VOV4.Sêdang – Ô vâi krâ-nho\ng o [ă pú hmâ! Pêi pro tiêu tơdroăng mơjiâng thôn pơlê rêh ối-cheăng kâ tiêu túa nếu a kong pơlê Dak Nông, tung mâu khế hnăm hiăng hluâ, kơvâ ngăn ‘na hnê mơhnhôk pêi chêk pêi deăng dêi kong pơlê Dak Nông hiăng kum kue#n pơlê tung pơhlêh hdrê pêt, hdrê păn, pêi lo lie#n ngân, veăng kum pro ngiâ méa thôn pơlê rêh ối cheăng kâ tiêu túa nếu. Hâi kố, ngin ai tối ki kơdôu mơ-eăm dêi kơvâ ngăn ‘na hnê mơhnhôk pêi chêk deăng kong pơlê Dak Nông veăng tung mơjiâng thôn pơlê rêh ối-cheăng kâ tiêu túa nếu.

Rơpo\ng ngoh K’Kia, ối a thôn 5, cheăm Dak Som, tơring Dak Glong, kong pơlê Dak Nông tối, nôkố tơdroăng cheăng kâ chía tơnie#n. Tơdroăng ki pơhlêh mê pơxiâm xăp ing ngoh veăng tung roh po lâm mơhriâm ‘na pêi pêt kế tơmeăm, păn mơnăn mơnoâ xua tíu xiâm hnê mơhnhôk pêi chêk pêi deăng-păn ká kơxo\ng tơring Dak Glong tơku\m po.

Ngoh K’Kia tối ăm ‘nâi: ‘’Rơpo\ng á ai 2 ha deăng kaphế, hdrối nah tá hâi châ kăn [o# kih thua#t hnê túa rak ngăn, rơpo\ng a bố châ krí xo dâng 2 ta#n 7 ta\. Klêi kơ’nâi mơhriâm lâm ki hnê kih thua#t pêi pêt, rak ngăn, á hiăng khên vêh ke#n hngêi xúa tơdrêng ‘na túa rak ngăn kơdrum deăng, mê kaphế hiăng dâi le#m, ai plâi kơtóu hên, hnăm kơ’nâi le#m hluâ tâ hnăm hdrối. Hnăm kố, rơpo\ng á hiăng krí xo dêi châ 7 ta#n’’.

Kơxo# lie#n pêi lo ing deăng kaphế hiăng kum rơpo\ng ngoh K’Kia ôh tá xê to hlu\n ing kơtiê xahpá mê ối chiâng rơpo\ng ki ai tơdroăng cheăng kâ tơnie#n, ai kế xúa, kế dâi.

Xun mơtiah mê há, rơpo\ng poâ Phạm Trọng Tuấn, ối a cheăm Dak Drô, tơring Krông Nô, kong pơlê Dak Nông hdrối nah trâm hên tơdroăng pá xua ôh tá ‘nâi xúa khoa hok kih thua#t tung pêi pêt, rak ngăn kế tơmeăm, la châ khu xiâm hnê mơhnhôk ‘na pêi chêk pêi deăng hnê tối kih thua#t tung pêt mơjiâng kế tơmeăm, păn mơnăn mơnoâ mê troh nôkố hiăng ‘nâi vâ pêt, rak ngăk ngăn mơnhông mơdêk 2 ha 5 sao kaphế, 4 sao tiu [ă păn lối chât to ro, chu, í peâp. Kơnôm kơhnâ pêi cheăng kâ [ă xúa tơ-[rê hôm khoa hok kih thua#t tung pêi pêt, rak ngăn, păn mơnăn mơnoâ mê a mâu kơdrum, chêk deăng dêi rơpo\ng poâ Tuấn hiăng chía tơnie#n, pêi lo hên lie#n ngân.

Xăp ing hên hnăm hiăng hluâ, vâ kue#n kue#n pơlê châ mơdêk tơ-[rê hôm tung pêi cheăng kâ, tíu xiâm hnê mơhnhôk pêi chêk pêi deăng, păn ká kơxo\ng dêi tơring Krông Nô hiăng tơku\m tung tơdroăng ki mơjiâng mâu túa ki pêt kế tơmeăm, păn mơnăn mơnoâ ai pơxúa hên tung cheăng kâ, tơtro [ă hyôh kong prâi, tơnêi tíu dêi tơring [ă tơku\m po lâm hnê mơhriâm, vâ vâi krâ-nho\ng o hlo [ă mâ túa ki pêi, ing mê, ví mâu tơdroăng ki pêi ôh tá tro drêng xúa tung klâng chêk. Tung mê, ai mâu túa ki ‘nâ hiăng pêi pro châ tơ-[rê hôm khât tung pêi cheăng kâ [ă mâu hdrê báu ki dâi le#m mơtiah RVT, Kim ưu 725, VT-NA2, ĐT-34, mâu hdrê alâi ki nếu NK 7328 [ă hên hdrê ki ê.

Rơnó xiăng têa hnăm 2014 kố nah, tíu cheăng kố xun hiăng pêi pro túa ki pêt tơ’nôm báu lai Kim ưu 725 a cheăm Nam Đà [ă mơdâ pêt rơdâ lối chât ha. Ing roh pơxiâm tối tơbleăng ki kố, mâu kăn [o# kih thua#t hiăng ‘’rơtế kâ, rơtế ối’’ [ă kue#n pơlê tung klâng báu xông kân le#m, hdrong iâ kâ ‘nhiê, báu dâi le#m châ 7 ta#n 83 ta\ tung môi ha.

Poâ Nguyễn Văn Phước, ối a thôn Nam Trung, cheăm Dak Drô tối ăm ‘nâi: ‘’Hdrối kố nah, rơpo\ng poâ xua mơdâ pêt hên hdrê báu ki phá tơ-ê dêi rơpó, la hlo ôh tá dâi le#m bố châ pôe xo dêi 6 troh 6 ta#n 5 ta\ tung môi ha. Rơnó xeăng tôu hdrối kố nah á mơdâ pêt 2 sao báu cho hdrê Kim ưu 725 xua tíu xiâm hnê mơhnhôk pêi chêk pêi deăng, păn ká kơxo\ng tơring Krông Nô hnê, mê gá dâi le#m khât xăp nah tá hâi chói ai. Á hlo môi tơdroăng tiah kố, pak^u hdrê báu ki dâi le#m, kâi trâng [ă mâu hdrong kâ ‘nhiê mê tơdroăng ki xúa xăp ing pơchoh rơbliê tơnêi, rơvât phân, rak ngăn [ă hên tơdroăng ki ê ăm klâng báu ki nếu hlo gá le#m dâi khât’’.

Tiêu poâ Nguyễn Quang Tuấn, kăn pơkuâ ngăn tíu xiâm hnê mơhnhôk pêi chêk pêi deăng, hnê mơhnôk păn ká kơxo\ng kong pơlê Dak Nông ăm ‘nâi tung hnăm 2014, tíu cheăng kố hiăng tơru\m [ă tíu xiâm hnê mơhnhôk pêi chêk pêi deăng, hnê mơhnhôk păn ká kơxo\ng mâu tơring, pơlê kân, tôh tơku\m po 123 lâm hnê mơhriêm, [ă 4 rơpâu 200 hdroh ngế veăng mơhriêm. Ho\ng tơdroăng ki hnê mơhriêm, mâu kăn [o# ki hnê mơhnhôk cheăng dêi rêm râ hiăng pêi khât [ă dêi ivá, hiâm tue#n ki rơkê ple#ng dêi tơná, kue#n pơlê ‘nâi ple#ng hên tơdroăng ki nếu, kum pơhlêh tue#n hiêm tơmiêt tung pêi chêk deăng a tơring, cheăm. Tíu cheăng kố ối tơku\m hên mâu kăn [o# kih thua#t ki rơkê ple#ng tung pêi pro mâu túa ki pêt kơchâi krúa le#m, túa ki pêt hdrê loăng ton hâi, mơtiah: hdrê loăng măk ka, ka phế, túa ki păn ká kơxo\ng xun mơtiah rơthăm po hên tơdroăng ki hnê mơhno dêi mâu kăn [o# hnê mơhnhôk cheăng a mâu pơlê, cheăm pêi cheăng châ tơ-[rê tâ [ă tơnie#n tâ.

Tung la ngiâ ah, vâ tơdroăng ki hnê mơhnhôk pêi chêk deăng kố rế hía rế châ tơ-[rê, chio ivá to\ng kum ăm kue#n pơlê tung hnoăng cheăng mơjiâng thôn pơlê nếu, Tíu xiâm hnê mơhnhôk cheăng păn ká kơxo\ng kong pơlê Dak Nông pơkâ hên tơdroăng pêi pro. Tung mê, tơku\m mơdêk hnoăng cheăng hnê mơhnhôk, mơdêk tơdroăng ki hrie#n ngăn, xúa mâu khoa hok, kih thua#t tung pêi chêk pêi deăng, păn ká kơxo\ng, hnê mơhriâm xúa kơmăi kơmok tiêu rơxông nếu nôkố tung pêi chêk deăng ăm tơrêm hdrê ki pêt, mơnăn ki păn tiêu troăng rơhlâ krá tơnie#n, mơdêk ki dâi le#m [ă châ tơ-[rê hôm tung tơdroăng cheăng hnê mơhnhôk kue#n pơlê tung thôn, pơlê, cheăm, pơlê kân [ă hía hé.

Katarina Nga tơplôu [ă pơchuât