Ta năp nău ŭch geh nar lơn ma khăch khoch bah ntŭk tăch n'gluh, ăp năm mhe aơ, âk doanh nghiệp n'hanh hợp tác xã ta n'gor Gia Lai hŏ ntrôl ngăch nău đăng ký mã nkual tăm n'hanh ntŭk tâl nklâm an ăp ndơ tuch tăm. Nơm geh kơt nê, âk ndơ tuch tăm bah Gia Lai hŏ tăch n'gluh tĭng trong me tât ăp ntŭk tăch rgâl lam ntŭr neh.  

Đah rlău 100 ha chanh rse, năm 2022, Hợp tác xã Tuch tăm n'hanh rhŏ dŏng Hùng Thơm (xã Đăk Ta Ley, nkuâl Mang Yang, n'gor Gia Lai) hŏ ƀư lôch jêh siƀŭt đăng ký 7 mã mbrô nkual tăm. Wa Đỗ Thị Thơm- Giám đốc Hợp tác xã an gĭt, nơm geh kơt nê, aƀaơ ndơ geh  ƀư bah hợp tác xã hŏ tăch n'gluh tĭng trong me tât Trung Quốc. Lơn lah, play chanh rse rêh ntil 1 dơi tăch n'gluh tât Pháp n'hanh Thụy Sĩ:

"Hợp tác xã hŏ kan nsum đah kônh wa tuch tăm n'hanh ăp hợp tác xã êng ƀa ƀă gay njêng mât chăm di rnoh kah uĕh tĭng nău ŭch đă bah năch dak bah dih n'hanh tâm dak. Aƀaơ, tĭng trong ntĭt leo ƀoi tĭng tơm luh ta ntŭk, gay ƀoi tĭng tơm luh tĭng rnăk tuch tăm, gay ndrel hun hao. Aƀaơ, rnoh âk tơm ndơ an nkret njêng dơi hao âk rlău bar tơ̆ ăp năm bah năp nơh".

Tâm ban kơt nê đŏng, Công ty cổ phần Tuch tăm công nghệ mhe Hưng Sơn hŏ ƀư lôch jêh ăp siƀŭt n'hanh dơi pă an 7 mã mbrô nkual tăm prit, 3 mã mbrô ntŭk tâl nklâm prit ta nkuâl Đăk Đoa, n'gor Gia Lai. Wa Lê Hoàng Linh- Giám đốc mir tăm prit bah công ty an gĭt, aơ mô dơn lah siƀŭt an prit tăch n'gluh soih aih, ma nơm geh nê nar lơn ma âk dak bah dih joi tât đă dăn rvăt ăp năm. Năm e nơh, công ty hŏ tăch n'gluh bơi 20.000 tấn prit, trong nchrăp 2023 lah nklăp 24.000 tấn. wa Lê Hoàng Linh an gĭt:

Ntơm bah rnôk tăm, doanh nghiệp hŏ đăng ký mã nkual tăm dĭl. Jêng, ntơm bah rnôk tăm, công ty nklâm êng, tăch n'gluh êng tât dak bah dih, mô kâp geh nuĭh  ndranh tăch, hŭch bah ir huach prăk dŏng kan. Nău ŭch bah công ty tât aơ tay mbra pơk hvi ntŭk tăch rgâl mhe yơn uănh khlay tâm kah uĕh ndơ geh ƀư, der bah rmoh rman tâm tăch rgâl".

 Tât kêng dŭt năm 2022, lam n'gor Gia Lai hŏ dơi pă an 99 mã mbrô nkual tăm an 6.700 ha tơm tăm, lơn âk lah prit, chanh rse, mbrăch, rpŭng kai, thanh long… ndrel đah nê lah 24 mã mbrô ntŭk nklâm tâl, đah lĕ rngôch rnoh dăng 700 tấn play rêh/nar. Wa Lê Tấn Hùng- Groi kruanh Jrô kan tuch tăm n'hanh hun hao ƀon lan nkuâl Đăk Đoa, ngoăy tâm ăp nkuâl geh âk mã mbrô nkual tăm ta n'gor Gia Lai, an gĭt trong ƀư bah nkuâl:

"N'gâng kan tuch tăm hŏ kan nsum đah Chi cục Tuch tăm n'hanh Mât njrăng si tăm Sở Nông nghiệp n'hanh Phát triển Nông thôn n'gor ƀư buăt nthoi, leo ƀư an ăp doanh nghiệp đăng ký mã mbrô nkual tăm an nuĭh ƀon lan. Tât aƀaơ, Đăk Đoa geh 20 mã mbrô nkual tăm n'hanh ntŭk nklâm tâl an ndơ tuch tăm ta ntŭk an 3 ntil ndơ tăm lah chanh rse, prit n'hanh sầu riêng. Lôch nê, mpôl hên mbra ƀư ta ăp ntil tơm tăm êng ƀa ƀă, lơn lah uănh khlay tât tơm sa play; ntrôl dăng tâm rgop tuch tăm nkret njêng, tăch n'gluh đăp mpăn, n'hao geh nău rêh an nuĭh ƀon lan tâm ăp năm bah kơi nê".

 Ăp năm rlău aơ, rnoh âk  ndơ tăch n'gluh bah n'gor Gia Lai hao âk mbro. Năm 2022, lĕ rngôch nsĭt geh tăch n'gluh bah n'gor lah 660 rkeh USD, tâm nê, bơi 80% tât bah ndơ tuch tăm. Dơi geh nău dja, bah meng nău ngăch ngăr, dăng prăl bah doanh nghiệp tâm trong nde ăp nău tâm ton tăch rgâl, trong kơl dơh mpeh tăch n'gluh, hôm geh nău lor nchrăp an ƀư nkual tăm têh hvi, đăng ký mã nkual tăm, mã ntŭk nklâm tâl ndơ geh ƀư tuch tăm đŏng… wa Lưu Trung Nghĩa- Giám đốc Sở Nông nghiệp n'hanh Phát triển Nông thôn n'gor Gia Lai an gĭt, năm aơ, n'gor nsrôih rdâk njêng geh 180  tât 200 mã mbrô nkual tăm n'hanh nklăp 40 tât 50 mã mbrô ntŭk nklâm tâl dŏng an tăch n'gluh đŏng:

Tâm năm rlău aơ, n'gâng kan tuch tăm nsrôih mbơh gĭt nău lư, ntop kơl doanh nghiệp pă mã mbrô nkual tăm an ăp tơm tăm, gay đăp mpăn ndơ geh ƀư bah he geh ntŭk tăm gĭt kloh rvah, mbơh lam hvi gay lăp tâm ăp ntŭk tăch rgâl. N'gor geh trong rƀŏng kuăl jă ăp doanh nghiệp tuch tăm tĭng di rnoh kah uĕh, dơi mât kân, mbơh kloh rvah ntơm bah rêng kan bôk năp tât kêng dŭt, tŏng đah nău ŭch geh bah ntŭk tăch rgâl khăch khoch".

Ndrel đah nău tâm rgop kan tĭng rêng, nău nsrôih ntrôl ngăch đăng ký mã nkual tăm lah njuat hăn khlay bah n'gor Gia Lai rƀŏng tât ntŭk tăch n'gluh gay n'hao rnoh khlay ndơ tuch tăm bah n'gor, tĭng kơn rdâk njêng nău kan tuch tăm hun hao jŏ jong../.