Âk nau kan rklaih ƀư êng êng hŏ geh leo lăp dŏng gay ma n’huch nau khuch tât ntŭk ntu nê lah dŏng ăp nau kan lý học, hoá học ndrel sinh học gay ma n’huch nau hôl khih bah ntŭk ntu. Nkô̆ vay nkoch nar aơ mra ntĭm kônh wa nau kan rklaih ăp ndŏk nja mât rong đah chế phẩm sinh học.

          Nŭih mât rong dŏng ăp chế phẩm sinh học geh dơi dŏng tâm Việt Nam gay ma rklaih ndŏk tâm nau kan mât rong.

          1.Rklaih dak nsŏk tâm nau mât rong:

          Dak ndŏk tâm nau mât rong mpa (ndrôk rpu, sur, kik djărr) geh ăp nau ntil ƀư jêng nau ji kơt lah kman, vi rút, kí sinh trùng, sêt khi...ndrel geh rnoh ăp chất hữu cơ prêh, nơih lêk, ƀư jêng ƀô ôm ndrel khih ân nŭih ndrel mpa rong.

          Ntrong dŏng: Tĭng nau ntĭm nti bah ntŭk kan ê nkra: Srih mô lah puh Chế phẩm sinh học tâm dak nơm ŭch rklaih. Chế phẩm sinh học hao ngăch ir ƀư ngâm ndŏk; n’hao săk tam bah nau rklaih dak ndŏk, ƀư bah ƀô ôm; tâm rlong, ƀư bah oi ăp ntil ndơ jêng geh bu tuh lơh khuch, ƀư bah ngăch ăp chất hữu cơ tâm dak ndŏk.

          2.Rklaih ndŏk tâm nau kan mât rong:

          Ƀô ôm bah ndơ ndah mât rong ngăn lah tă bah ăch, dak chrach ndrel săk mpa rong lĕ khĭt.

          Trong rklaih: Tĭng nau ntĭm mbơh dŏng bah ăp ntŭk ê nkra: Srih mô lah puh chế phảm sinh học tâm ntŭk nơm ŭch rklaih, mra dơi rlŭk nsum đah chế phẩm sinh học tâm mpa sa, dak ngêt bah mpa rong, chế phẩm sinh học ƀư lêk ăp ntŭk geh ƀô ôm (H2S, NH3, amine nơh hôl...) ndrel ăp til khí khih êng êng.

          3.Rklaih dak ăch, chrach bah mpa rong:

          Rnoh ăch bah ăp mpa rong tâm ăp nar ri âk, geh nklăp 10kg/mlâm ndrôk; 15kg/rpu; 25km/sur; 0,2kg/kik djar...Rnôk aơ, nau mât rong rgum ƀư âk hŏ dŏng nau kan gay ma rklaih ndŏk ueh mhe kơt lah ƀư ăch crach mpa rong jêng phân, jêng găr đah ăp nŭih mâp rong êng êng, ân geh rgum, rklaih lơi ăch, chrach mpa rong, n’hêl na nê̆ kơt lah:

          Ndum sinh học:

          Dŏng chế phẩm sinh học puh/srih tâm ăch mpa rong lor ma ndum ƀư gleh oi nar ndum, n’huch ăp ntil ndơ khih, ƀư jêng nau ji, mô lơh jêng khuch djơh ntŭk gŭ, n’hao nau hao jêng bah tơm tăm.

          Nau ndum: Bôk năp ân tâm pot tâm ban ăp ntil kơt pah ăch mpa rong, tơm si ndrih, ndŏk hữu cơ... (knŭng mô geh dịch EM), jêh nê srih mbâl nklăp 15cm, jêh ri lŏ dug dịch EM. Nkŭm ma ƀaih nilon klơ. Jêh 2-3 pơh, lŏ tâm rlŭk ndrel pot ân tâm ban tâm ndŏk ndum nê gay ma ngăch lêk. Rnôk ndŭm jêh ngăn ngên rnôk nơm rluk, ndum tay nklăp 2 pơh. Phân jêh rnôk ndum dŏng sui ân tơm tăm.

          Mbuk lăk sinh học:

          Ndơ ô̆ng gay ma lăk: Lâk kranh, brui si, phoi bào, nkhôm tuh neh, nkhop play đung, nkong mbo, rse kro...

          Ndơ dŏng êng êng: Rsap sŭt, rnih mbo...) nsinh tâm ăp ntil chế phẩm sinh học).

          Ndrung rong: Lah nơm lăk ma mbuk tâm nâm neh ri ân mô lơi lăp dak, lah ndrung prêh mô lah rlau măt neh, ân geh mpir n’gang gay ma luch hoch mbuk tâm nâm. Đah rong sur, nkra ndrung 2 dăp, du dăp ƀư ntŭk răk, geh nklăp 2/3 rnoh hvi ndrung, prêh dăp tal bar nklăp 15-20 cm (jêh rnôk lăk mbuk) lah ntŭk sur sa, ngêt dak.

Mbâl ntŭk nơm lăk: đah ndjar ntơm 7 cm; đah sur, ndrôk ntơm 30 cm.

          Ăp nhoat ntơm ƀư:

          Ăp chế dịch men: Tĭng nau ntĭm bah ntŭk ê nkra.

          -Bôk năp: Srih ½ ndơ dŏng lăk tâm dâng ndung rong.

          -Tal 2: Tŏ/srih tâm ban ½ dịch men/men.

          -Tal 3: Lŏ sruh ăp ntil ndơ ƀư mbuk lăk mbâl ân tâm ban (mra lah 1-2 dăp, tâm ban đah mpa rong), nkre srih, nkre puh dak kloh hao klơ ân tât păng mbĕ nklăp 30%. Njrăng rnôk krih ma dak ân nchraih tâm ban gay ma duh ân tâm ban (Rnôk saơ tâm ban ƀư ndŭk mbuk lăk ôch, lah nơm păt ma tih ri păng mbĕ tâm ty yơn hôm tâm krêp nê lah tŏng nau dơi).

          -Tal 4: Tŏ ân tâm ban dịch men hôm e tâm ntŭk mbuk lăk.

          -Tal 5: Rvơ tâm ban tâm măt ntŭk mbuk lăk.

          -Tal 6: Nkŭm ân lĕ ntŭk lăp đah ƀaih ma lah dŭng ni-lon.

          -Tal 7: Ân păng hao duh 3-4 nar. Kuai ân jru (30 cm đah ndơ ndum ân sur) lah saơ duh, mô hôm ƀô ôm nê lah geh tâm ban nau ŭch.

          -Tal 8: Sŏk lơih ƀaih, nchraih tâm ban (jru 20 cm đah ndơ ndum lăk ân sur) ân păng lêk, ân luh n’hâm jêh du nar mơ m’ơk mpa rong.

          Nau njrăng rnôk dŏng mbuk lăk:

          -Mô dơi ân mbĕ mbuk lăk (Nkra bong sur dâng dak ân păng hoch êng gay ma der bah hoch lăp tâm ntŭk mbuk lăk, mô ân geh dak mih nsach...)

          -Nti an mơng ân mpa rong mô dơi hăn ăch tâm du ntŭk rgum.

          -Mât nau mbĕ bah mbuk lăk (nklăp 30%) gay ma đăp mpăn tŏng nau ueh ân nau ngăch lêk bah ăch mpa rong. Rnôk mbuk lăk mbĕ ri nơm ân ntop tay ma mbuk lăk sơh. Rnôk mbuk lăk sơh ir ri nơm krih mbĕ.

          -Đăp mpăn nau lêk tâm ban bah mbuk lăk.

          -Uănh ƀa ƀơ: Ăch sur, ndrôk ân geh brôi tâm ban yor geh nau choat jâng bah mpa rong. Lah saơ păng ăch du ntŭk ri nơm ân kơl riah ân tâm ban.

          -Nkra ân nâp mbuk lăk: uănh ndrel năl ăp nau tât bah ntŭk nơm lăp ueh mô lah mô ueh gay ma ntop tay ndơ răk ndrel chế phẩm men.

          -Mô dơi krih dak si hoac chất nkhĭt kman klơ măt bah mbuk lăk. Rnôk mpa rong geh bu tuh ri nơm ân geh rklaih nkre tĭng nau đă bah nai dak si Thuý y.

          Nkô̆ nau ndrôm săm ƀŭt nkoch ntĭm ân nŭih kan lŏ mir yor ntŭk kan Radio Việt Nam gŭ kan tâm nkuăl Tây Nguyên ƀư, đah nau kơl an bah ntŭk kan ntrŭt nsôr nau kan tuch tăm neh dak.