VOV4.M’nông: Mhe aơ, nkuăl Krông Pắk, n’gor Dak Lak ƀư nau mbơh tăch luh tât dak ba dih rnoh sầu riêng bôk năp bah dak nơm hăn Trung Quốc. Gay dơi geh tăch luh sŏng, rnoh sầu riêng geh pă rnoh mrô nkuăl tăm. Yơn lah, rnôk ƀư săm ƀŭt, nŭih ƀon lan tâm nkuăl Krông Pắk lŏ saơ du đê̆ mir tơm bah ntŭk kan tăch rgâl ƀư săm ƀŭt rnoh nkuăl tăm ma mô geh nau gĭt lor. Nau ƀư mô tâm di aơ ƀư ƀon lan ji nuih, lah mô rklaih ngăn ndrel năn, mra geh nau khuch ngăn tât ntŭk ƀư nau kan geh rnoh văng sa khlay aơ.

            Rơh rlau aơ, nŭih ƀon lan tâm thôn Tân Bắc, xã Ea Kênh, nkuăl Krông Pắk, n’gor Dak Lak tâm nchră mpeh nau pă mrô nkuăl tăm ân sầu riêng. Dâk bah năp mir sầu riêng hvi bơi tât 2ha hŏ geh tăm 18 năm, wa Lê Thị Hương ndrel du đê̆ nŭih ƀon lan ji nuih nkoch tât dĭng lĕ rnoh tăm sầu riêng tâm aơ geh công ty TNHH Tăch rgâl ndơ tuch tăm Thiện Tâm ƀư săm ƀŭt pă rnoh mrô nkuăl tăm tơm ma khân păng mô geh nau gĭt. Wa Hương lah rjăp, nau ƀư săm ƀŭt pă mrô nkuăl tăm, ntŭk kan hŏ mô geh nau nchră ma tơm mir ndrel kŏ mô geh rvăt sầu riêng khân păng:

            ‘Mrô nkuăl tăm bu mbơh lah geh nŭih ƀon lan tâm thôn Tân Bắc aơ hôm, yơn ma nau ngăn ri bu mô geh hăn ta aơ rlong ôp uănh mir tăm tơm aơ mhâm nau tăch gay khân păng rvăt ôh. Dĭng ê̆ bu mô geh rvăt, hên tăch ân bu nŭih hăn rvăt êng êng. Rnôk aơ ƀon lan phung hên đă n’gor, nkuăl, xã ƀư kloh n’hêl nau aơ”.

            Wa Hoàng Trọng Cường, Kruanh Thôn Tân Bắc, xã Ea Kênh mbơh: 2 năm bah năp, ntoh măt bah Công ty TNHH tăch rgâl ndơ tuch tăm Thiện Tâm geh tât thôn gay ma đă kônh wa mbơh rnoh neh tăm, yơn mô geh mbơh kloh lah nchih kơp moh nau ƀư. Êp aơ, rnôk sầu riêng tâm nkuăl geh leo tăch dak ba dih dŏng, du đê̆ ntŭk kan tât mâp mbơh bah rmôt tâm boh nau kan nsum bah thôn đă mĭn ƀư săm ƀŭt mbơh rnoh mrô nkuăl tăm, rvăt, tăch lĕ ndơ tăm ri mơ saơ lah mrô nkuăl tăm bah âk mir tơm tâm thôn hŏ geh pă ân Công ty Thiện Tâm. Wa Hoàng Trọng Cường, ngơi:

            ‘Geh âk ngăn ntŭk ƀư nau kan tăch rgâl ŭch tâm rgop đah ăp rnăk ƀon lan ƀư mrô nkual tăm, ton lah rvăt lĕ ndơ gay ma tăch dak ba dih sŏng. Rnôk aơ tâm thôn geh 2 rmôt ƀư nau tâm boh ri bu tât nchih mbơh gay ma hăn ƀư mrô nkual, jur tât nkuăl ri nkuăl dê mbơh lah mrô nkuăl tăm hŏ geh pă. Nŭih ƀon lan ôp rlŏ lah mhâm lah pă ma mô geh gĭt. Nau ŭch bah kônh wa lah công ty lăp pah kan ân kloh mpeh rnoh mrô nkual tăm aơ yor nau aơ geh nsum ma nau dơi geh bah kônh wa ndrel ndơ ndơ tuch tăm bah ƀon lan”.

            Wa Ngô Thị Minh Trinh, Groi Kruanh UBND nkuăl Krông Pắk, n’gor Dak Lak mbơh, jêh rnôk geh nau mbơh ri kônh wa tâm Thôn Tân Bắc nkoch mpeh rnoh nkual tăm, nkuăl hŏ rđau đă ăp ntŭk kan tâm rgop nsum ma ntŭk ƀư nau kan tăch rgâl ƀư nau tâm nchră. Mpeh nau kan geh đŏng lah mô ntŭk kan lăp ƀư nau kan tâm nau geh mêt uănh, kơp mrô tâm lam nkual gay ma ƀư kloh ndrel geh ntrong rklaih:

            ‘Nkuăl mra geh nau nchrăp mêt uănh dĭng lĕ, hŏ pă ân ntă dê nŭih, moh nau đă, moh geh mrô, phung hên mra nsôih rklaih gay ma ƀư kloh nau kan aơ nkre. Yor hôm mât nau dơi rnơm, nau geh săk ntơ bah ndơ tăm tâm nkuăl Krông Pắk đŏng. Mpeh mrô nkuăl tăm, lah mât mô geh rjăp, bu sŏk ndơ tuch tăm tă bah ntŭk êng ma bu mbơh lah ta aơ lah ntil ndơ bah nkuăl Krông Pắk, lah geh nau tih, mô lah geh khih ndơ sa ri jêr. Ngăn lah tâm rơh tât ri mra geh nau ntĭm ân n’hâl ndrel ntrong ƀư nau kan mât ân rjăp mrô rnoh tơm tăm aơ”.

            Nau mô geh tâm di tâm nau pă rnoh mrô nkuăl tăm sầu riêng ân tât rnôk aơ mơ geh saơ tâm thôn Tân Bắc, xã Ea Kênh, nkuăl Krông Pắk đah pe puăn jêt ha. Rnôk aơ ê kloh mra hôm dŭm âk rnoh neh tăm geh nau khuch aơ. Yơn bah aơ hŏ ân saơ ăp nau mô ueh tâm rnôk kan ndrel nau ntoh luh, nau mô geh ƀư rjăp bah ntŭk kan geh tât tâm nau ntrŭnh ƀư pă rnoh mrô nkuăl tăm. Wa Nguyễn Hoài Dương, Giám đốc N’gâng kan tuch tăm ndrel hun hao ƀon lan n’gor Dak Lak ân lah, bol ma mhe knŭng jê̆ yơn nau aơ lŏ geh nau khuch têt ndrel ân geh rklaih rjăp gay ma đăp mpăn nau rnơm bah ndơ tăch:

            ‘Nau kan ƀư rlăm nkuăl tăm, dŏng mrô nkual tăm mô tâm di, dŏng mrô nkual tăm bah nkuăl aơ, yơn lŏ sŏk sầu riêng bah ntŭk êng leo tăch luh nê lah nau ƀư rlăm, ƀư tih pháp luật. Ăp nau nê ân geh ơm dơi saơ ndrel geh rklaih mhal. Gâp kŏ ŭch ăp ntŭk kan, ngăn lah nŭih ƀon lan mêt uănh ân rjăp nau aơ, lah saơ geh ntŭk ƀư nau nê ri ân geh ơm mbơh nkoch đah ntŭk kan n’gâng kan gay ma mêt uănh ndrel rklaih ân rjăp gay mhâm ƀư mât dơi nau rnơm ân ntŭk kan sầu riêng Việt Nam”.

            Tât rnôk aơ, n’gor Dak Lak geh nklăp 15 rbăn ha sầu riêng, tâm nê geh 23 mro geh pă mbơh nkuăl hŏ geh pă ân 1.500 ha. Nau kan ƀon lan phong lah ntŭk kan sŏk rlăm rnoh mrô nkuăl tăm tâm thôn Tân Bắc, xã Ea Kênh đah rnoh geh nklăp 100 ha bol ma jê̆ yơn ân saơ nau hôm mô tâm di, nau ƀư ndâk ndrel ma nkra săm ƀŭt ân dŏng. Nau aơ ŭch ăp ntŭk kan mât njrăng ân geh uănh tay nau kan, geh ăp nau mbơh ân ngăn, n’hêl na nê̆./.

                                                                        Công Bắc VOV Tây nguyên/ Nŭih rblang: H’Thi