N’gor Hà Giang dơi uănh lah ntŭk geh âk nău dơi an hun hao tơm dak si khlay. Lah nuĭh rnoi Tày, đah nău wât hao rklaih luh ach o, yuh Lê Thị Hồng Liễu lĕ joi nti, tâm rgop đah âk oh yuh bu ur êng hun hao tơm dak si ơm geh ta ntŭk. Jêh rnôk ndâk njêng hợp tác xã pơk hvi nkual tăm, yuh lĕ ƀư ngih nkret njêng ăp ntil trà thảo mộc tăch an năch pâl nđaih. Aƀaơ, ndơ dak si bah hợp tác xã lĕ dơi tăch n’gluh an ntŭk tăch Nhật Bản n’hanh dơi nuĭh ƀon lan ntŭk nkao anh đào wơt dơn. Âk trong ƀư mhe, mĭn mhe, tât aƀaơ hợp tác xã bah yuh lĕ kơl bơi 30 pah kan bu ur, dŭt âk lah nuĭh ƀon lan rnoi đêt, geh nău kan n’hanh prăk đăp mpăn.

Yuh Lê Thị Hồng Liễu, Kruanh HTX dak si Sơn Ý, xă Đạo Đức, nkuăl Vị Xuyên, n’gor Hà Giang an gĭt:

“Ntơm bah ăp nău ngăn ta ntŭk gâp lah yôk da dê âk ngăn. Tal 2 lah bah dâng bri dơi bah mpôl hên dŭt âk. He lĕ jăng lơi ta nău mô geh nĕ ăp lôk bri nĕ. Yor rĭ, gâp lĕ hăn mĭn joi âk tơm nĕ nsĭt tay săk rnglăy wăng sa dŭt âk. Aƀaơ lah geh 4 ndơ bah mpôl hên lĕ geh kan ndrel gay dăn an kan ndrel gay tăch luh bah dih ta ntŭk tăch dak bah dih. Tâm dak, mpôl hên rgum tâm ăp ndơ ta ntŭk. Bôk năp lah ƀu ŭm bôk dak si mpôl hên nkra njêng ta aơ ăp ndơ ƀư geh 21 ntil thảo mộc ta ntŭk aơ dâl”.

       Hà Giang geh âk nău geh, jâng nsan gay hun hao tơm dak si.

   Aƀaơ lam n’gor Hà Giang geh rlău 1.500 ntil dak si, geh rlău 395 rnoh ntil dak si bah lam dak. Hà Giang lĕ mĭn, tơm dak si lah ngoăy tâm 5 tơm tăm khlay bah n’gor. Aơ lah nău khlay gay Hà Giang nsrôih jêng nkual tăm têh lam dak mpeh hun hao tơm dak si hăn ndrel đah jŭt n’hŭch ach o ta ăp nkuăl 30 a. Wa Vũ Tiến Hiếu, Groi kruanh n’gâng kan tuch tăm mât rong n’hanh hun hao ƀon lan n’gor Hà Giang an gĭt:

          “Bôk năp năl đah tơm tăm tơm dak si dơi tâm di n’hanh ngăch hun hao, lôch jêh ăp trong kỹ thuật gay ƀư tăm, mât chăm tơm dak si ta n’gor Hà giang. Tal 2, nĕ lah ntop kơl ăp doanh nghiệp, doanh nghiệp hợp tác xã râng tâm rmôt nkra njêng, nkret gâm, puh rao, jêng trong khlay đah tơm dak si. Tal 3 lah tâm ôp ăp trong ƀư, nău kơl uănh năl ăp trong tâm rgop gay ƀư tâm rgop nkra njêng tâm ton tăch rwăt”.

Aƀaơ n’gor Hà Giang lĕ dăp rgum nkual tăm tơm dak si n’hanh ndơ̆ an ăp nău kơl tâm rgop lŏ mir, tĭng trong khlay, wăch rgum âk doanh nghiệp tâm n’hanh bah dih n’gor tât ntŭk kơl tăm, nkret njêng dak si đah công nghệ mhe, trong ƀư mhe, tâm di đah ăp nău ntrŭnh rhăt jăp hun hao nâp nâl jŏ jong. Ngoăy tâm âk doanh nghiệp ntuh kơl an lŏ mirr ta Hà Giang lah công ty cổ phần dak si Bông Sen Vàng. Dơi nău ntop kơl nta an ăp n’gâng kan, nău kan n’hanh gưl uỷ n’gâng kan ƀon lan, doanh nghiệp aƀaơ lĕ ntuh kơl ngih măy nkret njêng dak si đah têh hvi 2.000 m2 geh tâm di GACP. Wa Bàn Văn Sơn, Quản đốc nkra njêng, Công ty Cổ phần dak si Bông Sen Vàng an gĭt:

“Công ty ntrŭnh hăn bah bôk năp bah ndơ bâh ndơ nkret njêng. Ndơ nkret njêng dơi geh nkual tăm bah công ty. Công ty ntuh kơl êng, mbơh êng êng mô lah ndơ ƀư nĕ lah nău tâm rgop ăp rnăk wâl, ăp hợp tác xã ăp rmôt rnăk wâl gay dơi geh trong ƀư tâm di. Rlău ma nĕ đah công ty ri công ty hun hao tay du trong mhe. Nĕ lah nău dak si aơ n’hanh tĭng di bah dak si, tâm di uănh năl dak si uĕh tam”.

Ăp doanh nghiệp rnôk ntuh kơl hun hao dak si ta Hà Giang, mbra dơi ntop kơl 100% prăk kon manh gay ndâk ƀư mir ntil, năm ntop kơl 36 khay. Lơn lah, Hội đồng nhân dân n’gor Hà Giang an nghị quyết mrô 209 ntop kơl tăm, nkret njêng dŭt n’hâm 15 rmen prăk an du ngih măy nkret njêng dak si, ntop kơl 30% prăk manh neh tăm, nkual tăm an ăp ngih măy nkret njêng gŭ ta ntŭk, tâm 60 khay. Dơi saơ geh âk nău dơh nĕ, công ty cổ phần hun hao lŏ mir tơm tăm n’hanh ntŭk ntô gŭ âm Việt Nam lĕ ntuh kơl trong nkra njêng công nghệ mhe, ntil tơm tăm, gay n’hao săk geh n’hanh uĕh tam ndơ lŏ mir. Wa Cao Văn Quỳnh, Groi kruanh Công ty cổ phần hun hao lŏ mir tơm tăm n’hanh ntŭk ntô gŭ âm Việt Nam an gĭt:

“Tĭng nău mbơh ri mpeh dak si aƀaơ bah Việt Nam mhe pă an geh nklăp 20% tơm ndơ dak si gay nkret njêng. Tal 2 tay lah ntoh bah nău geh săk rnglăy bah ăp ntrong kan tăm tơm si bri, tăm bri, nsĭt tay săk rnglăy dŭt đêt, jêng lah công ty lĕ ntuh kơl tâm nău kan nĕ gay pă an du gâl jêt đah dak si an Việt Nam, dak si nĕ geh tu tơm. Nău tal 2 tay lah gay n’hao săk rnglăy nkra njêng tăm bri an nuĭh ƀon lan, nsĭt tay nău geh wăng sa”.

Đah nău dơi hun hao tơm dak si bah n’gor Hà Giang, yơn mô di lĕ rngôch ăp doanh nghiệp ntuh kơl an nău kan aơ dơi da dê. UBND n’gor Hà Giang lĕ an âk trong ƀư, nău kan ntrŭt nsôr, nta nơih an hun hao lŏ mir tăm bri ndoh ndơ. Ngăn lah kơl an ân ăp rmôt kan, doanh nghiệp ntuh kơl hun hao. Dơi lah, nău wăch rgum doanh nghiệp ntuh kơl an lŏ mir, mât rong, nkra an ăp nău kơl hun hao nkra njêng lŏ mir, nĕ lah soan ntrôl an hun hao lŏ mir n’gor Hà Giang./.