VOV.Mnông: Ăp năm dăch aơ, nu^h tăm cà phê ta xã Ea Tu, nkuăl [on têh Buôn Ma Thuột, n’gor Daklak le\ nănh sreh rnoh neh cà phê ranh, mô geh play gay ma tăm tay. Lôch bơi tât 4 năm pah kan, le\ rngôch ăp mir tơm an nău geh bâh 3,5-4 tấn cà hê rnglăy/1ha, ns^t tay nău geh âk an nu^h tăm.

            Rlău 20 năm ba năp, đah rlău 1 ha neh mir, wa Ngô Văn Ngọc ta [on Kô Tam, xã Ea Tu, nkuăl [on têh Buôn Ma Thuột kanu\ng rgum tăm tơm cà phê. Bar pe năm dăch aơ, mir cà phê le\ ranh jêng nău geh kanu\ng ê ho\ tât 2 tấn cà phê rnglăy, âk mir tơm cà phê jo\ năm wat geh ntoh âk ntil nău bu tuh. Rnăk vâl le\ sreh jăng n’hanh [ư tăm tay le\ rngôch rnoh neh. Bơi tât 4 năm pah kan, yan mhe play bôk năp năm e le\ geh rlău 3 tấn cà phê rnglăy, năm aơ mbra geh rlău 4 tấn.

            T^ng nău mbơh wa Ngọc, nău tơm khlăy bâh nău tăm tay cà phê lah rnoh ntil an geh mât đăp mpăn. Rlău ma ne\, an geh [ư t^ng ueh di nău mât chăm r^ cà phê mbra an nău geh âk, mbra dơi tâm rdâng ueh đah ăp ntil nău bu tuh. Wa Ngọc nkoch:

            “Tâm rnôk tăm tay cà phê r^ gâp do\ng trong ndop tơm, tăm ntil TR-4. tâm rnôk mât chăm, rnăk vâl gâp le\ geh [ư to\ng ăp ntrong kan do\ng dak si mât tơm tăm, phân hữu cơ vi sinh, phân ăch ndrôk ndumlêk. Bâh ntơm bôk khay mih, mpôl hên do\ng ăch ndrôk ndum mpli đah phân hữu cơ vi sinh n’hanh phân hoá học gay ma poh. Rnăk vâl way poh 3 tơ\ tâm khay mih, du tơ\ ta khay wai. Rnoh poh way lah poh bâh 0,5-0,7kg an du ntu”.

            Tâm ban kơt ne\, ta du\t năm 2014, nô Y Tháp Niê ta thôn 1, xã Ea Tu, nkuăl [on têh Buôn Ma Thuột le\ kăl jăng rlău 6 sào cà phê ranh gay ma tăm tay tơm mhe. Nô Y Tháp an g^t, năm e nơh, rnph neh aơ le\ an nău geh play bôk năp bơi tât 2 tấn cà phê rnglăy, n’hanh năm aơ nchrăp mbra geh rlău 2 tấn n’gul. Gay ma mir tơm cà phê tăm tay geh săk rnglăy, rnăk vâl an geh [ư t^ng na nê| ăp ntrong kan kĩ thuật bâh ntơm [ư neh an tât koh n’g^ng, [ư mbah.

            “Tăm tay r^ he ku^h ntu tâm [ah klâp ma 3 met-3 met, yor kơt ne\ tơm mbra aih n’hanh mô geh bu tuh. Tâm rnôk to\ dak r^ ta du\t khay 2, tâm [ah 25-30 nar/rơh. Hôm koh n’g^ng, rnôk he lôch lêh play r^ he koh n’g^ng kro, n’g^ng kro mô dơi hao rêh tay lôch ne\ donh su. Ta khay mih, ê lor poh phân r^ he an geh [ư kloh jik pih gay ma tơm hun hao ueh”.

            Ea Tu lah xã geh rnoh neh cà phê du\t têh ta nkuăl [on têh Buôn Ma Thuột đah bơi tât 1.500 ha. T^ng nău mbơh bâh wa Nguyễn Quang An, kruanh Hội nông dân xã Ea Tu, klâp ma 50% rnoh neh aơ geh tăm bâh ta năp năm 1990, âk mir tơm le\ kranh rnoh geh kanu\ng ê ho\ tât 2 tấn cà phê rnglăy/1ha. Âk rnăk tăm cà phê roh dơm. Ta năp nău ngăn aơ, bâh du\t năm 2014, UBND xã le\ kơl an nu^h [on lan [ư tăm tay âk rnoh neh cà phê. Tâm ne\, ua\nh khlăy ta nău kơl an nu^h [on lan [ư ngăch ăp nău way manh prăk ngân hàng, tâm rgop đah Tổng cty cà phê Việt Nam, Viện khoa học kĩ thuật nông lâm nghiệp Tây Nguyên săch rvăt ăp ntil tơm cà phê nău geh play âk..

            Tât rnôk aơ, yor [ư t^ng di ueh ăp ntrong kan kĩ thuật jêng le\ rngôch ăp rnoh neh geh tăm tay le\ an nău geh âk bâh 3,5-4 tấn cà phê rnglăy/ha. Wa An an g^t, bâh a[aơ tât le\ năm 2025, UBND xã mbra kơl tay an nu^h [on lan tăm tay le\ rngôch rnoh neh cà phê ranh hôm e.

            “Rnôk xã so\k do\ng nău nchrăp kan tăm tay cà phê ranh, kơl ăp ntil cà phê nâp ueh an nău geh âk r^ [on lan [ư t^ng du\t âk. Khân păng nsrôih tât râng dơn ăp nău mhe mpeh khoa học kĩ thuật; nkre lah, khân păng [ư t^ng âk mbra rgâl rnoh neh cà phê ranh. Tâm rnôk bâh a[aơ tât năm 2025, đah lam xã, mpôl hên mbra rdâk njêng tay nău kan kơl an [on lan kan lo\ mir mbơh [ư nău kan rgâl mhe tăm tay le\ rnoh neh cà phê le\ ranh hôm e”.

            Nu^h rblang: Thị Đoắt