VOV4.M’nông: Gay [ư bôk nau kan tăm tay cà phê lvang năm 2014-2020, Ngân hàng Tuch tăm n’hanh Hun hao [on lan ton mra pă kơl an nau kơl rlau 12.500 rmen. Yơn lah, tât rnôk aơ, ngân hàng mư geh pă ân manh 758 rmen (tâm ban 6%). Êng ta Dak Lak, mhe geh 43 nu\ih manh prăk, tâm nê ntu\k kan tăch rgâl lah 7 ntu\k, đah rlau 500 ha.

Mhe dăp tay săm [u\t u\ch mang prăk gay ndâk tay nau tăm cà phê, wa Hà Văn Lạc, Groi Giám đốc Công ty TNHH du ntu\k kan 720 (ta nkuăl Ea Kar, n’gor Dak Lak) tâm Công ty cà phê Việt Nam ân gi\t, công ty geh 320 ha cà phê, âk ngăn tâm rnoh aơ lah cà phê le\ ranh gay ndâk tăm tay. Yơn ntơm năm 2009 tât rnôk aơ, công ty mư tăm mhe geh bơi tât 100 ha. Nkô| nau tơm [ư cng ty mbrơi tăm lah yor mo to\ng tơm prăk. Ti\ng wa Hà gay geh tăm le\ rnoh neh aơ ri công ty u\ch geh rlau 70 rmen. Yơn lah a[aơ, du ha geh ngân hàng ân manh nklăp 180 rkeh, pă tơm prăk âk tơ\ ti\ng nau kan. Gay geh manh tơm prăk ă, công ty mâp mô đê| nau jêr mpeh nau mpơl mbơh drăp ndơ bah nơm gay đăp mpăn. Wa Hà Văn Lạc, ngơi:

 ‘ Lah du ntu\k kan tăch rgâl, phung hên saơ nau jêr ngăn lah nau mpeh tơm prăk, ngăn lah tơm prăk ti\ng nau kan ndâk tăm tay cà phê bah Chính phủ, bol ma ho\ geh nau pơk trong nơih mpeh săm [u\t, gay u\ch geh drăp ndơ nchăm ri phung hên ân lah mô geh nau tyâm ban bah ăp ntu\k n’gâng kan. Ngăn lah pơk trong nơih ân ntu\k kan tâm, nau kan so\k drăp ndơ bah mir tơm tăm tâm năm ba kơi, so\k ntil nê tâm ban đah drăp ndơ gay ma nchrăp đah ngân hàng ri phung hên mư dơi geh [ư, lah mô geh rklaih ngăn ri phung hên jêr đo\ng”.

Wa Phạm Quang Hùng, Kruanh jraua kan tăch rgâl, Ngân hàng Tuch tăm n’hanh Hun hao [on lan ntu\k kan ta Ea Kar ân gi\t, ntơm bôk năm tât rnôk aơ, rno rnon ân manh bah ntu\k kan geh rlau 1.050 rmen. Tâm nê, rnoh rmeh ân manh gay ndâk tay cà phê  đah ăp ntu\k kan ngih dak knu\ng geh rlau 14 rmen 500 rkeh.

Tâm nau kan [ư ân manh prăk ndâk tăm tay cà phê, ngân hàng ko\ kơp dơn ân nau hôm kol, [ư mô ueh rnôk geh bu manh prăk. Ngăn lah, nau nchrăp rnoh ân drăp ndơ a[aơ dôl jer geh [ư. Đah ntu\k kan Ngih dak geh nau u\ch manh prăk âk yơn neh tăm bah khân păng lah neh manh yor ri mô geh drăp ndơ nchăm. Hôm tơm tăm tâm neh hôm ntơ lah drăp ndơ njêng tâm neh, kơt ah ntu\k kan n’gâng kan tama nkuăl ê geh nau pă nau dơi mât geh đah tơm tăm jo\ năm, yor ri ntu\k kan đăng ký [ư kan mô ndơ nau ân. Wa Phạ Quang Hùng, ngơi:

 ‘Nau jêr ngăn tal bôk năp đah ăp ntu\k kan ndâk njêng lah khana păng ho\ ndâk njêng bah a[aơ 5 năm 10 năm ri nau jêh gay ma pă săm [u\t kơp dơn nau ndâk njêng gay [ư săm [u\t pă nau dơi ân geh mât đah ăpdrăp ndơ aơ lah mô dơi geh [ư. Nau tal bar a[aơ lah ê geh du nau ntủ\nh ngăn đah nau kan nchăm ndơ kơp dơn nau mât đah mir tơm gay ma [ư drăp ndơ nchăm ân ngân hàng ri rnôk ăp ntu\k kan aơ mô geh to\ng drăp ndơ gay ma nchăm ân ngan hàng ri a[aơ ko\ jêr tâm nau ân manh. Lah ngân hàng [ư ti\ng nau ntru\nh 55 gay ân manh ri rnoh ân manh mô geh âk ti\ng di nau u\ch ma khân păng ndâk tăm tay. Aơaơ du đê| ntu\k kan u\ch geh ndâk tăm tay hao ma rhiăng rmen, yơn mô geh drăp ndơ gay ma nchrăm ri ngân hàng mô dơi ân manh ôh rnoh prăk aơ”.

Gay rnoh prăk manh ndâk tăm tay cà phê jêng nơih, nu\ih [on lan nơih manh lơn, wa Hồ Xuân Bửu Tư, Giám đốc Ngân hàng tuch tăm n’hanh hun hao [on lan ntu\k kan ta Ea Kar, n’gor Dak Lak đă, êp nau Ngih  dak gay geh nau kan ân kloh ngăn đah nau ân manh, ri ntu\k kan n’gâng kan gay uănh nau kơl 50% rnoh prặk ân năch manh tâm rơh nchrăp rnoh manh, nkre n’hao nau ntuh kơl pă prăk manh âk lơn gay to\ng dơi nau u\ch do\ng ma nu\ih manh. Ngăn lah ân manh ndaka tăm tay cà phê ntơm 180 tât 200 rkeh/ha. Yơn nau khlay lah apư n’gâng kabn gay uanưh gay ma doh rklaih mpeh rnoh ân manh bah drapư ndơ. Wa Hồ Xuân Bửu Tư ân gi\t:

 ‘Phung hên gay geh nau kan tă bah ntrong nchrăp nau kan ân tat ntu\k ân geh nau nti\m nti bah N’gâng kan tuch tăm, n’gâng kan tư pháp, ngân hàng ngih dak ntru\nh nau kan nchăm ân manh, ndri ntă lah nu\ih kơp năl drăp ndơ tâm neh n’hanh ntă ntu\k kan đăng ký ân nchăm gay ntu\k kan hên nơih lơn tay tâm nau nchăm drăp ndơ”.

Ndâk tăm tay cà phê lah nau ntủ\nh têh bah Ngih dak, gay pơk trong nơih ân nau ndâk tăm tay neh tăm cà phê jo\ năm dôl ma kro ranh, ntru\t dăng nau hun hao ân ntu\k tăm cà phê Việt Nam, n’hao nau rêh ân nu\ih [on lan. Yơn lah, đah ăp nau ko\ kol tâm nau mpơl saơ ngăn drăp ndơ gay geh mahh prăk mra n’huch ngăn đah nau geh tăm tay. Yor ri u\ch geh nau lăp kan ngăn bah ăp n’gâng kan geh tât gay doh rklaih ăp nau ko\ kol gay nu\ih [on lan nơih lơn tâm nau geh manh prăk n’hanh nau kơl an mpeh ndâk tăm tay ân cà phê.

Nu\ih răk rblang: H’Thi