VOV4.M’nông: Tâm nău nchih bah năp nơh mpôl hên nkoch tât, a[aơ rnoh khlay tăch n’gluh cà phê Việt Nam dôl ta rnoh nklăp 3 rmen đôlar/năm, n’gâng kan cà phê ndơ\ luh nău u\ch tât năm 2030, rnoh khlay tăch n’gluh tât 6 rmen đôlar. Tâm rnôk rnoh khlay ân tâm rdâng đah ăp nău jêr jo\t kơt a[aơ, g^t n’gâng kan cà phê dơi tât rnoh ndơ\ luh đo\ng lah mô?

            Rnoh âk cà phê tăch n’gluh tât 1 rkeh 700 rbăn tấn, dâk tâl 2 lam ntu\r neh yơn ns^t geh nklăp 3 rmen đôlar dơm. 690 rbăn ha tơm cà phê đah hang rkeh nu^h kan râng tuch tăm nkret njêng, tăch rgâl ri  rnoh khlay tăch n’gluh cà phê kơt nê| lah du\t đêt. Nău dơi tuch tăm nkret njêng, tăch rgâl bah n’gâng kan cà phê dak he đêt n’hanh rgoh n’gơ, [on lan tăm cà phê dơn g^t wơl mhâm [ư rnôk khay klêh du\m tăch geh rnoh khlay dơm mô geh ntu\k nsing nâp gay ma đăp mpăn pah kan jan sa. Hôm ăp doanh nghiệp rgum rvăt, nkret njêng n’hanh tăch n’gluh ri nsing tâm ăp ntu\k ndranh tăch rgâl cà phê dôl geh ăp nu^h [ư ndranh prăk lơh blo\ng trôm. Wa Đỗ Hà Nam, Kruanh Hội đồng quản trị, Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Tập đoàn Intimex, Groi kruanh Hiệp hội cà phê Ca cao Việt Nam uănh năl, n’gâng tơm bah duh jêr rnoh khlay cà phê a[aơ gu\ ta rnoh tât 90% rnoh âk geh cà phê bah dak he tăch mblâm. Tâm rnôk nê, rnoh khlay cà phê rnglăy nsing tâm ntu\k ndranh tăch rnoh jo\ t^ng khay London n’hanh New York. Ta nê bu tâm pă ma tơm ndranh prăk kaih jêng tât rnoh khlay ju\r hao ndal, [ư doanh nghiệp n’hanh nu^h [on lan kan lo\ mir Việt Nam tu\p tâm nău rêh rgoh n’gơ.

            “Ăp ntu\k tăch cà phê têh lam ntu\r neh so\k cà phê Việt Nam gay nkret njêng da dê yơn he tăch thuk. Nău nê an saơ pah kan rdâk njêng săk ntơ lư bah he mô ho\ geh. Tâl bar, nkô| nău rdâk njêng săk kah ue\h cà phê gay njêng rnoh khlay rmeh rlău săk kah hôm đêt. Aơ lah nău he ân uănh khlay yor nê lah trong rêh jo\ jong bah n’gâng kan”.ư

            Bol lah dak tăch n’gluh cà phê dâk tâl 2 lam ntu\r neh yơn geh tât 90% lah tăch n’gluh cà phê rnglăy. Mô dơn nê săk ue\h cà phê rnglăy bah Việt Nam hôm đêt jêng rnoh tăch nkre thuk nkre nsing tâm nu^h rvăt. Aơ lah nkô| tơm [ư an n’gâng kan cà phê dak he geh ndrât ndal n’hanh mâp âk jêr jo\t tâm bah ri aơ nơh.

            Nu^h rnâng kan tuch tăm Hoàng Trọng Thuỷ an lah, gay n’hao rnoh khlay n’gâng kan cà phê Việt Nam ân rdâk njêng săk ntơ lư n’hanh rêng rnoh khlay tuch tăm nkret njêng tăch rgâl cà phê jo\ jong. T^ng nê, nău sreh tăm tay cà phê, rgâl ăp neh mir cà phê kro ranh ân sơch ntil tơm ue\h jêng, tăm, mât chăm di rêng kỹ thuật, đăp mpăn dơi ăp ntil ndơ kỹ thuật, [ư luh ntil cà phê săk kah ue\h. Ntop tâm nê, ân dăp rgum tay n’gâng kan cà phê rgâl mbrơi jêng nkret njêng, hu\ch đêt tăch mblâm, n’hao âk ndơ tăch n’gluh ndơ geh [ư bah cà phê ho\ lôch geh nkret njêng gay ntơm bah nê bah ir nsing tâm ăp ntu\k ndranh tăch dôl geh ăp nu^h [ư ndranh prăk kaih blo\ng trôm.

            “Săk ue\h bah păng lah mô tâm ban n’hanh mô đăp mpăn, nău tâl bar đo\ng lah nu^h [on lan mô geh nău mbơh nti mpeh ntu\k tăch rgâl, jêng nu^h [on lan mô hôm blău [ư trong êng [a [a\ jêng khân păng pơk hvi neh tăm tơm cà phê dơm. Ntơm bah nê rgop [ư an neh tăm cà phê geh rlău rnoh. Tâm nău nkoch dja saơ kloh nău kan tuch tăm mô ho\ têk leo rêng rnoh khlay bah păng du trong nâp dăng.

            Tâm ban đah nău m^n dja, wa Thái Như Hiệp, Giám đốc Cty TNHH cà phê Vĩnh Hiệp an lah, ho\ rlău rơh doanh nghiệp ntuh kơl wa\ng sa ngăch, [oh sa âk lơn ntuh kơl, mô nkre krêp dêh đah [on lan kan lo\ mir. Aơ lah rnôk du\t u\ch geh ăp doanh nghiệp geh nuih n’hâm ue\h lo\ng, geh nău ring tam, geh nău dơn kan đah [on lan kan lo\ mir. Gay n’gâng kan cà phê dơi tât rnoh tăch n’gluh 6 rmen đôlar tâm năm 2030 lah nău mbra dơi [ư lah ăp doanh nghiệp wa\ng sa geh nău dơn kan, njêng ntu\k nsing gay nu^h [on lan tăm cà phê đăp mpăn mât chăm njêng luh ăp ndơ geh [ư săk kah ue\h.

            “T^ng trong nchrăp bah Chính phủ lah năm 2030 he ân n’hao tât 6 rmen đôlar, nău nê mô jêr. U|ch [ư dơi nău nê ri ăp doanh nghiệp ta n’gor ân geh nău dơi kan, ân geh nău ro\ng, geh nău dơn kan đah nsum mpôl, lam rêh jêng kon nu^h, n’gâng kan. Nău du\t khlay bah he lah mhâm [ư gay njêng luh an nu^h kan lo\ mir du ntu\k nsing nâp dăng, mhâm [ư an khân păng rgâl nău m^n trong [ư way ơm, rgâl gay khân păng n’hao săk kah ndơ geh [ư, gay khân păng ndrel đah doanh nghiệp, ndrel đah lăp rgum, gay hun hao n’gâng kan cà phê.”

            T^ng Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp n’hanh Phát triển Nông thôn Nguyễn Hoàng Hiệp dơn ngăn đo\ng, gay tât rnoh 6 rmen đôlar tâm năm 2030, Bộ Nông nghiệp n’hanh Phát triển Nông thôn ho\ ndơ\ luh du rut âk trong nkra ntơm bah kon ntil tât rêng [ư mât chăm, du\m klêh, ntru\t nsôr ntuh kơl nkret njêng, dăp rgum n’hanh tâm rgop nkual tăm, ntrôl ngăch tăch rgâl, nkoch n’hơ săk ntơ lư…gay rdâk tay n’hanh hun hao n’gâng kan cà phê:

            “Lor bôk năp ân ôp uănh tay ăp to\ng le\ rngôch rnoh âk hvi tăm cà phê, to\ng đah ntu\k geh tăch rgâl. Đăp mpăn rnoh hvi neh tăm cà phê nklăp 600 rbăn ha tâm năm 2025, tâm nê hun hao du đêt ntu\k tăm cà phê săk geh âk nkre đah dăp rgum nkret njêng n’hanh ntu\k ntô ndơ do\ng. Ntru\t nsôr ăp công ty nkret njêng tăch n’gluh cà phê ntuh kơl công nghệ nkret njêng ue\h mhe n’hanh ntrôl ngăch tăch rgâl, nkoch n’hơ săk ntơ lư n’hanh văn hoá cà phê Việt Nam.

            Tâm rnôk duh jêr hô kơt a[aơ, n’gâng kan cà phê ho\ ncho\ng kloh ăp nkô| nău dôl khan a[aơ tâm ban kơt joi luh ăp trong ang, rlong hăn gay rlău dơi. Rêng rnoh khlay tuch tăm nkret njêng tăch rgâl cà phê Việt Nam ân dơi rdâk [ư nâp đah nău khlay [ư tơm lah tâm pă tâm ban u\eh bah Ngih dak, nkre [ư n’hanh njêng nău way gay [on lan kan lo\ mir, nu^h khoa học n’hanh doanh nghiệp ndrel [ư jăp ue\h nău khlay kan bah he. Tâm rnôk nê, rnoh âk geh mbra mô hôm lah du ntil ndơ gay ma uănh khlay ma ân lah rnoh khlay ngăn ma n’gâng kan cà phê ns^t tay. Rnôk nê, nău rêh bah hang rkeh nu^h [ư cà phê Việt Nam, bah ăp doanh nghiệp nkret njêng n’hanh tăch n’gluh cà phê Việt Nam mô hôm nsing tâm ăp nu^h [ư ndranh prăk kaih lam ntu\r neh./.

Nu^h nchih rblang: Điểu Thân