VOV4.Mnông: Tâm ăp nău bu tuh ta tơm rm^t r^ nău but uh êr n’ha, ôm bum [ư khuch têh tât nău geh n’hanh nău ueh bum. Ăp mir tơm geh but uh hô mbra [ư khuch nău geh tât 80%. Yor ne\, gay ma ngăch ơm saơ n’hanh geh ntrong kan njrăng săm nău bu  tuh aơ, nkô| way nkoch Tơm [ư dak si Việt nar aơ mpôl hên nkoch nău g^t năl, njrăng n’hanh mât chăm nău bu tuh êr n’ha ôm bum ta rm^t.

            N’ha êr n’hanh kro n’ha, bôk năp kanu\ng êr ta njônh n’ha lôch ne\ kro tre\ lam ma n’ha. Ngăn lah ăp tơm geh but uh hô hôm nha geh ôm bum, ntu n’hanh reh. Ne\ lah nău tơm rm^t rlău 1 ha bâh yuh Phạm Thị Tuý ta xã Ea Kêng, nkuăl Krông Pach n’gor Daklak. Yuh Tuý an g^t nău bu tuh ntoh ta klâp ma 2 pơh dăch aơ, bôl ma le\ do\ng du đê| ntil dak si gay ma puh yơn nău bu  tuh mô geh bah, yuh Tuý du\t m^n rvê.“  Tăm tât rnôk aơ hôm geh saơ tơm rm^t geh bu  tuh kơt aơ rnăk gâp du\t nsoach n’hanh rngot ngăn. Yor lah bôl ma nău khlay mô âk yơn săk soan nơm, prăk kaih nơm đă bu kan lah du\t hoach”.

Tâm ban kơt nău mir tăm rm^t geh ntoh âk tơm êr n’ha, ôm reh, wa Nguyễn Đức Hoan ta xã Ea Yông, nkuăl Krông Pach an lah nău bu  tuh lah yor sêt n’hanh ndơ [ư ôm reh ôm bum yơn wa mô g^t mơh ntil dak si săm an bah, kanu\ng g^t hăn ta ăp ntu\k tăch dak sin e\ mbơh nău bu  tuh an bu jêh r^ bu ndơ\ dak si g^t puh dơm.“Gâp r^ ua\nh năl nchroh dơm nău bu tuh lah d until sêt Kaman yơn lah mô g^t mơh ntil dak si do\ng gay njrăng săm dơm. Mpôl hên geh tât ta ntu\k tăch dak si mât tơm tăm r^ khân păng tăch du đêƯ dak si an gâp puh dơm”.

T^ng nău mbơh bâh tiến sĩ Tống Khiêm, tă kan giám đốc ntu\k kan khuyến nông ngih dak an g^t, nău bu tuh êr n’ha, ôm reh lah nău bu  tuh way mâp ta tơm rm^t. ngăn lah ta ăp nkual rđu\ng n’hanh ta ăp khay mih âk. Yor Kaman n’hanh nău bu tuh ta tơm rm^t lah lăp ta reh tơm bâh ntu\k sôt  ta bum. Sêt n’hanh Kaman geh lăp ta tơm, [ư khuch le\ ăp ntô tơm, reh tơm jêng [ư an tơm mô geh ndơ\ ndơ kah rong tơm n’ha. Nău bu  tuh êr n’ha, ôm bum lah geh ơm saơ, geh ntrong njrăng săm ngăch r^ mbra dơi bah tât 90%. Rnôk mir tơm geh nău bu tuh kônh wa mbra do\ng du đê| ntil dak si kơt aơ.“ăp tơm geh bu tuh he rôk jăng lơi lôch ne\ [ư ueh neh đah voi môi đah ăp tơm hôm e do\ng ngoăy tâm ăp ntil dak si geh tu tơm bâh prôdion mô lah thiomelat mêtin, mpli nsum t^ng rnoh geh mbơh ta du\ng. yơn lơi d^ng puh ta n’ha âk ma he puh ta tơm yor Kaman rgum gu\ ntu tơm puh tâm [ah bâh 7-10 nar nău bu tuh mbra bah”.

Rlău ma ne\, t^ng nău mbơh bâh kĩ sư Vũ Văn Tùng, nu^h way kan kĩ thuật bâh cty Solavina kan ta Daklak le\ bên mât tăm rm^t tâm âk năm mbro lah ngoăy tâm âk nkô| nău [ư an Kaman mô lah nău bu  tuh geh nău hun hao yor ne\ đah ăp mir n’ha le\ geh bu  tuh he mô dơi tăm tay ta nkual neh geh bu  tuh ne\. lah geh tăm tay r^ an geh [ư an ueh neh, kor ntu luh dak jru, poh vôi đah rnoh bâh 50-100kg/sào. Yơn lah gay ma [ư ueh neh he an geh tăm lor tơm tăm êng du yan mơ tăm tay rm^t. tam eng ne\ he an do\ng phân ăch ndrôk nsum lêk mpli đah dak si tricoderma kơl n’hao nău dơi tâm rdâng đah bu  tuh an tơm n’hanh njrăng ăp nău bu  tuh ta mir tơm. Tâm rnôk mât chăm an nkah ntop ndơ kah gay ma n’hao nău dơi an ueh an tơm.“T^ng nău ueh neh ntu, trôk nar, dak nor n’hanh nău mât chăm ma saơ nău hun hao bâh tơm rm^t mô ueh r^ he ngăch ntop ăp ntil phân hữu cơ vi sinh n’hanh mpli đah du rnoh đạm tâm di an tơm hun hao ueh. Lah tơm hun hao jêng r^ kônh wa lơi ir poh âk đạm yor lah tơm hun hao jêng âk n’ha r^ dơh geh bu  tuh. Ngăn lah đah nưu trôk mih sial ta Tây Nguyên, lôch ăp rơh mih r^ n’ga way geh but uh mbra [ư khuch tât nău săk geh bum ba kơi tay”.

Kơt ne\ mbra dơi lah nău bu tuh êr n’ha, ôm reh, ôm bum lah yor Kaman n’hanh sêt tuh [ư. Way ntoh âk rnôk trôk neh l’^t, mih âk. Yor ne\, đah nău trôk mih tât ndal kơt a[aơ kônh wa n’hanh bưl mpôl an [a [ơ hăn chop mir tăm gay ma ngăch saơ n’ơhanh ngăch njrăng săm.

            Nu^h rblang:Thị Đoắt