VOV4.M’nông: Công nghệ to\ dak mpêt nkrem nkre đah poh phân an tơm tiêu ns^t tay moh ndơ nău ue\h? Mbra kơl nu^h tăm tiêu mât njrăng dơi săk jêng mir mhâm [ư? N’hanh ns^t geh tay wa\ng sa ns^t tay mhâm jêng? Thạc sỹ Phạm Công Trí, Kruanh bộ môn nti tuch tăm si gle, Viện Khoa học kỹ thuật Nông Lâm nghiệp Tây Nguyên mbra rblang kloh lơn ma nău ơh nău ôp bah PV Đài TNVN way gu\ kan ta Tây Nguyên bah kơi aơ.

        Hơi Thạc sỹ Phạm Công Trí. Dăn thạc sỹ an g^t ngăn geh bah nău tăm tơm tiêu a[aơ ta n’gor Dak Lak?

        Thạc sỹ Phạm Công Trí: Tơm tiêu lah ngoăy tâm 10 tơm jong nar tơm khlay an ns^t geh wa\ng sa tăch n’gluh rlău 1 rmen đôlar/năm, jêng tơm tiêu ta Dak Lak lah ngoăy tâm ăp tơm tăm geh nkô| khlay wa\ng sa du\t têh. Tơm tiêu Dak Lak ri le\ rngôch ăp nu^h rvăt, ăp hiệp hội ndơ [ô kah, uănh năl lah [ô kah du\t ue\h yor neh bazan, nău dơi mât chăm ue\h n’hanh tâm l^n lơ duh nđik nar măng du\t ue\h. Dơn geh du nkô| nău ma le\ rngôch ăp nu^h rvăt n’glăp ndơ [ô kah khân păng du\t klach rvê nê lah rmeh dak si mât njrăng si tăm. Yor he geh du rnôk mih ntoch jong [ư jêng bu tuh kh^t ngăch kh^t mbrơi, du đêt ntil mbr^ng sêt lơh sa. Du đêt rnăk do\ng dak si mât njrăng si tăm mô ho\ đăp mpăn ngăn, mô dơn du đêt dak si mât njrăng si tăm ta Việt Nam an do\ng yơn ta châu Âu, châu Mỹ mô lah Nhật Bản khân păng mô u\ch dơn krêp dak si khan nê. Aơ lah ngoăy tâm ăp nkô| khuch tât rnoh khlay tiêu rgâl t^ng trong ju\r hu\ch.

      Ndr^ t^ng may, gay n’hao rnoh khlay tiêu di rnoh bah ăp ntu\k tăch rgâl khăch khoch kơt châu Âu, Mỹ, Nhật…ri nu^h tăm tiêu ta Dak Lak ân nkra moh nkô| nău mêh?

      Thạc sĩ Phạm Công Trí: N’gor Dak Lak lah êng n’hanh ăp n’gor geh tăm tiêu lah nsum, dôl geh trong r[o\ng rdâk njêng tay ntu\k tăm da dê, tuch tăm t^ng trong r[o\ng jo\ jong, đăp mpăn tơm tiêu mô geh bu tuh gay bah ir krêp dak si mât njrăng si tăm. N’gor Dak Lak dôl geh trong r[o\ng njêng du đêt rmôt rnăk, hợp tác xã u\ch râng êng, gay rdâk njêng săk kah ue\h tiêu đo\ng. A[aơ, lôch 2 năm do\ng t^ng trong r[o\ng dja lah du\t ue\h.

Du nău ngăn geh đo\ng he saơ, nkô| nău to\ n’hanh poh phân, dak si mât njrăng si tăm ta reh lah nkô| nău du\t dơh tât khuch, lơn lah tâm khay mih. Tâm rnôk do\ng ăp công nghệ mhe tâm nău kan tăm tiêu, du đêt trong nkra wa\r trong dak to\ mpêt nkrem, nt^t kơt: poh phân, nkra lơh ăp chất hữu cơ, ndrui vi sinh tâm rdil, dak si mât njrăng si tăm ma trong to\ păng mbra đăp mpăn geh nău tam lơn, mât njrăng dơi rnoh krêp dak si. Trong to\ dak mpêt nkrem păng to\ng di du đêt rnoh khlay lah mât ndray neh, mât ndray dak ma ăp nhih pah kan mât njrăng jo\ jong lam ntu\r neh du\t uănh khlay đo\ng. Gâp nsing nơm an lah, tâm let năp aơ tay trong nkra to\ dak mpêt nkrem ndrel đah ăp trong nkra kỹ thuật hăn ndrel mbra lah ngoăy tâm ăp trong do\ng công nghệ mhe, kơl an tăm tiêu bah Dak Lak hun hao di trong r[o\ng n’hanh jo\ jong.

      Hơi thạc sỹ, du đêt kônh wa w^ we\ mpeh rnoh khlay rnôk ntuh kơl trong dak to\ mpêt nkrem tâm nău tăm tiêu jo\ jong? May mbra rblang kloh nkô| nău dja đo\ng?

      Thạc sĩ Phạm Công Trí: Âk nu^h nha m^n lah prăk do\ng ntuh kơl lah trong kol tơm an trong [ư dja đo\ng yơn i ngăn mô di kơt nê|. {on lan w^ we\, khân păng mô ho\ geh nău lư mhe lah nkô| nău tơm. Yor du khay to\, prăk nar luh to\ huach du\t âk. {ư kơp nđăp an du ha tiêu, lah to\ du tơ\ ri hoach 2- 2,5 rkeh prăk, lah le\ ma khay wai to\ mbra hoach nklăp 50- 60 rkeh prăk luh kan/ha, jêng lah ma trong ntru\p trong to\ dak mpêt nkrem. Lah trong to\ dak bah WASI rnoh khlay nklăp 60 rkeh/ha, mô lah trong to\ bah Israel công nghệ mhe lơn nklăp 70 rkeh prăk/ha ri lôch du năm khay wai to\ lah nu^h [on lan le\ so\k mplơ\ tay prăk ntuh kơl bôk năp hôm. N’hanh du nău đo\ng, tă bah trong to\ a[aơ gu\ pet bah ngai. Bah meng nê, trong to\ dja hôm nkre đah poh phân ma trong dak jêng he mpêt nkrem dơi phân poh, nu^h luh kan poh phân; mât njrăng bu ro\ sa reh, bu tuh ôm reh ta tơm tiêu. Jêng lah he mbra mât njrăng dơi bu tuh kh^t ngăch kh^t mbrơi, tiêu kruănh đah rnoh khlay dah 1/3 prăk to\ way ơm dơm.

      Ơ dăn lah ue\h thạc sỹ.

Nu^h nchih rblang: Điểu Thân