VOV4.M’nông: Mhe aơ, ăp nu^h khoa học mpeh Học viện tuch tăm mât rong Việt Nam ho\ mbơh mpeh lôch njêng vaccine ji ndu\l ndjroh su\r châu Phi. Aơ lah nău mpơl di ma rhơn an n’gâng kan mât rong lah êng tâm ban kơt n’gâng kan tuch tăm mât rong lah nsum tâm rnôk nuh srê dôl ntưp rêng lam dak, lơh khuch khat hô an n’gâng kan mât rong n’hanh nău rêh nu^h [on lan. Bol ma kơt nê|, tâm rnôk mô ho\ geh vaccine njrăng n’gang ji ndu\l ndjroh su\r châu Phi geh nău tam hôm t^ng [ư nău kan mât rong đăp mpăn sinh học đo\ng.

Mpơl nău rhơn ue\h

Wa Nguyễn Thị Lan- Giám đốc Học viện tuch tăm mât rong Việt Nam an g^t, ăp nu^h khoa học bah học viện ho\ rgum gu\ m^n âk đề tài gay joi luh vaccine njrăng n’gang ji ndu\l ndjroh su\r châu Phi. Tât a[aơ ăp mpôl gu\ m^n ho\ njêng luh dơi vaccine vô hoạt ntil rơh mhe, lor bôk năp geh nău dơi du\t ue\h tâm jrô rlong [ư n’hanh rlong chuh ta du dêt ntil.

T^ng nê, vaccine rlong ho\ an chuh ta pe ntu\k mât rong su\r têh geh nuh srê ji ndu\l djroh su\r châu Phi mpeh 3 rnăk êng êng ta Hưng Yên, Hà Nam n’hanh Thái Bình. Lôch rlong an saơ, le\ rngôch 16/18 su\r me deh kon n’hanh su\r sa poăch bah 3 rnăk dja rêh dăng da dê lôch rlău 2 khay. Du đêt su\r me ho\ deh n’hanh su\r kon ngăch dăng. Tâm rnôk ăp su\r mô geh chuh vaccine kh^t da dê tă bah ji ndu\l djroh su\r châu Phi.

Uănh năl mpeh rnoh đăp mpăn bah vaccine tâm rnôk rlong, wa Lan an g^t, vaccine đăp mpăn tam an su\r dơi chuh n’gang âk. “Yơn lah đah vaccine vô hoạt ho\ njêng luh, ân gu\ m^n tay n’hanh rlong chuh tay lam hvi. Tâm rnôk kâp Bộ Nông nghiệp n’hanh Phát triển Nông thôn pă an ngăch tơm prăk an [ư gu\ m^n n’hanh [ư njêng vaccine, mpôl hên đă mpôl gu\ m^n njêng nchrăp [ư njêng nklăp 500 d^ng vaccine gay rlong chuh. Ntu\k jêr jo\t a[aơ lah he mô ho\ geh drăp ndơ, ntru\p do\ng khlay gay [ư njêng vaccine âk hvi,” wa Lan lah rjăp.

Du trong r[o\ng êng [a [a\, wa Bạch Đức Lữu- Chi cục trưởng Chi cục thú y nkual VI mbơh g^t, tâm bah ri aơ nơh Chi cục ho\ kan nsum đah Công ty Navetco gu\ m^n [ư njêng vaccine n’hanh chế phẩm sinh học njrăng n’gang nău ji ndu\l djroh su\r châu Phi. Tât a[aơ, ho\ geh du đêt nău dơi mpo\ng. Chi cục Thú y nkual VI ho\ njoăl âk ntil kaman ASFV động lực an Công ty Navetco gay [ư kaman tơm njêng vaccine. Wa Lữu an g^t, lôch uănh nđôi nău ji su\r ta 1 rnăk xã Lông Khánh, thị xã Cai Lậy, n’gor Tiền Giang; tâm nê geh ăp su\r ntưp ji ma mô kh^t a[aơ hôm rêh dăng đo\ng. Aơ dơi uănh lah tơm kaman geh nău dơi gay njêng vaccine.

Mât rong đăp mpăn

Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp n’hanh Phát triển Nông thôn Nguyễn Xuân Cường an g^t, tâm rnôk kâp ăp nu^h khoa học [ư njêng vaccine ri hôm mât ăp trong nkra mât rong đăp mpăn sinh học đo\ng. Yor aơ lah trong nkra du\t geh nău tam gay njrăng n’gang ji ndu\l djroh su\r châu Phi; nkre do\ng ăp chế phẩm sinh học gay n’hao dăng soan cho\l an ndơ mât. A[aơ geh du\t âk rmôt chế phẩm sinh học ho\ do\ng ngăn ngăn, mô dơn nê geh ntu\k mât rong têh 500 mblâm ho\ do\ng geh nău dơi đo\ng.

Rdêl bah dơi nuh srê ji ndu\l djroh su\r châu Phi ri ân g^t dơi nău mha êng bah kaman [ư jêng geh nău ji. T^ng nê, du đêt trong mât njrăng nău  ji lah: Tâp bôr jăng le\ rngôch, ndâp j^r su\r geh ji; puh dak si nkh^t kaman di trong, di rnoh âk; rgâl trong [ư mât rong; kơi ntop dak si cho\l dơi đah kaman. I ngăn, tâm bah ri aơ nơh ăp doanh nghiệp mât rong têh dôl do\ng du\t lhăt ăp trong mât rong đăp mpăn sinh học jêng nuh srê mô ntưp lăp dơi tâm ntu\k ndrung mât rong têh.

Na nê|, nô nău mât rong su\r ma ăp trong chế phẩm sinh học bah Hợp tác xã Hoàng Long ta Hà Nội ho\ ns^t tay nău dơi geh wa\ng sa âk. Hợp tác xã geh rnoh hvi 5000 mblâm; tâm nê geh bơi 500 su\r me dơi mât ta 2 ntu\k mât rong têh. Ntơh măt Hợp tác xã Hoàng Long an g^t, Hợp tác xã dôl do\ng ndrung n’gar j^r, jâng ndrung ma bê tông, geh trong mât njrăng n’hâm sial lăp bah dih. Le\ rngôch, ăch chrach, dak rao dơi rgum hoch du ntu\k n’hanh nkra lêk ma ntu biogas…

Ăp rnoh njrăng n’gang nău ji ma vaccine dơi ntu\k mât rong t^ng [ư di quy định bah nhih pah kan thú y. Ăp pơh puh dak si nkh^t kaman 1- 2 tơ\ da dê. Do\ng ăp trong mât đăp mpăn sinh học êng [a [a\ t^ng nău njrăng đă bah nhih pah kan dơi kan (puh kaman, njrăng uănh nuh luh lăp, mât njrăng uănh ntil ndơ bu sôch kăp…)

Đah tơm ndơ sa, Hợp tác xã rvăt êng ndơ rêh s^t nkret njêng ma máy k^n lêk tâm pot ta ntu\k ndrung mât, ndơ tơm lah mbo, lâk nse bum blang, tuh tương, tơm dak nghi êt luh bah ndơ tuch tăm n’hanh ntop tay quế, hồi njêng nău [ô kah poăch su\r, mô geh ndơ sa [ư njêng luh bah poăch ka rêh. Nkre kơi ntop chế phẩm vi sinh tâm ndơ sa. Kêng du\t su\r ngăch dăng, poăch kah dơi ăp ntu\k nkh^t roch ton rvăt. Su\r tăch luh bah dih ndrung r^ng geh nklăp 120kg/mblâm, hoach ndơ sa nklăp 3kg/kg hao jâk săk.

Lơn lah, tât rnôk a[aơ ta du đêt ntu\k mât rong têh tâm xã geh ntưp ji ndu\l ndjroh su\r châu Phi, yơn ntu\k mât rong bah Hợp tác xã Hoàng Long hôm đăp mpăn đo\ng. T^ng uănh năl bah Cục mât rong, nău do\ng chế phẩm vi sinh probiotic kơi ntop tâm ndơ sa mât rong an ntêr do\ng tơm ndơ sa, nu^h kan ơm geh ta ăp rnăk, ăp ntu\k, [ư hu\ch rnoh khlay ndơ sa mât rong n’hao săk kah ue\h poăch (tă bah mô do\ng kháng sinh).

Cục mât rong dăn đă Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp n’hanh Phát triển Nông thôn n’hanh ăp n’gor geh trong ntru\t nsôr do\ng lam hvi ăp trong leo mât rong su\r đăp mpăn sinh học gay njrăng n’gang nuh srê, n’hanh n’hao săk kah ndơ sa./.

Nu^h nchih rblang: Điểu Thân