lak. Mpôl hên mbra jă ăp nu^h rnâng kan tâm trong tuch tăm mât rong rblang ơh ăp nău ôp bah kônh wa.

Nu^h rblang: Điểu Thân