VOV4.M'nong - Lôch âk năm tâm rtuh lu\ng tâm rlong tăm tiêu yor tơm dja ns^t geh tay wa\ng sa têh, ri a[aơ, âk [on lan kan lo\ mir ta n’gor Dak Lak dâk gâng ta năp nô nău tiêu ju\r thuk, bu tuh bu sa. Nău tăm tiêu mô jo\ jong dôl [ư âk rnăk tu\p tâm phăn rnon.

Yor rnoh khlay tiêu tâm ăp năm bah năp ta rnoh hao. Geh âk năm rnoh khlay du kg tiêu hao tât rlău 230 rbăn prăk, le\ wa\ch rgum du\t ue\h đah wa Đỗ Văn Thêm, thôn 2, xă Krông Á, nkuăl M’Drak, n’gor Dak Lak. Ta neh mir bơi 1ha t^ng jâng yôk bah nơm bah năp đaơ, n’gul rnoh neh mpeh bah lơ wa tăm tiêu, du gưl wa tăm bum n’hanh tao. Ndr^ yơn 2 năm plơ\ ma aơ, wa an rgâl tăm tiêu le\ rngôch rnoh neh aơ. Mô ho\ tât răm rhơn đah nău săk rnglay bah nơm, a[aơ wa Thêm dôl rvê rnôk rnoh khlay tiêu năm aơ ju\r knu\ng mô tât n’gul nkôp đah rnôk aơ bah năp. Tâm rnôk ne\, nu nău trôk nar mô ue\h, neh mô tâm di le\ [ư n’gâng tiêu mhe tăm le\ dak băm jêh âk rơh mih jo\ jông bah năp. Wa Đỗ Văn Thêm an g^t:

 Rnăk gâp tăm ơm 500, mhe 500 n’gâng tiêu. Yơn a[aơ le\ kh^t 30 n’gâng. A[aơ tăm du n’gâng tiêu roh 300 rbăn prăk, ntuh kơl ơm ri le\ rlău 1 rkeh prăk. Ding le\ ơm n’hanh mhe le\ 800 rkeh prăk, hăn manh ngân hàng a[aơ tiêu pơng ju\r thuk kơt ri du\t rvê.

Hôm wa Nguyễn Thị Bé, ta xă Ea Kao, Nkual [on têh Buôn Ma Thuột an g^t: saơ âk jay kiău ma tăm tiêu geh sa, du\t năm 2015 rnăk wa phah jăng 5 sào cà phê jêh manh prăk ngân hàng geh rlău 100 rkeh prăk gay tăm 400 n’gâng tiêu, yơn tât a[aơ mô g^t m’hâm [ư mir tiêu geh nău êr n’ha. Bôl le\ do\ng âk ntil dak si yơn geh nău roh [hia\u mir tiêu aơ dôl hôm e. Wa Bé rvê:

Bôk năp wâl gâp hăn manh prăk. Rơh bah năp so\k [ư an do\ng le\ tâm aơ. Manh prăk gay [ư sa ma a[aơ nsru\ng kơt m’hâm blău [ư tay.

Mô knu\ng nu\ih [on lan rvê, nu nău tiêu kh^t yor bu tuh yor t^ng nău geh âk, mô t^ng ăp trong kỹ thuật [ư nău kan tuch tăm n’hanh nu\ih way kan rvê. Yor pơng mô knu\ng [ư khuch tât nău geh bah nu\ih [on lan ma hôm [ư khuch mô dơi njrăng đah ntu\k ntô gu\ âm. Tiễn sĩ Trương Hồng, Quyền Viện trưởng Viện khoa học kỹ thuật nông-lâm nghiệp Tây Nguyên an g^t: êng đah cà phê, tơm tiêu geh trong tăm n’hanh mât chăm êng. An tâm di neh ntu, dơi mât chăm di kỹ thuật, tiêu mơ dơi hun hao ue\h. Nău do\ng neh nsoih, neh mper bri… gay treh hvi rnoh neh mbra mô đăp mpăn nău u\ch. Rlău ma ne\, nău săch ntil du\t khlay đah nău blău êng nơm jêng mô đăp mpăn. Nu nău bu tuh t^ng ne\ luh âk ta mir tiêu ta âk ntu\k. Ăp nkô| nău jêng tât săk geh, ue\h kah grăp tiêu mô tâm di nău u\ch ma ntu\k tăch rwa\t joi. Tiến sĩ Trương Hồng, an g^t:

Năm bah năp rnoh khlay tiêu hao du\t ngăch mô geh ntil tơm dơi nkôp ri nu\ih [on lan le\ treh hvi rnoh neh tiêu n’hanh an lah rlet rlău nău dăp rgum n’hanh tât a[aơ rlău 100% nkôp đah bah năp. Rnôk ma he hun hao tiểu ngăch ir kơt a[aơ âk nău an uănh m^n kơt bri, tu dak, ntil, răk kloh ue\h ndơ sông sa kơt ne\ khuch tât nău hun hao jo\ jông tiêu Việt Nam.

Mô geh nu\ih u\ch dơn nău geh sa ma tơm tiêu ns^t an wa\ng sa nkual Tây Nguyên lah nsum n’hanh n’gor Dak Lak lah êng, ngăn lah rnôk ntil tơm tăm aơ mât đăp mpăn ta rnoh khlay. Hăng rbăn rnăk [on lan le\ rgâl nău rêh, mô knu\ng rlet rlău ji ngot ach o, ma hôm jêng ndro\ng kuăng bah tăm tiêu. Yơn lah gay tiêu hun hao nâp nâl, nău n’gluh an đah nău kan tuch tăm n’hanh n’gâng kan lah mât uănh rjăp dăp rgum hun hao tiêu, ntrôl dăng nkoch trêng, ntru\t đă kônh wa an m^n na nê| lor rnôk t^ng ntil tơm aơ./.

Nu\ih răk rblang: Y Sưng Phê Ja