VOV4.M’nông: Ăp năm dăch aơ, âk [on lan kan lo\ mir ta n’gor Dak Lak le\ lor nchrăp rgâl ăp tơm tăm mô săk jêng âk, mô tâm di đah neh ntu, trôk nar ta n’gor rgâl tăm quýt nju\ng, bôk năp ns^t tay nău geh wa\ng sa kloh. Đah rnoh khlay tăch ta mir bơi 20 rbăn prăk/kg, ăp du ha quýt nju\ng mbra an geh rmen prăk ăp năm. Phóng viên nkô| way nkoch nchih mpeh ns^t nău dơi wa\ng sa bah tơm tăm dja ta mir quỷt Đăng Khoa, ta tổ dân phố 6, ta phường Khánh Xuân, nkual [on têh Buôn Ma Thuột, n’gor Dak Lak, lah du nău nt^t.

Bar pe năm dăch aơ, mir quỷt Đăng Khoa, ta tổ dân phố 6, ta phường Khánh Xuân, nkual [on têh Buôn Ma Thuột, n’gor Dak Lak le\ jêng ntu\k hăn uănh du\t âk bah [on lan kan lo\ mir n’hanh năch pâl nđaih joi tât rvăt biăp play kloh ue\h. Đah 2 ha neh lu\ choih dơm, mô dơh ue\h an tăm cà phê, nu^h tơm mir- wa Trần Đăng Thông, le\ tăm biăp, pih n’hanh ăp ntil tơm sa play kơt quýt nju\ng, play [ek, play đu\r n’hanh mât rong su\r, djăr, ndrôk n’hanh j^l rvoanh. Tâm nê, tơm quýt nju\ng dơi ntuh kơl du\t âk, đah 750 tơm ta neh hvi rlău 1ha. Tât a[aơ, ăp ntil tơm tăm dja hao jêng ue\h da dê, tâm nê geh tơm quýt nju\ng le\ ns^t tay tơm wa\ng sa âk, tât rlău 1 rmen 300 rkeh prăk ăp năm. Wa Trần Đăng Thông, nu^h tơm mir quýt Đăng Khoa an g^t:

“Du năm mbra an luh 6 tơ\ play. Ntơm bah năm tâl 4 let năp ri ăp tơm mbra an geh play bah 80 ký tât 1 tạ 2. djăt ma he nhân đah rnoh du\t thuk lah 20 rbăn prăk, ri ăp tơm mbra an geh 1 rkeh 600 rbăn prăk, nhân đah 700 tơm ri mbra ns^t an geh dah âk păng?...”

Rnoh du\t thuk play quýt nju\ng tăch ta le\ rngôch mir quýt a[aơ ta rnoh 20 rbăn prăk/kg, yơn đah mir quýt Đăng Khoa way geh rnoh khlay lơn, ntơm bah 23 tât 25 rbăn prăk/kg. Play quýt mô ue\h yơn geh nju\ng rnhôt, lah play kloh ue\h, đăp mpăn yor mô do\ng dak si. Aơ lah nkô| [ư quýt Đăng Khoa tăch geh rnoh khlay tăch geh rnoh khlay rlău ntu\k êng [a [a\, yơn way geh nu^h nchăm rvăt, play way geh tăch le\.

Lôch bơi 5 năm krêp dêh đah tơm quýt nju\ng, wa Trần Đăng Thông le\ rgum geh âk nău ơm g^t kan. T^ng păng, rnôk tăm tơm quýt djăt ma njrăng uănh i reh păng dơm ri tơm mbra hao jêng ue\h. Ntu tăm quýt hvi 20cm x 20cm, ăp tơm tâm [ah 1,5m. Gay an play nju\ng n’hanh âk dak, ân mât chăm di kỹ thuật, poh phân di rnoh to\ng âk, way to\ dak ăp to\ng, mât l’^t an tơm, yơn mô an dak trăm. Tơm quýt nju\ng du\t geh bu tuh kơt bu tuh đang rtăk, êr tơm lha, bu jôp chuh sa play….jêng ân lơh kloh tơm bu tuh tâm neh ân way chop uănh mir mbro, saơ tuh ndru\ng chuh sa gay njrăng der ngăch. Nsrôih [ư an luh play kah ue\h, đăp mpăn dơi uănh khlay bôk năp. Wa Trần Đăng Thông nkoch:

“Mô tă geh gâp do\ng dak si puh nkh^t mbr^ng sêt, bah Natrigon, Antrencon, le\ rngôch ăp ntil mô do\ng da dê. Yor ăp ntil dja do\ng jo\ nar ri mbra [ư an tơm kh^t ngăch, ma do\ng ma sinh học, do\ng Nonama, ntơm bah Tricodma luh, lôch nê nhân khối đah mật rì n’hanh phân ka lôch nê [ư sục khí 48 mông gay păng păng bun mbu\ch, lôch nê puh mbu\ch, puh rao 1 khay puh du tơ\ ri păng mbra nđ^r mbro, joi ăp trong nkra gay do\ng đăp mpăn an tơm”.

Ntơm bah năm e tât a[aơ, Mir quýt Đăng Khoa le\ wơt hang rhiăng tơ\ [on lan ăp xã nkual meng Buôn Ma Thuột n’hanh ăp nkuâl tât hăn uănh, kơt nti trong leo [ư tuch tăm dja. Wa Vương Hữu Tỵ, Chủ nhiệm HTX tuch tăm Thống Nhất, ta phường Khánh Xuân an g^t, lôch rnôk hăn uănh ntu\k tuch tăm dja, du đêt kônh wa xã viên le\ kơt do\ng tăm quýt nju\ng yơn du\t njrăng uănh na nê|, mô tăm âk ndal. Âk trong leo [ư tăm âk ntil tơm mât âk ntil ndơ dôl ns^t tay nău geh wa\ng sa âk an kônh wa bah dih nkual [on têh. Wa Vương Hữu Tỵ an g^t:

“Rlău ma mir quýt bah Đăng Khoa ri geh du đêt tơm tăm mhe rđ^l đah ta aơ lah chanh rse n’hanh play lhu\ng, ăp ntil tơm tăm dja uănh năl rđ^l đah di rêng ri mô ho\, yơn lah ns^t geh wa\ng sa du\t âk, lơn lah rđ^l đah mir quýt. Mir quýt geh âk nkô| nău, mpeh kỹ thuật, tơm prăk, mât prăp, mât njrăng mpeh bu ntu\ng rmuănh”.

Đah rnoh khlay tăch đăp mpăn kơt a[aơ n’hanh nău tăch ndơ geh [ư dơh ue\h, tăm quýt nju\ng dôl ns^t geh tay wa\ng sa âk an nu^h [on lan. Yơn lah, kônh wa ân njrăng uănh na nê| đo\ng, mô dơi tâm kơt tăm âk ndal, lơn lah ta ăp nkual neh mô tâm di der bah geh nău tăm âk bưm ir lôch nê sreh jăng, n’hanh nău tât khuch lăn âk bưm ir ntu\k tăch rgâl lah nău way ơm.

Nu^h nchih rblang: Điểu Thân