Ta nkuâl Lạc Dương, n'gor Lâm Đồng, ntŭk geh dŭt âk lah nuĭh rnoi K'ho, kônh wa dôl tĭng kơn tât dơi, tĭng ƀư rgâl mbrô tâm nău kan tuch tăm mât rong, rdâk njêng dơi ăp ndơ geh ƀư OCOP ntĭt êng gay n'hao săk geh wăng sa. Aƀaơ rnoh khlay ƀư tuch tăm ta Lạc Dương hŏ tât 330 rkeh prăk/ha/năm.        

Tâm bah ri aơ nơh, bol geh tât khuch nuh srê Covid 19, yơn nău mât chăm n'hanh nkret njêng cà phê Arabica – Catimor êr tĭng trong jĭr êng geh moh Langbiang bah rnăk tăch rgâl Yũ M’nang ta xã Đạ Sar, nkuâl Lạc Dương (Lâm Đồng) nha hôm kan uĕh đŏng. Tĭng yuh K’Chăm, dơi geh nău dja lah nơm geh rnăk dŏng công nghệ mbrô tâm lĕ rngôch ăp rêng kan, ntơm bah mât uănh ndơ mblâm tât nkret njêng n'hanh n'gluh ăp ndơ geh ƀư tăch luh:

          Rnôk rgâl ntơm bah tăch cà phê rêh an ăp nuĭh hăn joi rvăt tât trong ntĭt leo ƀư cà phê môi, cà phê wâr êng ri tơm geh wăng sa bah rnăk wâl đăp mpăn lơn. Rlău ma nê, mô dơn nta joi an nuĭh kan dơh ru tâm rnăk ma hôm nta joi nău kan an du đêt nuĭh kan ta ntŭk đŏng. Cà phê lôch nkret njêng luh dơi ndjôt tăch tât âk ntŭk đŏng kơt Sài Gòn, Hà Nội, Vũng Tàu, An Giang. Tă bah he nkret njêng n'hanh pă an tĭng nău dăn đă ƀư lor jêng mô rvê mpeh trong tăch luh ndơ geh ƀư. Nău nsĭt geh wăng sa tĭng nê ma đăp mpăn lơn rđĭl đah ăp ndơ geh ƀư êng ƀa ƀă đŏng".

Nơm geh dŏng rêng kan jĭr êng, ntop đah nău rgâl mbrô tâm nău nkret njêng n'hanh tăch ndơ geh ƀư cà phê Arabica – Catimor êr ntơ săk Langbiang bah yuh K’Chăm hŏ dơi kơp dơn ndơ geh ƀư OCOP tât di rnoh 3 sao đŏng, n'hanh dôl pơk hvi trong nkret njêng đah rnoh di 4 sao. Aƀaơ yuh K’Chăm hŏ rdâk njêng dơi trong leo tâm rgop kan nsum mât chăm cà phê jŏ jong đah rlău jât rbăn ƀon lan êng ƀa ƀă ta ntŭk. Bol rnoh âk cà phê lôch jêh nkret njêng đêt, đah rnoh âk 7 tấn/năm dơm, yơn aơ lah nău mpơl rhơn n'hanh lah nău n'hao êng săk têh tâm ƀon lan rnoi mpôl đê̆ K’ho ta aơ.  

Gâp nchrăp tâm năm mhe dja mbra pơk hvi tay nău kan nkret njêng. Yor kơt nê̆ nsĭt geh wăng sa bah năm dja ri ntêm ntuh kơl an năm bah kơi tay. Nơm geh kơt nê̆ mbra tâm rgop kan nsum tay đah âk rnăk lơn, tơm nsĭt geh wăng sa bah he n'hanh nuĭh ƀon lan n'hao geh âk lơn. Ndrel đah nê, rnôk nkret njêng hŏ dơi geh âk lơn ri cà phê geh săk ntơ arabica bah Đạ Sar mbra geh âk nuĭh gĭt tât dŏng lơn".

          Tĭng wa Cill Poh, Groi kruanh UBND nkuâl Lạc Dương, nău rgâl mbrô, dŏng ăp công nghệ kỹ thuật mbrô tâm nău kan tuch tăm bah mât chăm, nkret njêng, tâm pă tât ăp ntŭk tăch ndơ geh ƀư hŏ dơi âk ntŭk doanh nghiệp ta nkuâl ƀư, yơn đah nuĭh rnoi mpôl đê̆ kơt yuh K'Chăm lah du jâng chuat khlay. Gay pơk hvi tay ăp trong ntĭt leo dja, rlău ma ntrôl dăng kơi năp nti, ndơ̆ rgâl Khoa học kỹ thuật an nuĭh ƀon lan, nkuâl Lạc Dương hŏ n'hanh dôl rdâk njêng câu lạc bộ OCOP n'hanh njêng ntŭk rgum nkoch n'hơ ndơ geh ƀư OCOP geh ntơ Langbiang an năch pâl nđaih. Aơ lah ntŭk gay nuĭh ƀon lan n'hanh doanh nghiệp geh ndơ tâm buăt nthoi, tâm kơt nti, rgâl mbrơi nău mĭn ƀư jê̆ chrai huêt đê̆ jêng tâm rgop ƀư, tâm boh n'hanh mât uĕh săk geh ndơ tuch tăm ntĭt mha êng bah nkuâl. Wa Cill Poh, lah:

          "Lôch âk nău nsrôih ri tât aƀaơ nkuâl Lạc Dương hŏ rdâk njêng ntŭk rgum nkoch n'hơ pla tăch ăp ndơ geh ƀư OCOP gay nkoch mbơh ăp ndơ geh ƀư njêng ta nkuâl tât đah năch. Bah nê mpŏng ndơ geh ƀư bah nkuâl Lạc Dương mbra lăp nsum đah ăp ndơ geh ƀư êng ƀa ƀă bah lam dak. Ntơm bah nê kơl trong tăch luh ndơ geh ƀư đăp mpăn tâm dak n'hanh tăch n'gluh. Rgop ntrŭt ntrôl hun hao wăng sa- rêh jêng kon nuĭh bah nkuâl hun hao".

Tât aƀaơ Lạc Dương hŏ geh 28 ndơ geh ƀư OCOP tât di rnoh ntơm bah 3 tât 4 sao. Aƀaơ nkuâl Lạc Dương dôl dăn đă n'gor Lâm Đồng uănh năl kơp dơn tay 19 ntil ndơ OCOP êng ƀa ƀă. Aơ lah ăp ndơ tuch tăm dơi ƀư tĭng trong rƀŏng công nghệ mhe, dŏng công nghệ mbrô tâm rêng kan tuch tăm. Ring lam dăng trong tuch tăm uĕh mhe, Lạc Dương hŏ n'hao rnoh khlay ndơ geh ƀư tuch tăm rĭng 330 rkeh prăk/ha/năm, hao bơi 60 rkeh prăk/ha rđĭl đah bah năp nuh srê Covid-19 ntoh luh./.