VOV4.M’nông: Rlău du năm aơ, nuh srê têh Covid-19 ho\ khuch hô tât nău rêh bah nu^h [on lan lam ntu\r neh, tâm nê geh Việt Nam; khuch tât ăp nău dơi tơm kon nu^h, lơn lah nău dơi rêh, dơi mât chăm n’hâm suan. Tâm rnôk nê, Chính phủ Việt Nam ho\ ngăch, an [ư kloh rvah trong kơl, trong nkra geh nău tam đah trong an [ư lor lah mât kân bah nuh srê gay mât njrăng n’hâm suan bah nu^h [on lan, lơn lah nu^h rnoi mpôl đê|, t^ng [ư ăp to\ng ăp nău tâm ton dak bah dih mpeh nău dơi kon nu^h.  

Nuh srê Covid-19 n’hanh ăp trong kơl an gu\ srang ngai êng nău rêh ho\ lơh khuch hô tât nău gu\ rêh wa\ng sa bah âk nu^h, lơn lah ăp rmôt nu^h dơh tât khuch kơt bu ur, nu^h kan bah dih, nu^h rnoi mpôl đê|. Mô dơn n’gle\ ta nê, nuh srê Covid-19 hôm khuch tât nău dơi do\ng le\ rngôch ăp nău dơi kon nu^h tơm bôk năp, n’hanh nău dơi geh tât khuch na nê| lah nău dơi mât chăm n’hâm suan. Yor kơt nê|, ăp nău nsrôih gay njrăng, n’gang nuh srê Covid-19 bah Việt Nam gay mât njrăng nău dơi rêh, lơn lah nău dơi mât njrăng n’hanh mât chăm n’hâm suan an kon nu^h, tâm nê geh rlău 14 rkeh nu^h rnoi mpôl đê|.

Việt Nam lah dak lăp kan nsum bah 7/9 nkô| nău tâm ton n’gâng tơm mpeh nău dơi kon nu^h. Tâm rnôk nuh srê, Việt Nam ho\ geh âk nău nsrôih tâm nău đăp mpăn tâm ban geh đah nău t^ng [ư ăp trong nkra jăch ndăn njrăng n’gang nuh srê COVID-19 n’hanh uănh khlay ăp nău ton, t^ng nău way an bah pháp luật dak bah dih tâm ban kơt hiến pháp, pháp luật neh dak tâm nău uănh khlay, đăp mpăn, ntru\t ntrôl nău dơi kon nu^h đo\ng. Lah du nău dơi hiến pháp n’glêh an dơi quy định ta Điều 14 bah Hiến pháp 2013, Luật Mât njrăng n’hâm suan nu^h [on lan (1989), Luật Njrăng n’gang nău ji ntưp rêng (2007), Luật But săm ji (2009) n’hanh âk quy định pháp luật geh tât, nău dơi mât chăm n’hâm suan, lơn lah tâm rnôk nuh srê Covid-19 ho\ dơi Việt Nam du\t n’hâm uănh khlay. Tâm bah ri aơ nơh, Việt Nam ho\ rgum nău tât râng bah lam trong kan chính trị n’hanh [on lan an [ư du rơh ăp trong kan mât njrăng n’hâm suan nsum lam [on lan. Ăp nău rdâng lơh đah nuh srê têh COVID- 19 bah Chính phủ Việt Nam lah tâm di đah nău way t^ng [ư nău dơi mât njrăng n’hanh mât chăm n’hâm suan bah nu^h [on lan tâm rnôk geh nău tât jăch ndăn nău kan dak si nsing t^ng nău u\ch geh tơm bah nău dơi dja lah đăp mpăn: Nău ơm geh bah ntu\k ntô, ndơ tăch, rho\ do\ng dak si; nău dơi tât đah tâm dâng, ndơ tăch, ndơ rho\ do\ng, nău g^t lư dak si đah rnoh khlay tâm di n’hanh mô geh tâm nkhah êng đah ăp rmôt nu^h; tâm di mpeh măt dak si n’hanh đah nău jêr jo\t mha êng mpeh wa\ng sa, rêh jêng kon nu^h, văn hoá bah t^ng neh dak; n’hanh đăp mpăn geh tơm dak si săk tam.

Gay đăp mpăn nău dơi mpeh n’hâm suan tâm rdâng lơh nuh srê Covid-19, Chính phủ Việt Nam ho\ lor nchrăp do\ng ăp trong njrăng n’gang nuh srê, na nê|:

Ngoăy lah, an [ư ăp trong nkra njrăng n’gang ntưp rêng lor: Thủ tướng Chính phủ ho\ an do\ng ăp nău ntru\nh mbrô 13 mpeh nău ntrôl dăng tay njrăng n’gang nuh srê COVID-19 tâm nô nău mhe n’hanh nău ntru\nh mbrô 16 mpeh t^ng [ư ăp trong nkra jăch ndăn njrăng, n’gang nuh srê COVID-19 gay t^ng [ư ăp trong nking nchăng jo\ jong, ban saơ, an gu\ srang ngai êng, nchih g^t săk, rdêl bah nuh srê. Chính phủ kan nsum đah Bộ Y tế n’hanh ăp n’gâng kan, ăp n’gor geh tât nsrôih t^ng [ư le\ n’hâm suan nău mât đăp mpăn gay ăp nu^h [on lan dơi tât đah ăp ntu\k, rho\ do\ng dak si n’hanh ndơ do\ng kan dak si lơn lah bok put mbung, ndơ ndrôm săk, cồn rao ti puh nkh^t kaman rnôk nuh srê geh ntoh luh.

Bar lah, an [ư ăp trong nkra bah săm nău ji Covid-19 mô ho\ geh vaccine njrăng n’gang mô lah dak si săm, yor kơt nê|, nău rdâk njêng pháp đồ săm ji dơi rgum tâm nău săm djôr n’hâm, pơk uănh ăp nău njrăng đă du\t mhe t^ng trong nt^m nti bah Nhih pah kan dak si lam ntu\r neh.

Rlău ma nê, gay đăp mpăn nău tât săm an le\ rngôch ăp nu^h, Bộ Y tế ho\ an do\ng nău n’glêh an 219 kơi ntop nău ji trong n’hôr n’hâm ndal tă bah ntil kaman Corona (nCov) mhe lơh n’glăp tâm săk ăp ntil nău ji ntưp rêng rmôt A- lah nău ji ntưp rêng mha êng klach rvê t^ng quy định ta Luật njrăng, n’gang nuh srê ntưp rêng năm 2007. T^ng nê, ăp nu^h geh nău ji dja mbra dơi but săm n’hanh săm dơm. Tâm rnôk, ta âk dak lam ntu\r neh nu^h ji ân trok êng ăp ntil prăk săm Covid-19 ri aơ lah du nău nsrôih du\t di ma nchih nkah bah Chính phủ Việt Nam gay đăp mpăn nău dơi tât săm COVID-19 an le\ rngôch ăp nu^h ji. N’hanh aơ lah nău nkoch bah du hê nu^h ji rnoi mpôl đê|- nu^h ji lor bôk năp ntưp Covid -19 ta thị xã Ayun Pa, n’gor Gia Lai, lôch rnôk dơi săm bah:

“Tâm rnôk but săm ji n’hanh an gu\ srang ngai êng ri gâp dăn njuăl nău lah ue\h rmôt nai dak si, ăp oh nô công an ho\ kơl tâm bah ri aơ nơh gay gâp đăp mpăn ngăch dăng n’hâm suan, đăp mpăn săk jăn n’hanh dơi an luh dak si ơm. Gâp lah ue\h ăp nu^h ho\ kơl gâp”.

Chính phủ Việt Nam êng uănh khlay tât nău mât njrăng, ntop kơl ăp rmôt dơh tât geh khuch tă bah nuh srê lơh, le\ ma nu^h ach o, nu^h quet nte, bu ranh, nu^h roh nău kan, mô geh tơm wa\ng sa mô lah hu\ch geh wa\ng sa, nu^h rnoi mpôl đê|…;nkre geh ăp trong blău [ư mhe gay ntru\t ntrôl nău kan nsum, tâm boh dak bah dih tâm rdâng lơh nuh srê Covid-19, tâm nê du\t njrăng lah Việt Nam ho\ lor bôk năp dăn đă n’hanh ntru\t ntrôl an do\ng Nghị quyết bah Đại hội đồng LHQ so\k nar 27/12 ăp năm lah Nar lam ntu\r neh njrăng n’gang nuh srê, gay n’hao nău g^t êng tâm ban kơt n’hao dăng tâm boh, kan nsum tâm trong njrăng n’gang nuh srê./.  

            (Thanh Tâm rgum nchih)- Nu^h rblang: Điểu Thân