Ta rgum nchră, ăp đại biểu lĕ sŏng dăng ntĭm ăp nău hôm e mô hŏ dơi ƀư mât uănh, njrăng n’gang bri bah Tây Nguyên aƀaơ hin. Nĕ lah rnoh neh bri geh hŭch ngăch yor nău phah bri, rŭn in neh bri, sŏk kăl si mô tâm di pháp luật. Nău dun nuĭh pah kan mât njrăng bri geh âk đah nău ƀư nar lơ jru. Trong kan nkoch trêng rgŏ jă bôl ƀư ƀa ƀơ yơn săk rnglăy mô âk. Nău trok nkhôm ntŭk ntô bri hôm e đêt mô dơi wach rgum nuĭh ƀon lan râng. Nuĭh ƀư kan mât bri mô hŏ dơi rêh đah nău kan mât bri jêng mô dơi ƀư dŭt n’hâm gay mât njrăng, hun hao bri...

Ăp nău tâm nchră nkoch ta rgum nchră lĕ rgum tâm ăp nău mpeh uănh lah nău kơl, pháp luật neh ntu aƀaơ; rblang du đêt trong ƀư, nău kơl nta an ntrôl, n’hao săk rnglăy mât uănh bri, mât njrăng bri n’hanh hun hao bri. Tâm nĕ uănh khlay ăp trong mkra nău kơl trok nkhôm ntŭk ntô bri, hun hao wăng sa bri hăn ndrel đah nău dơh tĭng ntŭk. Wa Hồ Văn Mười, Kruanh UBND n’gor Dak Nông đă:

“Hun hao wăng sa bri nuĭh sŏk joi he an ƀư uĕh trong kan mât njrăng hun haoi nkre hăn ndrel đah pâl nđaih sinh thai, ri mpôl hên đă ăp n’gâng kan nău kan trung ương ơm geh ntĭm na nê̆. Đah Dak Nông dŭt dơh an pâl nđaih rlu rlău ta ưbah trôk nar uĕh, n’glău, dak me, dak diăng dŭt dơh đah nău aơ”.

Dăn đă mpeh trong kan đăp mpăn nău rêh đah nuĭh ƀonb lan nkual geh bri, ngăn lah đăp mpăn joi nău rêh an ƀon lan rnoi mpôl đêt ta ntŭk tĭng nuih n’hâm Nghị quyết 23 bah Bộ Chính trị n’hanh ntĭm đă 13 bah Ban Bí thư. Wa Hoàng Xuân Lương, Giám đốc Ntŭk gŭ mĭn njêng nău dơi kon nuĭh nkual rnoi mpôl đêt n’hanh nkual yôk an lah:

“Đah ăp nkual neh bri nchăng n’gang phŭt sial, bri dŏng ma tâm nĕ hôm e geh ntŭk gŭ bah ƀon lan rnoi mpôl đêt ma he uănh saơ nău gŭ âm nĕ mô khuch tât nău mât ndrăy bri ri gâp đă rgâl ăp nkual ƀon lan gŭ nĕ jêng rgop ndrel đah phung pah kan lâm trường n’hanh khân pơng jêng ăp nuĭh ƀon lan ƀư tĭng nău kan khlay bah khân pơng nău kan mât njrăng uănh bri”.

Gay hun hao wăng sa lŏ mir, si glê uĕh nđĭr nâm nâp nkual Tây Nguyên, Groi Giáo sư, tiến sĩ Nguyễn Thế Chinh, Viện trưởng Viện Chiến lược nău kơl bri dak ntŭk ntô an lah, ăp ntŭk tâm nkual an uănh tât hun hao wăng sa tâm pleh, nkra njêng, tuch tăm lŏ mir, tăm si hữu cơ tĭng trong hun hao bah hệ sinh thái bri Tây Nguyên:

 Aƀaơ hin he dăng lah nkret njêng grăp điều, cà phê, cao su ndrĭ ma he mô dơi jăng ntŭk ntô gŭ rêh ma ntô grăp điều dơi nkra jêng ndơ êng, ntô cà phê nkra jêng ndơ êng. Nău uĕh bah wăng sa tâm pleh ta aơ lah khlay hao tay. Jêng lah he mô jăng ntŭk ntô gŭ âm ƀư n’hôl ƀô ma hôm nsĭt tay nău khlay an doanh nghiệp. Lah he wât tĭng wăng sa tâm pleh lah ăp nău gay he ƀư tâm trong kan hao jêng uĕh nđĭr bah nkual Tây Nguyên.

Ndrel đah nĕ, ăp đại biểu rgop nău mpeh mât ndrăy âk ntil sinh học bah bri, hun hao wăng sa ta nâm bri, trong mkra hun hao nău kan công nghiệp nkret njêng n’hanh tăch n’gluh si, lôch jêh trong ƀư nău kơl an ntŭk tăch cacbon bri ta Việt Nam...

Ta rgum nchră, wa Trần Tuấn Anh, Ủy viên Bộ chính trị, Kruanh ban Kinh tế Trung ương nkoch kloh, Tây Nguyên lah nkual geh rnoh neh bri têh tal 2 ta lam dak, ndơ geh têh đah hun hao bri n’hanh âk nău dơh đah hun hao wăng sa, hun hao lâm nghiệp. Bri tây Nguyên geh tât têh đah nău rêh wăng sa-rêh jêng bah ăp rnoi mpôl đêt, geh ntŭk khlay đah rnă njrăng chính trị, ntŭk ntô gŭ âm, âk ntil sinh học n’hanh đăp mpăn tu dak, tâm pă uĕh trôk nar. Tâm trong rƀŏng hun hao wăng sa rêh jêng n’hanh đăp mpăn bri dak, rnă njrăng nkual Tây Nguyên tât năm 2030, uănh tât năm 2045, Trung ương lĕ n’gluh nău rƀŏng lvang 2030 rnoh nkŭm jêng bri ta Tây Nguyên geh rlău 47%; tât năm 2045, jêng nkual hun hao nâp nâl, geh jâng wăng sa uĕh nđĭr, tâm pleh; du đêt n’gor tâm nkual tâm rmôt hun hao têh bah lam dak. Trong sinh thái bri dơi mât ndrăy n’hanh hun hao; jêng du đêt nkual pâl nđaih uĕh, ntŭk tât uĕh bah năch tâm n’hanh bah dih dak. Ăp nău rgop ta rgum nchră mbra rgop khlay rhŏ an trong kan n’gul gâl 5 năm ƀư tĭng nău ntĭm đă 13 bah ban Bí thư mpeh “N’hao nău rđău kan bah Đảng đah trong kan mât uănh, njrăng n’gang n’hanh hun hao bri”. Wa Trần Tuấn Anh mĭn lah:

“Lĕ rngôch ăp nkô̆ nău aơ bah meng djăt tay ăp nkô̆ nău mhe mpôl hên mbra rblang gay ndơn tay ăp nău khlay nuih n’hâm bah Ntĭm đă 13. Mpôl hên mpŏng ăp nkô̆ nău mhe aơ tŏng ăp dơi hun hao mât njrăng bri kơt hun hao nâp nâp bah Tây Nguyên mbra lah ăp nkô̆ nău khlay gay đăp mpăn ƀư dơi Nghị quyết 23 bah Bộ Chính trị an tây Nguyên”.