Cheăm Ea Tul (Daklak): Mơdêk tơdroăng rêh ối ăm kuăn pơlê hdroâng kuăn ngo
Thứ bảy, 00:00, 12/11/2016
VOV4.Sêdang - Ai 98% pơ’leăng mâ cho mơngế hdroâng kuăn ngo, laga cheăm Ea Tul, tơring }ư\ Mgar, kong pơlê Dak Lak hiăng pêi kêi mâu tơdroăng pơkâ mơjiâng thôn pơlê nếo. Môi tung mâu tơdroăng ki kơjo má môi dêi cheăm cho kum kuăn pơlê mơnhông mơdêk pêi chiâk deăng, hluăn ing kơtiê krá tơniăn, mơjiâng tơdroăng rêh ối nếo. Ngế chêh hlá tơbeăng dêi Rơ’jíu Việt Nam kơpong Tây Nguyên ai chêh tối tơdroăng mơ-eăm dêi kuăn pơlê [a\ khu kăn pơkuâ cheăm Ea Tul.

Tíu ki tê mơdró tơmeăm iâ, tơbleăng tê mâu kế tơmeăm ki kal xúa rêm hâi ăm vâi krâ nho\ng o tung pơlê, sap ing phái, xup kơxo\ng khăng, têa măm, po, kơchâi, plâi [ă hên kế tơmeăm ki ê, mê chiâng tíu ki tê mơdró kế tơmeăm dêi nâ H’Ye Ayun, a [uôn Hra A, cheăm Ea Tul, tơring }ư\ Mgar, kong pơlê Daklak. Pêi lo iâ liăn ngân, la chiâng kơxo# liăn ki pêi lo xiâm tơniăn dêi rơpo\ng nâ H’Ye Ayun tung tơdroăng ki rơpo\ng ôh tá ai tơnêi pêi kâ. Sap ing kố, châ hlo nhên tâ tơdroăng ki hluăn kơtiê a rơpo\ng nâ:

 

Drêng á xo on veăng nah, on veăng á châ nôu, pâ ăm á 3 sào tơnêi, mê á xuân mơ-eăm pêi cheăng kâ. Ngin châ tơnêi têa to\ng kum hbru ăm 1 to ro kăn, troh nôkố gá hiăng ai 3 to kuăn. Rơpo\ng á mung liăn ing hngêi rak liăn to\ng kum rêh ối pơlê pơla ai 20 rơtuh, kơnốu á rak ngăn kơphế [ă lăm pêi cheăng vâi, á ối a hngêi tê mơdró tung pơlê, mê nôkố tơdroăng rêh ối dêi rơpo\ng hngêi á xuân hiăng kơdroh iâ tơdroăng xơpá.

 

 

Nâ H'Ye Ayun hluăn kơtiê kơnôm po hngêi mơdró

 

Rơpo\ng nâ H’Ye cho môi tung 10 rơpo\ng ki hluăn kơtiê dêi [uôn Hra A. Pôa Y Thao Ayun, kăn pơkuâ [uôn Hra A ăm ‘nâi, mâu hơnăm hiăng hluâ, tơnêi têa hiăng pơkâ hên troăng hơlâ kum vâi krâ nho\ng o tơniăn tung rêh ối, hluăn ing kơtiê krá tơniăn ton. Mê cho tơdroăng pơkâ tơleăng tơnêi tơníu pêi cheăng kâ, to\ng kum ‘na hngêi ối, ăm mung liăn vâ rak ngăn mâu hdrê loăng pêt, mơnăn păn, hmâ po lâm hnê hriâm kih thua#t, túa pêi cheăng kâ [ă hên tơdroăng ki ê. Rơtế amê châ ‘no liăn mơjiâng pro hngêi trăng, troăng klông tung thôn pơlê, malối cho ‘na troăng prôk, hno, rơchoâ têa, on tơhrik, hngêi trung hriâm vâ hơ’lêh tơdroăng rêh ối ăm kuăn pơlê. Vâi krâ nho\ng o tung pơlê xuân mơ-eăm tơkâ hluâ, tơdjuôm ivá rơtế [ă tơnêi têa mơjiâng tơdroăng rêh ối nếo. Pôa Y Thao ăm ‘nâi:

 

Tơdroăng tơ’noăng mơjiâng thôn pơlê nếo mê kuăn pơlê pơrá mơhnhôk rơtế dêi rơpó veăng tơlo liăn mê nôkố tung pơlê hiăng ai troăng [ê tông tâi. ‘Na tơdroăng ki kơdroh kơtiê mê kuăn pơlê kơtiê ai hên tơdroăng, malối cho xua tamo châi ôh tá ai mâu ngế cheăng, [ă rơpo\ng ôh tá ai tơnêi pêi kâ, drêng kuăn ‘ne\ng xo on veăng klâ lo ối xêh phá, ôh tá ai tơnêi vâ xing xoăng ăm, mê xuân rế tơpá tâ. Nôkố, ngin mơhnhôk vâi krâ nho\ng o mơ-eăm pêi cheăng kâ, mê ah tơnêi têa to\ng kum ăm mung liăn vâ mơnhông mơdêk cheăng kâ tơniăn tung rêh ối [ă ăm kuăn ‘ne\ng châ hriâm

 

Cheăm Ea Tul ai troh 98% pơ’leăng mâ mơngế cho hdroâng kuăn ngo, ki hên cho hdroâng kuăn ngo Rơđế. {ă tơdroăng ki môi tuăn dêi tâi tâng pơlê, ngiâ méa thôn pơlê a cheăm Ea Tul hiăng hlo hên tơdroăng ki hơ’lêh. Troh nôkố, cheăm hiăng pêi klêi 17 tơdroăng pơkâ mơjiâng thôn pơlê nếo [ă nôkố dế mơ-eăm pêi klêi 2 tơdroăng pơkâ ki u ối, cho kơdroh kơxo# rơpo\ng kơtiê chu ối 7%, [ă mơdêk pêi lo liăn rêm ko mơngế dâng 27 rơtuh liăn. Pôa Bùi Trọng Nghĩa, kăn hnê ngăn Vi [an cheăm Ea Tul, ăm ‘nâi, tiô riân ki hên tơdroăng apoăng hơnăm kố, lâp cheăm ai 233 rơpo\ng ối tung rơpo\ng kơtiê, ai 10%. Cheăm dế séa ngăn rêm rơpo\ng kơtiê vâ ai troăng hơlâ pơkâ pêi pro nhên kum vâi krâ nho\ng o mơ-eăm tơkâ hluâ xơpá. Vi [an hnê ngăn cheăm [ă mâu khu tơru\m pú hên pơtối tơru\m krá khât [ă hngêi rak liăn to\ng kum rêh ối pơlê pơla pro tơ’lêi hlâu ăm kuăn pơlê châ mung liăn vâ pêi cheăng kâ, mơhnhôk lăm pêi cheăng a kong têa ê. Nôkố rêm rơpo\ng a cheăm Ea Tul ai 2 ha hdrê pêt ton hơnăm, ki hên cho kơphế. Cho tơdroăng pơkâ tơniăn pêi lo liăn ăm kuăn pơlê hlo mâu tơdroăng ki ôh tá tơ’lêi hlâu dêi kong prâi, kong đi đo tô mơdrăng, tơdroăng ki kal cho kum vâi krâ nho\ng o pêt mâu hdrê loăng. Pôa Bùi Trọng Nghĩa, ăm ‘nâi:

 

Nôkố mâu [ăng tơnêi ki pêt kơphế tung cheăm hiăng krâ mê ngin tơku\m kum vâi krâ nho\ng o vêh pêt ki nếo. Pák^ng tơdroăng ki hnê mơhno ăm vâi krâ nho\ng o pêt tơvât hdrê loăng ki ê tung kơdrum kơphế môi tiah tiu, plâi kâ, malối cho sầu riêng, xua tơnêi a kố gá tơtro [ă plâi sầu riêng [ă tê yă tê kơnâ, xuân tơniăn há. Drêng pêt tơvât mâu hdrê loăng ki kố pêi lo liăn dêi vâi krâ nho\ng o kô tơniăn [ă hlo tâk hên tâ.

 

{ă tơdroăng ki ‘no liăn cheăng dêi tơnêi têa, tơdroăng ki mơ-eăm dêi kuăn pơlê, cheăm Ea Tul mơ-eăm troh tâi hơnăm kố kô chiâng cheăm ki apoăng tung kơpong hdroâng kuăn ngo a tơring }ư\ Mgar, kong pơlê Daklak, pêi klêi mâu tơdroăng pơkâ mơjiâng thôn pơlê nếo.

 

Katarina Nga tơplôu [ă tơbleăng

 

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC