VOV4.M'nông: Tĭng groi nđôi, mât chăm n'hâm suan lah ngoăy tâm ăp nău dơi tơm bah kon nuĭh. Đah ƀon lan rnoi mpôl đê̆, gay đăp mpăn tŏng ăp nău dơi tơm dja, tâm bah ri aơ nơh, Đảng n'hanh Ngih dak hŏ geh âk nău uănh khlay ntuh kơl ndơ ntrŭp dŏng an nhih dak si tâm dâng.

Tĭng jêh ôp uănh rgum nchih nău lư mpeh ngăn geh wăng sa- rêh jêng kon nuĭh bah 53 rnoi mpôl đê̆ năm 2019, aƀaơ, lĕ rngôch ăp xã nkual rnoi mpôl đê̆ geh nhih dak si xã, âk 99,5%, tâm ban đah jêh ôp uănh năm 2015. Lĕ rngôch ăp nhih dak si xã nkual rnoi mpôl đê̆ dơi rdâk njêng nâp uĕh mô lah n'gul nâp uĕh; tât rnoh 99,6%, hao 0,8% điểm gâl rhiăng rđĭl đah năm 2015. Rnoh âk xã geh nhih dak si xã di rnoh gưl neh dak mpeh nhih dak si gưl xã tĭng di rnoh gưl neh dak lvang năm 2020 geh 83,5%, hao bơi 2 tơ̆ rđĭl đah năm 2015 (45,8%).

N'hao âk nhih dak si tâm dâng lah nkô̆ khlay mpeh dak si ma Nghị quyết Trung ương 6 mpeh mât chăm n'hâm suan nuĭh ƀon lan tâm nô nău mhe hŏ nkoch tât. Tĭng nê, ăp nhih dak si tâm dâng ân mât uănh, groi nđôi n'hâm suan bah tĭng rnăk, tĭng nuĭh ƀon lan ta ntŭk gŭ; geh tŏng nău dơi săm, mât chăm n'hâm suan bôk năp an nuĭh ƀon lan, bah ir nău nuĭh ƀon lan lăp nhih dak si gay nkra bah lhăt bêng ir nhih dak si gưl bah lơ. Ndrĭ, nhih dak si xã geh nău kan dŭt khlay tâm ban kơt "nuĭh gŭ chăm mpông mpêr" lah ntŭk lor bôk năp nuĭh ƀon lan dơi tât rnôk geh kop ji, nuh srê, dôl dơn mât nău kan dŭt khlay. Nău mĭn lah mhâm ƀư gay rhŏ dŏng an nuĭh ƀon lan dŭt ngăch, dŭt dêh bên, jêng tâm trong kan bah Đảng , Ngih dak... lah rjăp da dê nău khlay bah nhih dak si tâm dâng n'hanh du trong mô rgâl nău khlay kan nhih dak si tâm dâng. Wa Trương Thị Kim Phượng, Kruanh nhih dak si xã Quảng Lập, nkuâl Đơn Dương, n'gor Lâm Đồng nkoch:

Nhih dak si tâm dâng ntơm bah rnôk dơi ntuh kơl ri mpeh bah dih tâm trôm ntŭk nhih dak si lah têh uĕh nđik aih. Hôm mpeh ndơ ntrŭp dŏng ri dơi ntuh kơl tay phần mềm máy tính, nsưng mpan, ndơ ntrŭp dŏng but săm ji kơt máy nội khí quản, ăp máy mpeh đông y, ŭnh sol, máy weh bŭn ntreo. Ăp máy dja ri nhih dak si dôl dŏng geh nău tam gay rhŏ dŏng an nhih dak si tâm dâng.

Nău mĭn lah mhâm ƀư gay rhŏ dŏng an ƀon lan dŭt ngăch, dŭt dăch, jêng tâm trong kan bah Đảng, Ngih dak...lah rjăp da dê nău khlay bah nhih dak si tâm dâng n'hanh nău mĭn mô rgâl mpeh nău khlay ƀư tơm dŏng kan bah nhih dak si tâm dâng. Tâm bah ri aơ nơh he hŏ ntêm an âk nău uănh khlay tât nhih dak si tâm dâng, yơn lah gay n'hao nău khlay kan bah nhih dak si tâm dâng ân uănh khlay lơn đŏng yor aƀaơ hôm âk rnoh ŭch tât kan mpeh hun hao nhih dak si tâm dâng mô hŏ tĭng ƀư rnoh ŭch tât kan ndơ̆ luh...Jêng, he ân ndrel nsrôih gay dơi tât ăp tŏng geh mât chăm n'hâm suan, gay nuĭh ƀon lan nar lơn ma dơi mât chăm n'hâm suan ta ntŭk tâm dâng uĕh lơn.

Kêng dŭt năm mhe aơ nơh, Bộ Y tế hŏ ntơm dâk kan n'hanh ký ton tâm boh an ƀư trong nchrăp kan Ntuh kơl rdâk njêng n'hanh hun hao lam trong kan nhih dak si tâm dâng. Trong nchrăp geh tơm prăk rlău 126 rkeh đolar. Tâm nê tơm prăk manh Ngân hàng lam ntŭr neh lah 80 rkeh USD; tơm prăk kơl mô mplơ̆ tay lah 25 rkeh đôlar, hôm ƀa ƀă lah tơm prăk ơm geh. Trong nchrăp dơi an ƀư tâm 5 năm ta 13 n'gor geh âk nuĭh ƀon lan rnoi mpôl đê̆ gŭ rêh, lah: Hậu Giang, Bạc Liêu, Trà Vinh, Long An, Hà Giang, Bắc Kạn, Sơn La, Yên Bái, Hoà Bình, Quảng Bình, Quảng Ngãi, Quảng Trị n'hanh Ninh Thuận.

Tĭng nê, trong nchrăp ƀư mhe 138 nhih dak si xã n'hanh kơi nkra têh uĕh tay 325 nhih dak si êng ƀa ƀă, kơi nkra pơk têh hvi tay 12 trung tâm y tế nkuâl bah 13 n'gor; pă an ndơ năp dŏng khlay gay rgop n'hao săk tam rhŏ dŏng; ntĭm nti n'hao săk blău tơm nuĭh kan an cán bộ dak si tâm dâng mpeh ăp nkô̆: nkoch trêng ntĭm nti mât chăm n'hâm suan; mât njrăng, n'hanh dăng săk suan ƀon lan nkre đah mât chăm n'hâm suan bôk năp; njrăng, n'gang nuh srê; ôp uănh, ơm năl saơ, mât njrăng du đêt nău ji mô ntưp rêng. Wa Nguyễn Xuân Long, Kruanh HĐND nkuâl Tiên Yên, n'gor Quảng Ninh an gĭt:

Đah nhih dak si tâm dâng ri 100% ăp nhih dak si hŏ dơi nkra têh hvi tay n'hanh rvăt năp ăp tŏng ăp ndơ dŏng kan kỹ thuật bah lam nhih dak si tâm dâng n'hanh nhih dak si gưl bah lơ. Ăp nhih dak si tâm dâng geh bác sĩ da dê n'hanh rnoh nuĭh ƀon lan râng bảo hiểm y tế geh tât rlău 95%. Hun hao lĕ ma trong kan dak si đông y, lĕ rngôch ăp nhih dak si tâm dâng geh rêng kan dak si đông y.

Nău ŭch nsum bah Trong nchrăp kan lah n'hao săk tam n'hanh rnoh âk dŏng dak si bah ăp rêng kan dak si tâm dâng ta ăp n'gor geh trong nchrăp kan. Ntop kơl rgâl geh ăp rhŏ dŏng rnă ntêm lor, mât chăm n'hâm suan bôk năp, n'hao ngăch dăng n'hâm suan, but săm ji bôk năp; an lor ăp nuĭh lah me kon, nuĭh âk năm deh, nuĭh ƀon lan ta nkual jêr jŏt, rnoi mpôl đê̆ rgop đăp mpăn ngăch dăng n'hâm suan, n'hao jong rêh, n'hanh rgâl geh nău rêh bah nuĭh ƀon lan.

He mbra dơi saơ, ăp nhih dak si xã dơi ntuh kơl mpeh ndơ ntrŭp dŏng dak si, ntŭk ntô, đah nuĭh kan rhŏ dŏng an pah kan mât chăm n'hâm suan nar lơn ma săk blău lơn ri nău nsing nơm tâm ƀon lan nar lơn ma hao. Pah kan nkrum lam dak si lam ƀon lan nar lơn ma dơi n'hao uĕh lơn đŏng./.

VOV4- Nuĭh rblang: Điểu Thân