Rơh tăch ndơ pla n’hơ n’gâng kan cà phê năm 2023 lah ngoăy tâm âk nău kan tơm bâh lễ hội cà phê Buôn Ma Thuột tal 8 năm 2023. Rơh tăch ndơ geh ƀư ta ntŭk kan văn hóa n’gor Dak Lak, dăch nglah 6 Buôn Ma Thuột, nta nău dơh nơih  an âk nuĭh năch pâl nđaih, ngăn lah ƀon lan kan lŏ mir tât râng, rvăt năp ndơ dŏng pah kan. Wa Ama Thoen rnoi Rđe ta xã Hòa Phú, nkuăl ƀon têh Buôn Ma Thuột tât đah rơh tăch ndơ an gĭt: Rnăk vâl pah kan mât tăm cà phê bar pe jât năm aơ, yơn nău gĭt đah khoa học kĩ thuật n’hanh gĭt blău mpeh nău pah kan jan sa bâh ăp ntŭk lah nău mô dơi mô geh.

 “Tât đah lễ hội cà phê rơh aơ yor lah ŭch uănh găr cà phê ntŭk bu êng tăm mhâm păng, gĭt ueh đŏng, gĭt kah lơn, lah kơt ntŭk gâp tăm mô ueh. Yor nĕ gâp tât ta aơ gay ma kơt nti bâh ăp ntŭk bu êng tăm ueh jêng, gay ma geh yan mât tăm săk geh, nsĭt tay nău geh ueh an rnăk vâl, geh kơt nti gay ma hun hao ueh lơn, dơi gĭt mpeh kĩ thuật mât tăm gay ma cà phê geh âk play n’hanh tăch đah rnoh khlăy lơn”.

Hăn ndeh máy rlău 60km bâh xã Cư Pơng, nkuăl Krông Buk n’gor Dak Lak, ur sai yuh H’Ích Niê rnoi Rđe tât đah lễ hội cà phê Buôn Ma Thuột tal 8, đah nău ŭch joi ăp trong kan pah kan mât tăm cà phê an tâm di đah nău kan rgâl mhe trôk nar mih sial. Yuh H’Ích Niê nkoch nău ŏ r’ah, jêr jŏt bâh nuĭh tăm cà phê aƀaơ, nĕ lah knơm âk ir ta phân hóa học n’hanh dak si mât tơm tăm, tâm rnôk trôk nar mih sial rgâl ăp nar dŭt jêr ma mât tăm.

 “Tât đah lễ hội cà phê Buôn Ma Thuột gâp saơ dŭt rhơn, saơ ăp ntil ndơ ueh da dê. Gâp ŭch bâh aƀaơ nuĭh tăm cà phê kơt êng aơ mbra geh tăch cà phê đah rnoh khlăy lơn, gay ma geh prăk trok rnon. Aƀaơ gâp tăm cà phê rĭ êng đah rơh u che mê̆ bơ̆ he kăl e. kăl e nơh trôk nar mô geh kơt aơ, aƀaơ rĭ êng ngăn mô dơi kơt ntơm nơh. Aƀaơ he tăm ăp ntil tơm rĭ knơm âk ta nău puh dak si, poh phân jêng lah nuiđh tăm cà phê jêr jŏt ngăn. Rơh mê̆ bơ̆ he nơh trôk nar ueh lăng, rđil đah aƀaơ he pah kan jêr ngăn”.

Tâm rnoh rlău 400 ndrơng ndơ bâh ntŭk tăch ndơ pla n’hơ ndơ pah kan tâm n’gâng kan cà phê năm 2023, rĭ ta ntŭk pla n’hơ ndơ tuch tăm nkual ƀon lan ntoh lư (ntil ndơ OCOP) bâh n’gor Dak Lak geh dŭt ueh ngăn. Tâm nĕ, geh 2 ndrơng ndơ tâm dăch ndrel lah HTX Dịch vụ nông nghiệp công bằng EaKmat Hòa Đông nkuăl Krông Păk n’hanh HTX Nông nghiệp Dịch vụ Công bằng Ea Tu nkuăl ƀon têh Buôn  Ma Thuột. Tâm ndơ nsoh tanh cheh way ơm bâh nuĭh rđe, yuh H’Moan Êban an gĭt, rnăk vâl yuh lah rnăk pah kan tâm HTX Nông nghiệp dịch vụ Công bằng Ea Tu bâh ăp nar ntơm njêng, năm 2015. Tât aƀaơ, lĕ geh rlău 250 rnăk rnoi đê̆ lah nuĭh kan bâh HTX, đah lĕ rnoh neh cà phê rlău 210ha, ăp năm geh rnoh klâp ma 600 tấn cà phê rnglăy. Nău khlăy ngăn lah rgâl trong pah kan tuch tăm cà phê geh rnoh âk.

 “Bâh ntơm tât râng pah kan ta HTX rĭ rnăk vâl gâp tăm cà phê êng ngăn, bâh nău tŏ dak, poh phân geh nău êng da dê. Ăp nău kan tŏ dak, poh phân, koh n’gĭng rĭ geh nti mpeh khoa học kĩ thuật. Cán bộ bâh HTX nti an hên bâh nău tŏ dak, poh phân, koh n’gĭng mhâm an geh nău dơi jêng ueh ngăn”.

Mât uănh ntŭk tăch ndơ bâh HTX Dịch vụ Nông nghiệp công bằng Ea Kmat, xã Hòa Đông nkuăl Krông Pak, n’gor Dak Lak, wa H’Oăn Ayun an gĭt: HTX lĕ geh njêng tâm 10 năm dăch aơ, đah nău ŭch rgâl trong pah kan tăm cà phê, nsĭt tay săk rnglăy ueh ngăn an nuĭh tăm cà phê. Tơm ntil geh săch na nê̆, nău geh âk, ƀa ƀơ ntĭm nti an lĕ rngôch nuĭh kan bâh HTX mpeh: kỹ thuật tăm tay, phân poh an tâm di, tâm rdâng đah trôk nar mih sial. Lĕ rngôch nău kan tăm, mât, lêh play, mât prăp n’hanh nkret njêng geh ƀư tĭng nău way ueh n’hanh ƀư tĭng na nê̆ ăp nău mpŏng ueh di bâh Fair Trade.

Wa H’Oăn Ayun an gĭt đŏng, tât aƀaơ HTX Dịch vụ nông nghiệp công bằng Ea Kmat geh rlău 460ha cà phê, đah nău tât râng bâh 99 ntŭk kan ndrel tâm nĕ ƀon lan rnoi đê̆ geh tât 93%. Nău khlăy ngăn lah ƀon lan lĕ rgâl trong pah kan tăm cà phê tĭng du nău way kĩ thuật tâm di, bâh nĕ n’hao nău khlăy cà phê, n’hap nău geh an nuĭh tăm cà phê.

 “Nău rgâl âk ngăn bâh ntơm rnôk geh HTX lah ăp nuĭh geh nti nău kan, geh kơt nti ăp kĩ thuật mhe tâm nău tăm cà phê. Mô di kơt ntơm nơh tay, ma aƀaơ mât chăm cà phê tĭng nău kan na nê̆ n’hanh geh nuĭh tât nti an he nău koh n’gĭng cà phê, lêh play dŭm, mô dơi lêh nđir, kơt nĕ cà phê geh ueh lơn. Nău geh ueh an nuĭh ƀon lan lah geh kơt nti ueh lơn n’hanh cà phê geh rnoh khlăy lơn”.

Lễ hội cà phê Buôn Ma Thuột tal 8 lĕ lôch ueh, nău nkhêp an n’gâng kan ƀư cà phê geh pơk luh. Bâh rơh aơ, nuĭh tăm cà phê geh tay nău mhe, nău gĭt gay ma ntuh kơl tay, mât chăm tơm cà phê an ueh lơn, pĕ lêh n’hanh nkret ƀư găr cà phê geh ueh lơn, bâh nĕ rnoh tăch khlay đŏng.