Tâm rnôk khay 6 – 7 khay mih, jŏ  jŏ gâp hăn tê̆ ndar ri saơ geh nău n'hoch dak ăch ta bar ntŭk mât bah lơ nê. Gâp lăp tâm ntŭk ndrung mât lah oh nô mô n'hoch dak ăch luh bah dih đŏng ôh, lah n'hoch luh dak ăch nuĭh ƀon lan lah phong, lôch nê ri saơ n'hôl ƀô bah oi 70 – 80%. Mhe aơ khân păng n'hoch tay, bar ôi aơ geh hô tay, mô dơi ât ngăn. N'hôl ƀô mô dơi ât gâp ân ntĭl mpông, put mbung dơm. Ur gâp geh ji xoang, rhôp ƀô ri lơn ma ji jru ân hăn but săm ji".
Wa Nguyễn Thị Lơ, kruanh thôn 8, xã Ea Huar nkoch, tâm bah ri aơ nơh, nuĭh ƀon lan nkoch lah mbro nău saơ ăp ntŭk mât sŭr ta xã n'hoch dak ăch luh dak me. Nhih pah kan dơi kan hŏ ban nhŭp nău n'hoch dak ăch luh bah dih đŏng n'hanh ƀư rmal. Yơn lah lôch jŏ oi rngơt rngăt, nô nău dja hôm geh tay đŏng: 
"Dơi geh nău nkoch lah bah nuĭh ƀon lan, mpôl công an, cán bộ xã geh tĭng groi nđôi n'hanh miăt ban saơ ăp ntŭk mât sŭr n'hoch dak ăch luh bah dih, lôch nê nhŭp rmal. Nău nê nha  hôm geh đŏng, ăp rnăk ƀon lan dăn đă  ăp gưl n'gâng kan ân rmal lĕ ăp ntŭk mât tĭng jăp ăp nău ton mât kloh uĕh ntŭk gŭ rêh gay đăp mpăn ngăch dăng n'hâm suan an nuĭh ƀon lan".

Tĭng wa Nguyễn Hữu Hải, nuĭh tơm mât rong sŭr ta xã Ea Huar, đah nău ngăn geh âk ntŭk mât rong sŭr ndrel mât, nău n'hôl djơh tơm dak n'hanh n'hâm sial hao âk tơ̆. Nău ntuh kơl ƀư trong n'hoch dak ăch ân dơi ŭanh lah ân nchâp đă đah lĕ rngôch ăp ntŭk mât rong sŭr têh hvi ri mơ dơi ƀư bah n'hôl djơh ôm.
"He rhuăt luh nău tă ơm gĭt kan n'hanh geh trong rƀŏng rgâl di đŏng, lah an rdâk njêng tay jal nking ta bôk rvah sial gay nking nchăng n'hôl luh; lôch nê ntrŭp tay bép phŭ nđik dŏng hóa chất Shock S, gay nking bah n'hôl ƀô mâp n'huk dak n'hôl ƀô păng rngân jŭr, bah ir n'hôl ƀô luh bah dih. Nău mât rong têh hvi ri âk đêt geh n'hôl ƀô da dê, nkô̆ nău lah he ƀư an bah ir n'hôl ƀô dơm." 

 Ta nkuâl Buôn Đôn, xã Ea Wer aƀaơ geh 3 ntŭk mât rong sŭr têh hvi rlău 10.000 mblâm/ntŭk mât. Wa Trần Minh Trình – Kruanh UBND xã an gĭt, lĕ ma nuĭh ƀon lan n'hanh ăp n'gâng kan dơi kan ta xã, ân n'hao dăng groi nđôi gay nking nchăng ăp ntŭk mât rong têh hvi n'hôl luh bah dih.
Mpôl hên hŏ đă kônh wa ta xã lah djăt ma saơ nuĭh n'hoch dak ăch luh bah dih ƀư n'hôl djơh ntŭk gŭ rêh ri quay phim, chŭp tay rup gay ƀư ntŭk nsing ban saơ nău tih. Bah meng nê ri dăn đă UBND nkuâl, n'gor njêng mpôl rgop âk n'gâng kan hăn ôp uănh way ƀư mbro 6 khay/tơ̆ gay mbrơi mbrơi ƀư bah lĕ rngôch n'hôl ƀô tât ntŭk gŭ rêh; rlău ma nê ân n'gân ƀư ntŭk weh năl, camera groi nđôi ta nkual âk ntŭk  mât rong têh hvi, gay sŏk nê ƀư ntŭk nsing nchâp đă nkra rmal. 

 Ta năp nău mât rong sŭr geh ƀô djơh ntŭk gŭ rêh, ntŭk kan têh ta n’gor Dak Lak lĕ geh ndơ̆ mbơh ăp  trong kan gay ma ndâk nkra. Wa Lê Thị Thu Hiền- kruanh ntŭk kan mât uănh ntŭk gŭ âm, n’gâng kan tài nguyên n’hanh môi trường Dak Lak mbra mbơh nkoch peh nău way mât kuaih ueh kloh ndrung sŭr
- Hơi wa, tĭng ăp nău ntrŭnh n’hanh nău way aƀaơ, nău mât kuaih ueh kloh ndrung sŭr tâm nău mât rong mhâm ƀư êh?
Wa Lê Thị Thu Hiền: “Tâm ăch cho ndơ mât rong geh 3 ntil tơm nĕ lah: Ngoăy lah dak  chrach, bar lah ăch sŭr n’hanh 3 lah nău ƀô yor bâh ndrung mât rong. Đah nău kuaih ueh dak chrach ndơ rong geh an dŏng ƀư tâm rnôk aƀaơ rĭ geh ƀư tĭng kơt 2 ntil kơt aơ.Lah ma dak chrach geh n’hoch let dak me, dak bât n’hanh mô geh dơi an dŏng nău êng rĭ an geh ƀư kơt aơ. Đah ăp ntŭk mât rong aơ rĭ nău kan mbra lah: Dak  chrach lôch geh trih êng ăch mbra geh rgum tât ntŭk ngâr rgum. Ntŭk ngâr rgum way geh nău kan mât đăp mpăn tay rnoh dak ăch cho tâm ban kơt mât đăp mpăn rnoh PH. Lôch nĕ, dak chrach mbra geh hoch let ntu bioga, ta aơ dak chrach mbra geh mô an n’hôl ƀô, nĕ lah dŏng ăp ntil vi sinh vật gay ma ƀư an dak chrach ta ntu Bioga bah ƀô. Lôch rnôk dak chrach lĕ hoch ta ntu Bioga rĭ hoch tay tât ntŭk ngâr mât nău duh nđik, gay ma  mât nău duh nđik n’hanh độ PH. Lôch nĕ, dak aơ mbra hoch tay ntŭk ngâr mô tŏng khí Anoxic, geh nău kan lah bah ƀô. Lôch nĕ dak aơ hoch tay tât ntŭk ngâr ntŭk ƀô, lôch nĕ an nkân tay lôch nĕ mơ hoch tât ntŭk ngâr sinh học. Dak chrach tât ntŭk ngâr rĭ an geh mât đăp ƀư kloh tĭng nău mât rong tĭng nău ntrŭnh 62/2016 bâh n’gâng kan Tài nguyên n’hanh môi trường ntrŭnh đă. Ăp rnoh dak aơ an geh mât đăp mpăn jrŏng A, jrŏng B, n’hanh hệ số KQ, KF nkre lah tĭng nău ntrŭnh mhe n’hoch tât bah dih.
- Wa mhe nkoch lah nău n’hoch let ntŭk bah dih lôch rnôk ƀư kloh, hôm lah dŏng dak chrach ta ntŭk rĭ mhâm geh nău ntrŭnh đă kan êh wa?
Wa Lê Thị Thu Hiền: Dŏng tay an tŏ tơm si rĭ geh rgâl kơt lah du đê̆ nău ntrŭnh nkah ba kơi aơ. Đah dak n’hoch rnôk trih luh ăch êng rĭ mbra hôm nha dơi lăp ta ntŭk ngâr rgum nsum, lôch nĕ tât ta ntu Bioga, lôch nĕ huch tay ta ntŭk ngâr mat duh nđik n’hanh bâh ntŭk ngâr mô tŏng khí Anoxic n’hanh ntŭk ngâr Aenotank. Nău aơ rĭ an geh ntrŭnh tĭng tay nău kan na nê̆ đŏng, nĕ lah Aenotank gal 1, Anoxic gâl 1, lôch nĕ mơ geh tat ta Aenotank gâl 2 n’hanh ntŭk ngâr ANoxic gâl 2, lôch nĕ mơ tât ta ntŭk ngâr nkân sinh học, ntŭk ngâr ƀư kloh n’hanh ăp ntŭk ngâr dak chrach. ta ăo, dak geh mât tay ta ăp dak bât mô geh luh ta ntŭk bah dih (nkah uănh lah kanŭng tŏ an tơm tăm tâm ntŭk mât rong geh pă an, mô dơi tŏ tât bah dih). Nău tŏ an tơm tăm rĭ an geh ƀư tĭng nău ntrŭnh bâh n’gâng kan tài nguyên n’hanh môi trường đŏng mơ.
-    Nău ƀô djơh ntŭk gŭ, ƀư ƀô hêng rĭ mhâm ƀư an bah êh wa?
Wa Lê Thị Thu Hiền: Nău kan mât kuaih ăp ndok chrach, ăch bâh ndrung n’gar rĭ ăp nuĭh tơm mât rong an geh ƀư bâh ntơm bôk năp dâl, nĕ lah dŏng trong dĭng dak  bruh dak dŏng dak si bruh ndrel ma dak ta lam ntŭk. Gâp ntĭt lah ăp ngih máy, rĭ nău ƀư mât kuaih kloh lah ta ăp dĭng dak n’hoch luh, yơn đah ntŭk mât rong rĭ an geh mât kuaih kloh ta ntŭk geh ƀô hêng, ƀô ôm. Na nê̆, an geh dŏng dĭng bruh dak, dŏng ăp ntil ndơ nkŭm ta ntŭk gay ma mô geh luh n’hôl ƀô bah dih, rlău ma nĕ an geh dŏng ăp máy rhôp bah ƀô. Ntop tay du nău đŏng lah, nău tăm ăp ntil tơm si nđir văr ntŭk mât rong tĭng rnoh bâh tâm di gay ma trih ueh ntŭk gŭ rêh ê lor n’hôl bah dih.
- Hôm nău rgum ăch mhâm ƀư eh, gay ma nkre mât ueh ntŭk gŭ rêh nkre dơi geh sŏk dŏng ƀư phân hữu cơ, mhâm ƀư êh wa?
Wa Lê Thị Thu Hiền: Ăch sŭr, rĭ ntơm nơh way geh dŏng ăp trong kan ih kro mô lah ndum dŭt dơh geh nău n’hôl ƀô tât bah dih, ma ntơh ta nĕ lah ăp ntŭk mât rong way geh dŏng công nghệ dŏng máy mpet an kro. Dak luh mpet ƀư phân kro rĭ hoch tay ta ntŭk ngâr dak chrach. Lôch geh mpet sơh ma máy, ăch kro mô hôm geh ƀô, geh an tâm ăp ntŭk prăp ăch kro gay ma đăp mpăn tĭng di nău mpŏng mbơh tơih mât ueh ntŭk gŭ rêh bâh ntŭk kan tài nguyên mô lah bâh n’gâng kan tài nguyên tĭng nău kan ntŭk mât rong gay ma mât đăp mpăn mô geh n’hôl ƀô luh bah dih ntŭk gŭ rêh.
-    Ơ dăn lah ueh wa