VOV4.M’nông: Ơi kônh wa n’hanh băl mpôl! Poh phân hữu cơ le\ dơi kônh wa uănh khlay do\ng âk gay poh an tơm tăm bah he. Mô dơi jăm ăp nău ue\h ma phân hữu cơ ns^t tay kơt: rgâl ue\h jêng neh, kơl tơm lăp ue\h ndơ sa tâm neh…Yơn lah, g^t wât kloh mpeh phân hữu cơ n’hanh ăp nău tam ma păng ns^t tay an tơm tăm n’hanh neh ntu ri mô di le\ d^ng nu^h g^t n’hanh do\ng di đo\ng. Bah kơi aơ, thạc sĩ Phạm Công Trí, cán bộ Viện Khoa học kỹ thuật nông lâm nghiệp Tây Nguyên njrăng đă kônh wa du đêt kỹ thuật rnôk do\ng phân hữu cơ poh an tơm tăm. Jă kônh wa n’hanh băl mpôl gu\ djăt:

            Ơi wa, ta năp ăp nău tât bah nău nde âk ma phân poh vô cơ, du\t âk nău mbơh njrăng lor dơi ndơ\ luh đă kônh wa do\ng phân hữu cơ ndum êng, phân hữu cơ, phân hữu cơ vi sinh. Ndr^ phân hữu cơ phâm geh nău khlay tâm trong tuch tăm mêh?

            Ths Phạm Công Trí: Mpeh tơm ndơ sa kah bu tâm pă [ư jêng bar rmôt phân hữu cơ n’hanh vô cơ. Hữu cơ lah ăp ndơ geh tă bah săk rêh, vô cơ lah tă bah máy móc njêng. He saơ lah hữu cơ [ư an neh ue\h jêng lơn. Phân hữu cơ rgâl ue\h jêng reh, [ư bah bu ro\ sa reh, n’hao nău dơi rhôp sa trung, vi lượng, bah ir tât khuch bah trôk nar lơh kơt duh phang…Tâl bar, rnôk rnoh âk phân hữu cơ tâm neh ue\h an tơm hao jêng dăng ri păng mbra rgâl khoáng di rnoh to\ng lơn. Ntơm bah nê der bah rmeh bưm khoáng mô lah rmok phân.

            Ơ, hơi wa, ndr^ gay do\ng phân hữu cơ geh nău tam kônh wa moh ndơ njrăng tât mêh?

            Ths Phạm Công Trí: Hữu cơ lah khlay an tơm tăm, khlay an neh, yơn ân uănh mpeh rnoh săk jêng phân hữu cơ, rnôk păng jêng phân hữu cơ ri păng mơ ue\h ngăn an neh n’hanh ue\h jêng an tơm tăm. Hôm lah hữu cơ rêh dơm, mô ho\ rmu\ ôm, mô ho\ lêk ri nha uănh lah ndo\k nja dơm. A[aơ geh ăp trong nchrăp jo\ jong mpôl hên nkoch âk tât nkô| nău dja. Jêng lah kônh wa he tâp bôr săk ndơ kh^t mô ho\ ndum rmu\ ôm tâm mir ri nê nchơm ma he ndjôt ndo\k jăng tâm mir [ư n’hôl ôm ntu\k gu\ rêh dơm. Lơn lah a[aơ hữu cơ mô ho\ rmu\ ôm ndôt tay ăp nău tât khuch djơh mô g^t năl lor an tơm tăm, lơn lah tơm tiêu. Nt^t kơt tâm phân ndrung n’gar geh ăp tơm găr pih lah he mô ndum rmu\ ôm ri rnmôk poh găr pih hon jêng n’hanh khuch tât mir tơm d^l. Tâm ăch ndrôk rpu, săk nja pih, tâm rnôk et lêk njêng luh du\t âk dak hữu cơ [ư jêng khêh mbra khuch hô tât neh ntu n’hanh reh tơm tăm. Nê lah nkô| [ư âk mir tơm tiêu lôch rnôk poh phân hữu cơ ri geh khuch reh jêng tât kh^t ngăch kh^t mbrơi. Hữu cơ hôm lah ntu\k gay ăp ka mu\n kaman gu\ rêh tâm nê geh ăp kaman khuch djơh. Lah he poh phân hữu cơ mô ho\ rmu\ ôm n’hanh mô geh ăp kaman ue\h jêng hăn nkre, ri ăp kaman lơh sa khuch tơm tăm mbra deh rơ\ âk. Yor kơt nê|, kônh wa njrăng he ân do\ng hữu cơ le\ ndum rmu\ ôm n’hanh hăn nkre đah ăp kaman geh ue\h.

            Ơ hơi wa, ndr^ ri rnôk ndum phân he ân uănh khlay tât moh ndơ mêh? N’hanh poh phân hữu cơ ndum êng geh êng đah phân hữu cơ vi sinh tă bah ăp doanh nghiệp [ư njêng đo\ng?

            Ths Phạm Công Trí: Ndum phân hữu cơ rlău ma ndrui he ân kơi ntop poh tay ndơ gay n’hao săk ue\h jêng n’hanh chrai khêh an phân. Nău [on lan ndum êng phân ndrung n’gar gay do\ng lah nău du\t njrăng đă, yơn mô di le\ d^ng ntil kônh wa ndum êng da dê yor roh huach âk mông nar, n’hâm soan, kỹ thuật. Jêng nău khân păng do\ng phân hữu cơ dơi nkret njêng, ơm [ư lơi bah ăp nu^h tơm tăch geh nsing nơm lah trong r[o\ng hăn ue\h. Bah meng hữu cơ ri ăp nhih máy dja n’glăp dơi ăp trung, vi lượng khlay gay lăp đah dak hữu cơ đo\ng. Bah meng nê n’glăp dơi ăp ndrui vi sinh ue\h jêng ns^t tay nău geh âk lơn. Do\ng phân hữu cơ ân do\ng di trong: He ân poh bôr thơl bah lơ an tơm tiêu, tâm pă [ư âk tơ\ poh tâm năm mô di lah poh du tơ\. Kônh wa he njrăng đă phân hữu cơ poh đah rnoh âk dah găp, tâm pă poh âk tơ\ tâm năm ri mơ dơi tam âk.

            Ơ, dăn lah ue\h wa!

            Kônh wa n’hanh băl mpôl mhe tă djăt nkô| way nkoch ndrel hăn [on lan kan lo\ mir tă bah nhih pah kan Radio nău ngơi Việt Nam way gu\ kan ta nkual Tây Nguyên [ư. Dăn an kônh wa n’hanh băl mpôl geh du năm tuch tăm ju\r geh!

Nu^h rblang: Điểu Thân